Osoby

Zygmunt Greń
Pseud. a. s., A. S., A. St., (a. str.), (a. strum.), A. Strum, A. Strumiłowski, Artur Strumiłowski, (g.), (gr.), z. g., Z. G., (zg)
Ur. 12 IV 1930 w Siedlcach, zm. 24 VIII 2012 w Krakowie.
Krytyk teatralny i literacki, eseista, felietonista, pisarz.
Syn Stanisława Grenia i Marii z Marciniaków. Przed wojną mieszkał z rodzicami w Poznaniu, podczas okupacji niemieckiej przebywał w Sterdyni (woj. warszawskie), a potem przeniósł się do Krakowa. Ukończył Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz dziennikarstwo w Wyższej Szkole Nauk Społecznych. Debiutował w 1950 na łamach tygodnika "Odrodzenie" jako autor recenzji literackich i teatralnych. Był sekretarzem redakcji "Dziennika Literackiego", a od 1951 rozpoczął długoletnią pracę jako redaktor "Życia Literackiego" (od 1957 - sekretarz redakcji, od 1966 - zastępca redaktora naczelnego). Publikował również artykuły w "Nowej Kulturze", "Teatrze", "Przeglądzie Kulturalnym", "Twórczości", "Dzienniku Polskim", "Miesięczniku Literackim", "Dialogu". Pracował w redakcji "Kroniki" TVP Kraków. Napisał dwie powieści: "Olśnienie" (1992) i "Zielona Zasłona" (1998). Od 1951 był członkiem Związku Literatów Polskich. Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m. in. Nagrodę Klubu Krytyki Teatralnej SDP (1966), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za twórczość publicystyczną oraz krytykę teatralną i literacką (1969), Nagrodę im. Kazimierza Wyki (1984).
W dorobku pisarskim Zygmunta Grenia dominuje twórczość krytyczno-teatralna, którą uprawiał nieprzerwanie przez kilkadziesiąt lat: od lat pięćdziesiątych do dziewięćdziesiątych XX wieku. Wśród tekstów krytyka znajdują się zarówno liczne recenzje, jak i obszerniejsze omówienia repertuaru teatralnego, podsumowania poszczególnych sezonów, eseje teatralne i literackie. . Recenzje obejmują różne treści: ulotne wrażenia ze spektakli i oceny rozwiązań scenicznych łączył z ogólną refleksją o teatrze; miał jasno sprecyzowane poglądy na temat funkcji społecznych widowiska scenicznego, w opisie uwzględniał konteksty historycznoliterackie. Autor często porównywał różne realizacje tych samych utworów dramatycznych, poświęcał dużo uwagi pracy reżyserów, portretował indywidualności teatru polskiego.
Zygmunt Greń traktował teatr jako signum temporis - sztukę odzwierciedlającą ważne zjawiska społeczne, medium inspirujące do dyskusji. Stąd wynikał rzeczowy i momentami postulatywny charakter jego wypowiedzi, precyzja w sformułowaniach oczekiwań względem teatru i reżyserów. Dla krytyka ważny był ideowy wymiar spektaklu. Teatr w jego opinii winien być przede wszystkim źródłem intelektualnego namysłu widza i przestrzenią dyskusji o współczesności. Dlatego recenzent szczególnie doceniał te inscenizacje ze swego ulubionego repertuaru romantycznego, które stanowiły przykład myślenia klasyką o współczesności, o "tu i teraz" odbiorcy. Krytyk był zwolennikiem romantycznego teatru współczesnego, szanującego myśl autora. Traktował literaturę jako "krwioobieg" widowiska, ponieważ inspirował go konflikt ścierających się myśli, wywiedziony z uważnej lektury dramatu. Nie pochwalał teatru krzyku, powierzchownych eksperymentów, efekciarstwa, natrętnych uwspółcześnień. Ze względu na zainteresowanie koncepcją ideowo-interpretacyjną przedstawień sporo uwagi poświęcał pracy reżysera oraz kwestii przestrzeni, która konstytuuje ideowy wymiar spektaklu. Mniej miejsca zajmowały w jego tekstach uwagi o aktorstwie, o kostiumach, o muzyce, ale wybitne role teatralne zawsze zostały przez krytyka docenione. To, co wydaje się szczególnie aktualne, to przekonanie o potrzebie podejmowania w teatrze dialogu z przeszłością i tradycją w perspektywie współczesnych doświadczeń - reżysera, aktora, publiczności. Greń podkreślał rolę pamięci kulturowej i tradycji literackiej, której obecność chciał widzieć w twórczym podejściu reżyserów do dorobku przeszłości, z uwzględnieniem aktualnych konfliktów i problemów społecznych.
Długie lata aktywności krytycznej pozwalają dostrzec ewolucję poglądów i stylu Zygmunta Grenia. Pierwsze recenzje, drukowane w "Odrodzeniu" na początku lat pięćdziesiątych XX wieku, napisane zostały zgodnie z obowiązującą wówczas ideologią i estetyką; oceny młodego krytyka warunkowane były sytuacją polityczną, ale nawet w tekstach poświęconych twórczości socrealistycznej zachowywał on zdroworozsądkowy umiar w ferowaniu pozytywnych opinii. W latach sześćdziesiątych Greń dał się poznać jako pilny obserwator awangardowych spektakli, z zaciekawieniem, ale i dystansem odnoszący się do nowego repertuaru, w tym głównie do teatru absurdu. Ta postawa, czyli pełen dystansu i naukowej ciekawości stosunek do przedstawień teatralnych, wraz z erudycją i błyskotliwością sądów, stała się trwałym wyznacznikiem pisarstwa krytycznego Grenia, i zadecydowała o jego wysokiej pozycji w środowisku krytyków i redaktorów krakowskich. Współpracownicy podkreślali, że ogromną rolę w ukształtowaniu autorytetu krytyka odegrała szkoła Kazimierza Wyki. Zygmunt Greń wraz z Janem Błońskim, Ludwikiem Flaszenem, Andrzejem Kijowskim i Konstantym Puzyną był uczestnikami seminarium prowadzonego przez krakowskiego profesora.
W kolejnych latach twórczości krytycznej Greń łączył opis poszczególnych przedstawień z uwagami na temat polityki repertuarowej i omówieniami bieżącego życia teatralnego. Dostrzec można zainteresowanie autora twórczością Szekspira i literaturą modernistyczną. Tej ostatniej poświęcił osobną książkę pod tytułem "Rok 1900. Zapomniany dramat" - było to wnikliwe studium o dramatach modernistycznych. Krytyk zwracał również uwagę na dramaturgię współczesną. Wielokrotnie z zażenowaniem wspominał o nikłym zainteresowaniu reżyserów tą dziedziną twórczości. I choć pisał z dużą dawką sceptycyzmu o poziomie polskich sztuk współczesnych, dopominał się o włączanie ich w bieżący repertuar teatralny - w imię przekonania, że literatura i teatr winny pełnić misję obywatelską, a twórcy nie mogą uchylać się przed zabieraniem głosu w istotnych, aktualnych sprawach publicznych.
Greń pisał recenzje w stylu naukowo-publicystycznym. W jego tekstach można odnaleźć zarówno fragmenty wyrafinowanych refleksji literackich, jak i opisy pełne scenicznych konkretów czy też zadziorne partie polemiczne. Nie brakowało w języku krytyka błyskotliwych metafor, ciętych point, aluzji politycznych i ironicznych podtekstów. Uwagi o współczesnej praktyce teatralnej wzbogacał rzeczową argumentacją, ujawniającą aprobatę bądź wątpliwości wobec zaproponowanych rozwiązań inscenizacyjnych. Podstawą rozważań krytyka była zwykle analiza dramatu, prowadzona z perspektywy teatralnej, a nie filologicznej; autor cytował czasem fragmenty analiz literaturoznawczych w celach polemicznych, by wskazać, że teatr ma swoje prawa i nie zawsze musi podlegać ustaleniom filologów. Przytaczał również cytaty z dramatów, aby przywołać istotne koncepcje myślowe danego pisarza, które - zdaniem krytyka - zostały lub powinny zostać zaakcentowane w przedstawieniu. Analiza intelektualna i funkcja postulatywna dominowała nad emocjonalnym odbiorem spektakli. Choć i ten aspekt odbioru nie był pominięty, bo krytyk uznawał teatr za najlepszy i najgłębszy rodzaj widowiska, w którym znakomicie pokazany jest dramat jednostki.
Najintensywniejsza działalność pisarska Zygmunta Grenia przypada na lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte ubiegłego wieku. Na początku kolejnej dekady, czyli w latach osiemdziesiątych, jego aktywność krytyczna maleje, autor poświęca się przede wszystkim pracy eseistycznej, pisze również powieści. Większość recenzji teatralnych krytyka opublikowana została w oddzielnych zbiorach, wzbogaconych aneksami z opisem bibliograficznym omawianych przedstawień. Ostatnia antologia tekstów Grenia, czyli wybór artykułów o książkach poświęconych teatrowi, nosi symptomatyczny tytuł "Teatr zamknięty", który jest nawiązaniem do wolnych poniedziałków, kiedy teatr jest nieczynny, a "recenzent może spokojnie spędzić wieczór przy biurku, nareszcie zagrzebać się w książkach, czasopismach, tekstach" (s. 5). Można jednak potraktować ten tytuł bardziej metaforycznie: na przykład jako określenie przedstawień opisanych, czyli "zamkniętych" w refleksji krytycznej bądź jako sygnał wyczerpania się modelu teatru preferowanego przez krytyka, a tym samym zapowiedź schyłku twórczości recenzenckiej autora, gest zdystansowania wobec bieżącego repertuaru scenicznego i eksperymentalnych praktyk teatralnych.

Bibliografia
Bibliografia podmiotowa:
a) ogólna
"Odrodzenie" (od 1950), "Dziennik Literacki" (od 1950), "Życie Literackie" (1951-1981), "Nowa Kultura (od 1950), "Teatr" (od 1951), "Przegląd Kulturalny" (1952-1954), "Twórczość" (od 1952), "Dziennik Polski" (1956-1964), "Dialog" (1962-1978), "Kultura i społeczeństwo" (1965), "Miesięcznik Literacki" (1967).
b) szczegółowa:
Recenzje:
W walce o problem, "Dziennik Literacki" 1950, nr 32 ["Dobry człowiek" Krzysztofa Gruszczyńskiego w Teatrze Kameralnym w Warszawie]; W wymiarach mieszczańskiego konwenansu, "Dziennik Literacki" 1950, nr 43 ["Salon pani Klementyny" Andrzeja Wydrzyńskiego w Teatrze Śląskim]; Obcy cień, "Dziennik Literacki" 1950, nr 46 ["Obcy cień" Konstantego Simonowa w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie]; W stronę tzw. "prowincji", "Dziennik Literacki" 1950, nr 50 ["Damy i huzary" Aleksandra Fredry w Państwowym Teatrze Ziemi Rzeszowskiej];
Artykuły:
"Pałeczka", czyli epitafium, "Dziennik Literacki" 1950, nr 26/27; Pokój światu, pokój, "Dziennik Literacki" 1950, nr 39; Zodiak realizmu, "Dziennik Literacki" 1950, nr 40 [o literaturze socrealistycznej]; Między Scyllą i Charybdą", "Dziennik Literacki" 1950, nr 44; Dramaturgia w poszukiwaniu człowieka, "Dziennik Literacki" 1950, nr 52/53; 101 razy sztuka, "Dialog" 1962, nr 8; Kto jest dziesiątym sprawiedliwym?, "Dialog" 1962, nr 11; Nie więcej, czyli o Przybyszewskim, "Dialog" 1965, nr 1; Mit i dramat T. S. Eliota, "Dialog" 1965, nr 4; Laurka z wątpliwościami na temat teorii : notatki o teatrze współczesnym, "Kultura i społeczeństwo" 1965, nr 9/2; Zapolskiej sprawa polska, "Dialog" 1968, nr 1; Staff albo "Nowy erotyzm", "Dialog" 1968, nr 5; Feldmana inscenizacje modernizmu, "Dialog" 1968, nr 7; "Thermidor" albo porażenie władzą, "Dialog" 1971, nr 8; W podwójnym lustrze, "Dialog" 1971, nr 9; Teatr warszawski i warszawscy recenzenci, "Dialog" 1972, nr 7; Olimp Andrzejewskiego, "Dialog" 1972, nr 8; Dookoła Boya, "Dialog" 1973, nr 7; Wygadać się w teatrze, "Dialog" 1973, nr 8; Sezon w kraju: teatr literacki?, "Dialog" 1973, nr 9; Lilla i Wacław, "Dialog" 1974, nr 5; Sezon w kraju: polowanie na lisa, "Dialog" 1974, nr 10; Sezon w kraju: wszystko być może..., "Dialog" 1975, nr 9; Sceny z domu wariatów, "Dialog" 1976, nr 10; "Noc listopadowa" w starych dekoracjach, "Dialog" 1978, nr 10;
Druki zwarte:
A. Zbiory recenzji:
1. Godzina przestrogi. Szkice z teatru 1955-1963, Kraków 1964
Zawartość tomu (recenzje publikowane w "Życiu Literackim" 1955-1963 oraz w "Teatrze" 1959, 1961):
Wielka improwizacja ["Dziady" A. Mickiewicza, Teatr Polski w Warszawie, reż. A. Bardini, premiera: 26.XI.1955]; Powrót Kordiana ["Kordian" J. Słowackiego, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. E. Axer, premiera: 21.IV.1956; "Kordian" J. Słowackiego, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 6.V.1956]; "Nasz zbytkuje duchownie raczej" ["Irydion" Z. Krasińskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. J. Kreczmar, premiera: 29.XI.1958]; "Adam skonał na pustyni" ["Nie-Boska komedia" Z. Krasińskiego, Teatr Nowy w Łodzi, reż. B. Korzeniewski, premiera: 18.VII.1959]; "Za kulisami" ["Za kulisami" C. K. Norwida, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. W. Horzyca, premiera: 14.III.1959]; Sen ze srebra i kryształu? ["Sen Srebrny Salomei" J. Słowackiego, Teatr Ludowy w Nowej Hucie, reż. K. Skuszanka, premiera: 17.X.1959]; Zawiszy czy teatru słowiańskie zaloty ["Zawisza Czarny" J. Słowackiego w Teatrze Starym w Krakowie, reż. J. Goliński, premiera: 28.XI.1959] Kordiana Wanderjahre ["Kordian" J. Słowackiego: Teatr im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, reż. J. Kaliszewski, premiera: 13.XII.1959; Teatr Polski w Poznaniu, reż. J. Perz, premiera: 29.IV.1961; Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. R. Sobolewski, premiera: 16.I.1962]; "Każdy z was mógłby samotny" ["Dziady" A. Mickiewicza, Teatr Ludowy w Nowej Hucie, reż. K. Skuszanka i J. Krasowski, premiera: 25.V.1962] "Ja proch, będę z Panem gadał" ["Dziady" A. Mickiewicza, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Korzeniewski, premiera: 5.VI.1963]; Władza i prawo ["Miarka za miarkę" Szekspira, Teatr Ludowy w Nowej Hucie, reż. K. Skuszanka, premiera: 16.IX.1956]; Hamlet na schodach ["Hamlet" W. Szekspira, Teatr Stary w Krakowie, reż. R. Zawistowski, premiera: 30.IX.1956]; "Burza" ["Burza" Szekspira", Teatr Ludowy w Nowej Hucie, reż. K. Skuszanka, premiera: 20.III.1959]; "Ryszard III" w Warszawie ["Ryszard III" Szekspira, Teatr Ateneum w Warszawie, reż. J. Woszczerowicz, premiera: 17.X.1960]; Szekspir umiarkowany ["Troilus i Kresyda" Szekspira, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Korzeniewski, premiera: 16.IX.1960; "Makbet" Szekspira, Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. B. Korzeniewski, premiera: 10.XI.1960]; Aktualność "Koriolana"? ["Koriolan" Szekspira, Teatr Stary w Krakowie, reż. W. Krzemiński, premiera: 22.IX.1962]; Medea znaczy: miłość ["Medea" Eurypidesa, Teatr Stary w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 4.II.1960]; "Zbójcy" ["Zbójcy" F. Schillera: Teatr Polski we Wrocławiu, reż. J. Rotbaum, premiera: 28.XI.1959; Teatr im. Słowackiego w Krakowie, rez. M. Górkiewicz, premiera: 16.XI.1961]; Trzcinka Rotbauma ["Rewizor" M. Gogola, Teatr Polski we Wrocławiu, reż. J. Rotbaum, premiera: 26.III.1960]; Rewelacje "Na dnie" ["Na dnie" M. Gorkiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 13.XI.1960]; Dramat Ibsena w połowie naszego wieku ["Rosmersholm" H. Ibsena, Teatr Stary w Krakowie, reż. A. Mianowska, premiera: 14.VII.1960]; Brecht i Giraudoux ["Pan Puntila i jego sługa Matti" B. Brechta, Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. K. Swinarski, premiera: 28.VIII.1958; "Wariatka z Chaillot" J. Giraudoux, Teatr Kameralny w Warszawie, reż. B. Korzeniewski, premiera: 6.IX.1958]; Dürrenmatta koniec wieku ideologii ["Wizyta starszej pani" F. Dürrenmatta, Teatr Stary w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 2.III.1958]; O nas i bez nas ["Więźniowie z Altony" J.-P. Sartre'a: Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. A. Witkowski, premiera: 3.VI.1961; Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 27.IX.1961; Teatr Ateneum w Warszawie, reż. J. Warmiński, premiera: 7.X.1961]; "Kaligula", czyli gra ["Kaligula" A. Camusa, Teatr Stary w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 15.VI.1963]; Zbędny "Gubernator" ["Ludzie Królestwa" R. Penn Warrena, Teatr im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, reż. J. Kaliszewski, premiera: 26.I.1962]; Dla kogo requiem? ["Requiem dla zakonnicy" W. Faulknera, Teatr Ateneum w Warszawie, reż. J. Markuszewski, premiera: 22.VI.1962]; Nawiedzeni w Nowej Hucie: Lejzorek, czyli święta naiwność, Tartufe, czyli pycha [Teatr Ludowy w Nowej Hucie: "Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca" I. Erenburga, reż. J. Krasowski, premiera: 1.XII.1961; "Świętoszek" Moliera, reż. K. Skuszanka, premiera: 1.II.1962]; Wielkie święto Winkelrieda ["Święto Winkelrida" J. Andrzejewskiego i J. Zagórskiego, Teatr Nowy w Łodzi, reż. K. Dejmek, prapremiera: 13.IX.1956]; Broszkiewicz [Teatr Ludowy w Nowej Hucie: "Imiona władzy", reż. K. Skuszanka, premiera: 19.X.1957; "Dziejowa rola Pigwy" reż. J. Krasowski, premiera: 6.X.1960; "Bar wszystkich świętych", reż. K. Skuszanka, prapremiera: 9.III.1961; Teatr im. S. Wyspiańskiego w Katowicach: "Głupiec i inni", reż. J. Jarocki, prapremiera: 25.IX.1960; Teatr Stary w Krakowie: "Skandal w Hellbergu", reż. J. Kreczmar, prapremiera 9.XII.1961]; Sprawiedliwy w Sodomie ["Pierwszy dzień wolności" L. Kruczkowskiego, Teatr Współczesny w Warszawie, reż. Erwin Axer, prapremiera: 12.XII.1959]; Jedermann w płaszczu gubernatora ["Śmierć gubernatora" L/ Kruczkowskiego, Teatr Polski w Warszawie, reż. K. Dejmek, prapremiera: 7.IV.1961]; Przestępca pilnie poszukiwany ["Policja" S. Mrożka, Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. J. Świderski, prapremiera: 27.VI.1958]; Schematy ["Męczeństwo Piotra Oheya" S. Mrożka, Teatr "Groteska" w Krakowie, reż. Z. Jaremowa, prapremiera: 20.XII.1959]; Na estradzie ["Postępowiec" ("Na pełnym morzu", "Karol", "Strip-tease") S. Mrożka, Teatr Stary w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 31.III.1962]; Awangarda w ataku [Teatr Stary w Krakowie: "Indyk" S. Mrożka, reż. L. Zamkow, prapremiera: 25.II.1961; "Nosorożec" E. Ionesco, reż. P. Pawłowski, premiera: 25.II.1961]; Paradoks aktualności ["Fanfaron, czyli Zakochany konserwatysta" J. Anouilha, Teatr Stary w Krakowie, reż. P. Pawłowski, premiera: 25.II.1962]; Perspektywa Torunia [m.in.: "Frank V" F. Dürrenmatta, Teatr "Wybrzeże" w Gdańsku, reż. J. Goliński, premiera: 19.V.1962; "Geniusz i szaleństwo" J.P. Sartre'a wg A. Dumasa, Teatr im. Jaracza w Olsztynie, reż. J. Maciejowski, premiera: 7.VI.1962; "Barbara Radziwiłłówna" A. Felińskiego, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. K. Dejmek, premiera: 2.VI.1962]; Nowa Huta: "Święty eksperyment" [o Teatrze Ludowym w Nowej Hucie]; Dejmek, czyli szansa reżysera ["Historya o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" Mikołaja z Wilkowiecka, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. K. Dejmek, premiera: 7.IV.1962]; Złota ostroga Teatru Polskiego ["Pierścień wielkiej damy" C.K.Norwida, Teatr Kameralny w Warszawie, reż. K. Braun, premiera: 6.IV.1962; "Borys Godunow" A. Puszkina, Teatr Polski w Warszawie, reż. H. Szletyński, premiera: 19.I.1963]; Piękny teatr. Zła pora ["Mieszczanin szlachcicem" Moliera, Comédie Française, reż. J. Mayer, występy w Polsce: 22.V - 4.VI.1957]; Olivier i aktorzy ["Tytus Andronikus" Szekspira, reż. P. Brook, The Shakespeare Memorial Theatre Company, występy w Polsce: 18 - 21.V.1957]; Samotnik teatru ["Mizantrop" Moliera, rez. J.-L. Barrault, występy w Polsce: maj - czerwiec 1958]; Odkrycie Czechowa ["Trzy siostry", reż. W. I. Niemirowicz-Danczenko,; "Wiśniowy sad", reż. W. J. Stanicyn, występy w Polsce: lipiec 1958]; Teatr al fresco [Państwowy Leningradzki Akademicki Teatr Dramatyczny: "Tragedia optymistyczna" W. Wiszniewskiego, reż. A. Bosułajew; "Gracz" F. Dostojewskiego, reż. L. Wiwien, A. Danson, występy w Polsce: maj - czerwiec 1959]; Z Wachtangowa [Państwowy Akademicki Teatr im. Wachtangowa: "Małe tragedie" A. Puszkina, reż. E. Simonow, występy w Polsce: maj 1960]; Tu i tam - Szekspir [The Old Vic Company: "Makbet" Szekspira, reż. M. Benthall, występy w Polsce: 1961].
2. Wejście na scenę. Szkice z teatru 1963-1967, Poznań 1968
Zawartość tomu (recenzje publikowane w "Życiu Literackim" 1963-1967 oraz w "Miesięczniku Literackim" 1967):
"Odprawa" bez odprawy ["Fenomena" i "Odprawa posłów greckich" J. Kochanowskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. M. Broniewska, premiera: 8.II.1964]; Zamiast "Kordiana" ["Kordian" J. Słowackiego, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. K. Dejmek, premiera: 16.XI.1965]; Kordian - uciecha szatana ["Kordian" J. Słowackiego, Teatr Polski we Wrocławiu, reż. K. Skuszanka i J. Krasowski, premiera: 19.XI.1965]; "Nieboska" z diabłami ["Nie-Boska komedia" Z. Krasińskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. K. Swinarski, premiera: 9.X.1965]; "Dziadów" zstąpienie ["Dziady" A. Mickiewicza: Teatr im. Horzycy w Toruniu, reż. H. Moryciński, premiera: marzec 1965; Teatr Powszechny w Łodzi, reż. R. Sykała, premiera: 3.IV.1965]; Miary "Wyzwolenia" ["Wyzwolenie" S. Wyspiańskiego, Teatr Powszechny w Warszawie, reż. A. Hanuszkiewicz, premiera: wrzesień 1966]; "Wyzwolenie" na progu secesji ["Wyzwolenie" S. Wyspiańskiego, Teatr Polski w Poznaniu, reż. M. Okopiński, premiera: 22.X.1966]; "Noc listopadowa" [Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 7.III.1965]; Laurów nie ma ["Noc listopadowa" S. Wyspiańskiego, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. K. Braun, premiera: 28.V.1967]; Nowa "Przepióreczka" [Teatr Narodowy w Warszawie, "Uciekła mi przepióreczka" S. Żeromskiego, reż. J. Goliński, premiera: 12.XII.1964]; Znaki "Róży" ["Róża" S. Żeromskiego, Teatr Klasyczny w Warszawie, reż. I. Babel, premiera: maj 1964]; Pierwszy powojenny "Śnieg" ["Śnieg" S. Przybyszewskiego, Teatr im Żeromskiego w Kielcach, reż. W. Krakowski, premiera: 29.I.1967]; "Matka" odzyskana ["Matka" S. I. Witkiewicza, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. J. Jarocki, premiera: 16.V.1964]; Grzech nieskromności [ "Oni - Nowe Wyzwolenie" S. I. Witkiewicza, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. J. Szajna, premiera: 8.IV.1967; "Bezimienne dzieło" S. I. Witkiewicza, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 21.IV.1967]; Sprawa Przybyszewskiej i sprawa rewolucji ["Sprawa Dantona" S. Przybyszewskiej, Teatr Polski we Wrocławiu, reż. J. Krasowski, premiera: 11.II.1967]; Nie święci teatr lepią ["Stanisław i Bogumił" M. Dąbrowskiej, Teatr Polski we Wrocławiu, reż. K. Skuszanka, premiera: 12.V.1966; "Przerwa w podróży" T. Karpowicza, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. P. Paradowski, premiera: 17.IX.1965]; Co to jest "Puste pole" ["Puste pole" T. Hołuja, Teatr Ludowy w Nowej Hucie, reż. J. Szajna, prapremiera: maj 1965]; Pogoda i śmierć ["Jasny, pogodny dzień" L. Pawlika, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. B. Hussakowski, prapremiera: 4.III.1966]; Jasność i determinacja ["Derby w pałacu" J. Abramowa, Teatr Polski w Warszawie, reż. L. René, prapremiera: 1.VII.1966]; "Król Lear" - fikcja autorytetu ["Król Lear" Szekspira, Royal Shakespeare Company, reż. P. Brook, występy w Polsce: marzec 1964]; Wielkość "Ryszarda II" ["Ryszard II" Szekspira, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. H. Szletyński, premiera: 22.II.1964]; Antoniusz czy Kleopatra ["Antoniusz i Kleopatra" Szekspira, Teatr Polski w Poznaniu, reż. M. Okopiński, premiera: 9.X.1964]; "Makbet": historia i łóżko ["Makbet" Szekspira, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. K. Berwińska, premiera: 28.IX.1966]; Apokryf Szekspirowski ["Żałosna i prawdziwa tragedia pana Ardena", Teatr Stary w Krakowie, reż. K. Swinarski, premiera: 23.V.1965]; Parafraza Szekspirowska ["Edward II" Ch. Marlowe'a w parafrazie S. Sito, Teatr Klasyczny w Warszawie, reż. S. Bugajski, premiera: październik 1964]; "Woyzeck" czyli sukces ["Woyzeck" G. Büchnera, Teatr Stary w Krakowie, rez. K. Swinarski, premiera: 25.VI.1966]; Kordian Skandynawów ["Peer Gynt" H. Ibsena, Teatr im Solskiego w Tarnowie, reż. L. Zamkow, premiera: 26.X.1963]; Rzeczywistość Strindberga ["Taniec śmierci' A. Strindberga, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. B. Hussakowski, premiera: 10.VI.1967]; Pokrewieństwa Strindberga ["Kowal, pieniądze i gwiazdy" J./Szaniawskiego, Teatr Nowy w Łodzi, reż. O. Koszutska, premiera: wrzesień 1966]; Zdobycie Ostrowskiego ["Las" A. Ostrowskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. W. Krzemiński, premiera: 15.XII.1963]; Wielki melodramat ["Bracia Karamazow" F. Dostojewskiego, Teatr Polski w Warszawie, reż. J. Krasowski, premiera: 30.IX.1963]; Tyran czy dialektyk ze Stiepańczykowa? ["Jego Ekscelencja Błazen" na podstawie powieści "Wieś Stiepańczykowo i jej mieszkańcy" F. Dostojewskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 25.II.1966; "Wieś Stiepańczykowo i jej mieszkańcy" F. Dostojewskiego, Teatr Polski we Wrocławiu, reż. J. Krasowski, premiera: marzec 1966]; Tragedia wciąż optymistyczna ["Tragedia optymistyczna" W. Wiszniewskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 1.V.1965]; Co to znaczy: "Zmierzch"? ["Zmierzch" I. Babla: Teatr Stary w Krakowie, reż. J. Jarocki, prapremiera: 29.XII.1966; Teatr Ateneum w Warszawie, reż. B. Korzeniewski, premiera: styczeń 1967]; "Komu bije dzwon?" ["Komu bije dzwon" E. Hemingwaya, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. J. Goliński, premiera: 6.VI.1964]; Losy "Trojanek" ["Trojanki" Eurypidesa w adaptacji J.P. Sartre'a: Teatr im. Wyspiańskiego w Katowicach, reż. J. Para, premiera: lipiec 1966; Teatr Nowy w Poznaniu, reż. J. Pieńkiewicz, premiera: 13.XI.1966; Teatr Kameralny w Krakowie, reż. B. Hussakowski, premiera: 11.II.1967]; Bez miłości i gniewu ["Nie do obrony" J. Osborne'a, Teatr Współczesny w Warszawie, reż. L. Anderson, premiera: listopad 1966; "Urodziny Stanleya" H. Pintera, Teatr Kameralny w Warszawie, reż. J. Kreczmar, prapremiera polska: grudzień 1966; "Pokojówki" J. Geneta, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. K. Swinarski, prapremiera polska: 17.XII.1966]; Ionesco, czyli degradacje ["Pieszo w powietrzu" E. Ionesco, Teatr Polski w Warszawie, reż. E. Axer, premiera: 17.III.1967]; Tomaszewski tańczy Weissa ["Męczeństwo i śmierć Marata" P. Weissa, Teatr Polski w Poznaniu, reż. H. Tomaszewski, premiera: 18.III.1967]; De Sade - każdy i wszyscy ["Męczeństwo i śmierć Marata" P. Weissa, Teatr Ateneum w Warszawie, reż. K. Swinarski, premiera: 10.VI.1967]; Sprawa Hochhutha i "Sprawa Oppeneimera" ["Namiestnik" R. Hochhutha, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. K. Dejmek, premiera: 16.IV.1966; "Przesłuchanie Juliusza Roberta Oppenheimera" H. Kipphardta, Teatr Polski w Warszawie, reż. W. Hańcza, premiera: 22.IV.1966]; Fałsze i prawdy ["Czarownice z Salem" A. Millera, Teatr Rozmaitości w Krakowie, reż. A. Dvorzak, premiera: maj 1966; "Sprawa Oppenheimera" H. Kipphardta, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. W. Krzemiński, premiera: 5.VI.1966; "Mizantrop" Moliera, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. Z. Hübner, premiera: 5.V.1966]; Dochodzenie przeciwko ludziom ["Dochodzenie" P. Weissa, Teatr Współczesny w Warszawie, reż. E. Axer, premiera: maj 1966];
3. Czwarta ściana. Szkice z teatru 1967-1971, Kraków 1972
Zawartość tomu (recenzje):
Dramaty polskie [o wydanych tomach utworów dramatycznych, m.in. W. Orkana K. H. Rostworowskiego, L. H. Morstina, J. Broszkiewicza, T. Karpowicza]; Jowialszczyzna ["Pan Jowialski" A. Fredry, Teatr Polski w Warszawie, reż. J. Kreczmar, premiera: 5.X.1967]; "Dziady" w Narodowym [reż. K. Dejmek, premiera: 25.XI.1967]; Trzy razy Szekspir ["Cymbelin" Szekspira, Teatr Stary w Krakowie, reż. J. Jarocki, premiera: 15.VII.1967; "Ryszard III" Szekspira, Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. J. Maciejowski, premiera: 29.IX.1967; "Hamlet" Szekspira, Teatr Rozmaitości w Krakowie, reż. J. Wróblewski, premiera: 2.XII.1967]; Angielska rewolucja "dla siebie" ["Powrót do domu" H. Pintera, Teatr im. Słowackiego, reż. J. Goliński, premiera: 16.XII.1967]; Nasz współczesny ["Zwykła historia" I. Gonczarowa, Teatr "Sowriemiennik" z Moskwy, reż. H. Wołczek, występy w Polsce: listopad 1967]; Edyp, czyli o szlachetności ["Król Edyp" Sofoklesa, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 6.IV.1968]; Córeczka i bracia [Teatr Kameralny w Krakowie: "Wkrótce nadejdą bracia" J. Krasińskiego, reż. L. Minticz i J. Skarżyński, premiera: 5.V.1968; "Moja córeczka" T. Różewicza, reż. J. Jarocki, premiera: 18.V.1968]; Sułkowski: zdradzony bohater ["Sułkowski" S. Żeromskiego, Teatr Polski w Warszawie, reż. J. Kreczmar, premiera: lipiec 1968]; Wiecznie młoda "Antygona" ["Antygona" Sofoklesa, Teatry Dramatyczne w Szczecinie, reż. M. Okopiński, premiera: 20.IX.1968]; Jesienne manewry ["Meteor" F. Dürrenmatta, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. I. Babel, premiera: 12.X.1968; "Biografia" M. Frischa, Teatr Stary w Krakowie, reż. S. Nicoloff, premiera: 28.VII.1968; Teatr Kameralny w Krakowie: "Czarna komedia" P. Shaffera, reż. Z. Hübner, "Niewinne kłamstwa" P. Shaffera, reż. R. Próchnicka, premiera: 29.IX.1968]; Sezon nad morzem i Bryll [Teatr Wybrzeże w Gdańsku: "Tragedia o Bogaczu i Łazarzu", reż. T. Minc, prapremiera: 7.IX.1968; "Punkt przecięcia" P. Claudela, reż. P. Paradowski, premiera: 14.IX.1968; "Rzecz listopadowa" E. Brylla, reż. M. Okopiński, premiera: 23.XI.1968]; Polskie kroniki królewskie ["Kroniki królewskie" S. Wyspiańskiego, Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. L. René, premiera: listopad 1968]; W poetyce Swinarskiego ["Sędziowie" - "Klątwa" S. Wyspiańskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. K. Swinarski, premiera: 1.XII.1968]; Teatr "Wyzwolenia" ["Wyzwolenie" S. Wyspiańskiego, Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. J. Maciejowski, premiera: 14.II.1969]; Z perspektywy "Wesela" ["Wesele" S. Wyspiańskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 27.III.1969]; "Oto noc płomieniem czerwona" ["Legion" S. Wyspiańskiego, Teatr im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, reż. J. Kreczmar, premiera: 28.III.1969]; Dwie aktualności "Nie-Boskiej" ["Nie-Boska komedia" Z. Krasińskiego, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. A. Hanuszkiewicz, premiera: 20.III.1969]; Pokuszenie ["Kuszenie św. Antoniego" G. Flauberta, reż. S. Hebanowski, prapremiera: 10.V.1969]; Od "Odmieńca" do "Kurdesza" ["Kurdesz" E. Brylla, Teatr Stary w Krakowie, reż. B. Hussakowski, prapremiera: 6.IX.1969]; O miłości i zwątpieniu ["Ucieczka z wielkich bulwarów" J. Abramowa, Teatr Ludowy w Warszawie, reż. J. Kulczyński, prapremiera: grudzień 1969]; Biały i czarny terror ["Metro" L. Jonesa i "Sąsiedzi" J. Saundersa, Teatr Współczesny w Warszawie, reż. J. Kreczmar, premiera: 26.VII.1969]; Historia na ludzką miarę [o festiwalu dramaturgii radzieckiej w Katowicach, sezon 19669/70]; "Ulisses" dla sceny ["Ulisses" wg J. Joyce'a, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. Z. Hübner, premiera: 14.II.1970]; Kordian i jego sobowtór ["Kordian" J. Słowackiego, Teatr Powszechny w Warszawie, reż. A. Hanuszkiewicz, premiera: 30.I.1970]; Dwóch autorów scenicznych w poszukiwaniu teatru ["Zemsta" A. Fredry, Teatr im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, reż. M. Górkiewicz, premiera: 23.I.1970; "Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora" L/ Pirandella, Teatr "Rozmaitości" w Katowicach, reż. J. Kreczmar, premiera: 24.I.1970]; "Pacjent" w teatrze ["Pacjent" S. Otwinowskiego w: Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 1.III.1970; Teatr Kameralny w Warszawie, reż. J. Rakowiecki, premiera: 3.V.1970]; Budują drogi ["Sceny z miasta powiatowego (Barbarzyńcy)" M. Gorkiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. L. Zamkow, premiera: 23.IV.1970]; Zbawieni i potępieni ["Czekając na Godota" S. Becketta, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. S. Hebanowski, premiera: 30.V.1970]; Dziś gramy "Najżałośniejszą komedię" ["Sen nocy letniej" Szekspira, Teatr Stary w Krakowie, reż. K. Swinarski, premiera: 22.VI.1970]; Łza z wosku i diament ["Za kulisami" C. K. Norwida, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. K. Braun, premiera: 12.IX.1970]; Wskazówki "Zegarów" ["Zegary" T. Łubieńskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. J. Kreczmar, prapremiera: 27.IX.1970]; "Termopile polskie" w Gdańsku ["Termopile polskie" T. Micińskiego, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. M. Okopiński, prapremiera: 5.XII.1970]; Niewczesne żarty [ "W sieci" J. A. Kisielewskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. B. Dąbrowski, premiera: 6.II.1971]; Porażenie władzą ["Thermidor" S. Przybyszewskiej, Teatr Polski we Wrocławiu, reż. J. Krasowski, prapremiera: 11.II.1971]; Jeden Judasz ["Żegnaj, Judaszu" I. Iredyńskiego, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. K. Swinarski, prapremiera: 14.III.1971]; Powróżyć krakowskim teatrom? [o teatrach krakowskich, sezon 1970/71]; "Nie-Boska" wciąż wydarzeniem ["Nie-Boska komedia" Z. Krasińskiego, Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. Z. Wojdan, premiera: luty 1971]; Od Dostojewskiego do Camusa ["Biesy" F. Dostojewskiego, Teatr Ateneum w Warszawie, reż. J. Warmiński, prapremiera polska: marzec 1971]; Komu grozi "Maleńka Alicja"? ["Maleńka Alicja" E. Albee, Teatr Kameralny w Sopocie, reż. S. Hebanowski, prapremiera: 17.IV.1971]; Szewskie pasje, gorycze, trucizny ["Szewcy" S. I. Witkiewicza, Teatr Kameralny w Krakowie, reż. J. Jarocki, premiera: 12.VI.1971]; Dookoła grudnia [o sezonie teatralnym 1970/71]
4. Taki nam się snuje dramat. Szkice z teatru 1971-1976, Kraków 1978
Zawartość tomu (recenzje):
Olimp Andrzejewskiego ["Prometeusz" J. Andrzejewskiego, Teatr Nowy w Łodzi, reż. J. Zegalski, prapremiera: 24.II.1972]; Demon Przybyszewskiego ["Gody życia" S. Przybyszewskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. W. Laskowska, premiera: 18.XI.1972]; Teatr pełen "Dziadów" ["Dziady" A. Mickiewicza, Teatr Stary w Krakowie, reż. K. Swinarski, premiera: 18.II.1973]; 1901-19 ["Wesele" S. Wyspiańskiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, inscenizacja z 1901 r. - S. Wyspiański, reż. P. Paradowski, premiera: 1. VI. 1973]; Lilla i Wacław ["Wacława dzieje" S. Garczyńskiego, Teatr Narodowy w Warszawie, reż. A. Hanuszkiewicz, premiera: 15.XI.1973; "Lilla Weneda" J. Słowackiego, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. K. Skuszanka, premiera: 17.XI.1973]; Taka noc nie powtórzy się więcej["Noc listopadowa" S. Wyspiańskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. A. Wajda, premiera: 13.I.1974]; Zmory gdańskie ["Sen" F. Kruszewskiej, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. S. Hebanowski, premiera: 26.I.1974]; Motłoch i cezar - oto jest ["Irydion" Z. Krasińskiego, Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. Z. Wojdan, premiera: 10.III.1974]; "Popiół i diament": dziś i zaraz po wojnie ["Popiół i diament" J. Andrzejewskiego w: Teatr Polski w Poznaniu, reż. R. Kordziński, premiera: 16.II.1974; Teatr Ziemi Łódzkiej, reż. J. Perz, premiera: luty 1974; Teatr im. Jaracza w Łodzi, reż. J. Maciejowski, premiera: 23.III.1974]; Oczy Leara ["Lir" E. Bonda, Teatr Współczesny w Warszawie, reż. E. Axer, premiera: luty 1974]; Wielki teatr "Wyzwolenia" ["Wyzwolenie" S. Wyspiańskiego, Teatr Stary w Krakowie, reż. K. Swinarski, premiera: 30.V.1974]; Mgła i Zapolska ["Ich czworo" G. Zapolskiej, Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. O. Koszutska, premiera: 8.XI.1974]; "Hamlet" na głosy i wiatr ["Hamlet" Szekspira, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. M. Okopiński, premiera: 23.XI.1974]; Odbłysk cyganerii warszawskiej ["Cyganeria warszawska" A. Nowaczyńskiego, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, reż. S. Hebanowski, premiera: 11.II.1975]; Dejmek, teatr, "Operetka" ["Operetka" W. Gombrowicza, Teatr Nowy w Łodzi, reż. K. Dejmek, prapremiera polska: 13.IV.1975]; Berło kombatanta ["Ślub" W. Gombrowicza, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, reż. K. Skuszanka, premiera: 13.XII.19750]; Rozmowy z konformistą ["Emigranci" S. Mrożka w: Teatr Współczesny w Warszawie, reż. J. Kreczmar, prapremiera: grudzień 1975; Teatr Wybrzeże w Gdańsku (Teatr Kameralny w Sopocie), reż. M. Okopiński, premiera: 13.II.1976; Teatr Stary w Krakowie, reż. A. Wajda, premiera: 24.IV.1976]; Szekspir w drugim garniturze Brooka ["Sen nocy letniej" Szekspira, Royal Shakespeare Company, reż. P. Brook, występy w Polsce: Warszawa, Teatr Narodowy, listopad 1972]; "Ostatni" z MChAT-u ["Ostatni" M. Gorkiego, reż. O. N. Jefremow, występy w Polsce: kwiecień 1975]; Bergman i Strehler ["Wieczór Trzech Króli" Szekspira, reż. I. Bergman, występy w Teatrze Polskim w Warszawie: 14-15.VI. 1975; "Il campiello" C. Goldoniego, reż. G. Strehler, występy w Teatrze Polskim w Warszawie: 21-22.VI.1975]; Pakt z diabłem, czyli książę Homburgu ["Książę Homburgu" H. von Kleista, reż. P. Stein, występy w Teatrze Dramatycznym w Warszawie: 26-27.VI.1975]
B. Szkice i eseje:
Książka nienapisana. Notatnik literacki, Kraków 1966 [szkice publikowane w "Dzienniku Polskim" 1957-1962, "Nowej Kulturze" 1961, "Twórczości" 1962, "Życiu Literackim" 1964]
Gdzie nas nie ma. Szkice z podróży, Poznań 1967 [teksty publikowane w "Życiu Literackim" 1958-1959, 1962, 1965-66]
Teatr i absurdy, Warszawa 1967 [artykuły publikowane w "Życiu Literackim" 1958-1965, "Dialogu" 1962, 1965, "Kulturze i społeczeństwie" 1965]
Rok 1900. Szkice o dramacie zapomnianym, Kraków 1969 [teksty publikowane w "Dialogu" 1965, 1968, "Życiu Literackim" 1968]
Teatr zamknięty, Kraków 1984 [teksty publikowane w "Życiu Literackim" w latach 1977-1981]
C. Powieści:
Olśnienie, Katowice 1992
Zielona zasłona, Bydgoszcz 1998
Bibliografia przedmiotowa
A. Boska, Jak być krytykiem teatralnym, "Nowe Książki" 1978, nr 9 [recenzja książki: Taki nam się snuje dramat. Szkice z teatru 1971-1976, Kraków 1978]; Czanerle, Tak jest jak się państwu zdaje, "Dialog" 1967, nr 12; A. Goreniowa, Co nam zostało z tych lat, "Twórczość" 1970, nr 2; Kraków. Zygmunt Greń nie żyje, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/145197/krakow-zygmunt-gren-nie-zyje [data dostępu: 15.07.2016]; W. Maciąg, Miłość wielka i przeklęta, "Dekada Literacka" 1993, nr 5 [recenzja książki: Olśnienie, Katowice 1992]; M. Malatyńska, Wieczne pióro Pana Zygmunta, http://old.e-teatr.pl/pl/artykuly/149085.html [data dostępu: 09.01.2017]; K. Miklaszewski, Pożegnanie króla, http://old.e-teatr.pl/pl/artykuly/149086.html [data dostępu: 09.01.2017]; K. Miklaszewski, Rekolekcje z Grenia, "Pismo Literacko-Artystyczne" 1986, nr 8;


W. Natanson, Dwaj krytycy, "Twórczość" 1965, nr 5 [recenzja książki: Godzina przestrogi, Kraków 1964]; W. Natanson, Maksymalizm Zygmunta Grenia, "Twórczość" 1967, nr 6 [recenzja tomu: Książka nienapisana. Notatnik literacki, Kraków 1966]; W. Natanson, Teatr zamknięty podwójnie?, "Nowe Książki" 1985, nr 11; M.; W. Natanson, Prawda i kłamstwo, "Twórczość" 1968, nr 2 [recenzja książki: Gdzie nas nie ma. Szkice z podróży, Poznań 1967]; W. Natanson, Okazja - nie pretekst, "Twórczość" 1969, nr 4 [recenzja książki: Wejście na scenę. Szkice z teatru 1963-1967, Poznań 1968]; J. Niesiobędzki, Zygmunt Greń, czyli walka z absurdem teatralnej samoobsługi; http://www.aict.art.pl/yorick-mainmenu-65/yorick-nr-35-luty-2013/2645-zygmunt-gre [data dostępu: 15.07.2016]; M. Piwińska, Rok 1900 dla nas, "Dialog" 1969, nr 10; M. Prussak, Fik, Greń, Kelera i lata siedemdziesiąte, "Dialog" 1979, nr 1; K. Pysiak, "Teatr zamknięty" albo dlaczego Greń przestał chodzić do teatru, "Dialog" 1985, nr 12; Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa 1994, s. 146-147; K. Wyka, Rok 1900 i następne, "Życie Literackie" 1969, nr 40.

Oprac. Beata Popczyk-Szczęsna