Osoby

SOBIESŁAW Włodzimierz, właśc. Sobiesław Fabian Sebastian Bystrzyński (20 I 1854 Kleczew - 27 IV 1927 Kraków), aktor. Był synem Antoniego Bystrzyńskiego, burmistrza Kleczewa, i Nepomuceny z Aniszewskich. Ukończył gimn. w Warszawie. Debiutował pod nazwi­skiem Bystrzyński w 1873 w zespole A. Trapszy w Lu­blinie; w tym zespole grał do 1875, m.in. w Kaliszu i Łodzi. W lecie 1875 wstąpił pod pseud. Sobiesław do zespołu t. krak. podczas jego występów w Tarnowie. W t. krak. pozostał do 1881. Jednocześnie studiował w Akademii Sztuk Pięknych. Wystawiał nawet swoje obra­zy w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. W lutym 1880 był na gościnnych występach w t. lwow.; w lecie 1881 przeniósł się do Lwowa. We wrześniu 1882 powrócił do Krakowa. W kwietniu 1884 wystąpił goś­cinnie w zespole A. Jaroszowej w Tarnowie. W maju 1885 należał do zbuntowanej grupy aktorów, która opuściła Kraków po zatargu z S. Koźmianem. Udał się wtedy na występy gościnne do Lwowa, a potem do War­szawy, gdzie debiutował 31 VII 1885 w roli Marcelego ("Robotnicy") i przez sez. 1885/86 był zaangażowany do WTR. Jesienią 1886 wrócił do Krakowa i został tam już do przejścia na emeryturę (1911). W czerwcu 1888 występował gościnnie w WTR, brał też udział w letnich wyjazdach zespołu krakowskiego. 21 III 1901 obcho­dził jubileusz dwudziestopięciolecia pracy. Miał "korzystne warunki zewnętrzne, kształtną postać, twarz pogodną i ożywioną, dźwięczny organ", toteż w Krakowie uznano, że "stał się pożądanym nabytkiem dla teatru w rodzaju lekkich amantów" (wg charaktery­styki w książce Z. Przybylskiego, zapewne pióra S. Koźmiana). Koźmian stawiał mu początkowo różne zarzuty, twierdził m.in., że "brak mu tego, co Francuzi nazywają la tenue". Groziła mu również pewna mono­tonia recytacji, ponieważ przy pięknej dykcji miał dosyć wąską skalę głosu. Dzięki wieloletniej pracy pod kier. Koźmiana czynił jednak znaczne postępy i pod koniec swojej kariery był uważany za mistrza w swoim emploi. K. Estreicher przyznawał, że nie zawsze osiąga jedna­kowy poziom i tylko "gdy chce, gra arcypotoczyście i naturalnie", sądził jednak, że to aktor "zrodzony na amanta, elegancki, z pięknym obejściem, z głosem me­lodyjnym". Wysoko ceniono jego role fredrowskie, zwłaszcza Gustawa ("Śluby panieńskie") i Barskiego ("Dwie blizny"). Z powodzeniem grywał także rezonerów w "sztukach z tezą". Po 1900 zaczęto mu powierzać postacie charakterystyczne, ale te grał niechętnie. Waż­niejsze role: De Ryons ("Przyjaciel kobiet"), Laertes ("Hamlet"), Maurycy ("Adrianna Lecouvreur"), Almaviva ("Wesele Figara"), Chlestakow ("Rewizor"), Genio ("Pan Damazy"), Tholosan ("Nasi najserdeczniejsi"), Ernest ("Mał­żeństwo Apfel"), Marceli ("Safanduły"), Armand ("Dama kameliowa"), Henryk de Symeux ("Francillon"), Don Fer­nand ("Cyd"), Gospodarz ("Wesele").
Bibl.: Almanach, Lwów 1911 s. 157 (il.); Got: Teatr Koźmia­na; Grzymała-Siedlecki: Pawlikowski (il.); Koźmian: Teatr; Z. Przybylski: Z rozwoju polskiego teatru - Antonina Hoff­mann, Kraków 1901 s. 134-136; Solski: Wspomnienia (il.); Wspomnienia aktorów; Afisze, IS PAN; Akt urodzenia nr 47/ 1858, parafia Św. Andrzeja, Kleczew; K. Estreicher: Sprawoz­danie o teatrze krakowskim, rkps, sygn. 6164 s. 139, Bibl. Jagiell.
Ikon.: J. Malczewski: Portret, olej, 1890 - zb. T. Litawińskiego Zakopane; L. Wyczółkowski: Portret, pastel - T. im. Słowackiego Kraków; K. Frycz: S. jako Armian (Eros i Psyche), lit., 1904, Teka Melpomeny; W. Sobiesław: Auto­portret- T. im. Słowackiego Kraków; Fot. pryw. i w ro­lach - Arch. m. Krakowa'' woj. krak., Bibl. Nar. (Zakład Grafiki).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973