Osoby

SKWIERCZYŃSKI Józef (16 IV 1914 Jakówki k. Białej Podlaskiej - 25 IV 1969 Gdańsk), aktor. Był synem Józefa S., rolnika, i Amelii z Kryńskich, bratem Leopolda Skwierczyńskiego (zob. t. 1), mężem Anny Edith Peet. Maturę zdał w Warszawie w 1935. Po odbyciu służby wojskowej, w 1938 wstąpił do PIST-u. Wybuch wojny przerwał jego studia. W listopadzie 1939 zaangażował się do T. Polskiego w Grodnie, potem przeszedł do Pol. T. Kukiełek pod dyr. W. Jaremy. Wiosną 1940 wywieziony w głąb ZSRR, przeszedł przez więzienia i obozy pracy, m.in. w Mińsku, Połocku, Smoleńsku, Archangielsku. Wydostał się z ZSRR z Armią Pol. gen. W. Andersa i przeszedł szlak bojowy 2 Korpusu Pol. przez Środkowy i Bliski Wschód do Włoch, gdzie został ranny. Od jesieni 1944 przebywał w Wielkiej Brytanii. Do Polski powrócił w 1948. W sez. 1948/49 należał do zespołu T. Polskiego w Gorzowie Wielkopolskim, w 1949-52 występował w T. Polskim w Poznaniu, od 1952 do śmierci pracował w T. Wybrzeże w Gdańsku. Grał m.in.: Trzmiela ("Sułkowski"), Pro­kuratora Witowicza ("Milczenie"), Starca ("Kordian"). O roli Lucyfera w "Historii o miłosiernej" pisała M. Szczepkowska: "był czymś więcej niż diabłem z jasełek, był pełen pasji, gniewu i pogardy, prze­grywał nie przestając wierzyć w słuszność swoich racji". Bibl.: Almanach 1968/69; Szczepkowska: 20 lat t. na Wy­brzeżu; Wilski: Szkolnictwo; Akta (tu fot.), ZASP; Progra­my, IS PAN. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994