Osoby

ZIEJEWSKI Janusz Jerzy (25 III 1906 Warszawa - 26 XI 1973 Warszawa), aktor. Był synem urzęd­nika, Klemensa Z. i Heleny z Krupińskich, mężem Marii z Kupieckich. Ukończył warsz. Gimn. W. Górskiego, nast. podjął naukę w Szkole Morskiej w Gdyni, ale przerwał ją. W 1927 ukończył Oddział Dram. Państw. Konserwatorium Muz. w Warszawie. W 1927-33 występował w T. Narodowym, a później także w T. Nowym w Warszawie, 1933-35 w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1935/36 w teatrach TKKT w Warszawie, w 1936-38 tamże w T. Pol­skim i Małym, 1938-39 w T. im. Słowackiego w Krakowie. Jako oficer artylerii brał udział w kam­panii wrześniowej 1939. Podczas II wojny świat. przebywał w oflagu Woldenberg, gdzie uczestniczył w przedstawieniach teatralnych. Po powrocie do kraju występował w 1945-46 w Krakowie w T. im. Słowackiego, w 1946-48 tamże w T. Kame­ralnym (później pn. T. Powszechny) TUR, w sez. 1948/49 w Katowicach w T. im. Wyspiańskiego. W 1949 przeniósł się do Warszawy i występował w T. Narodowym (1949-50, 1956, 1958-66), Domu Wojska Pol. (1950-55), Polskim (1956-57), Klasy­cznym (1958), Dramatycznym (1966-73), a także gościnnie w T. Nowej Warszawy (1954). Jubileusz czterdziestopięciolecia pracy obchodził 16 XI 1973. Silny, dobrze zbudowany, wysportowany, tworzo­nym postaciom nadawał zazwyczaj ostre, wyraziste rysy. W 1935 B. Korzeniewski pisał, że w roli Sergiusza ("Żołnierz i bohater") "stworzył karykaturę oficerskiej elegancji opracowaną z dużym poczu­ciem humorystycznego efektu". J. Ciecierski wspo­minał, że grając Cześnika ("Zemsta") zaproponował "postać bardziej groźną, prawie okrutną w wybu­chach gniewu", a w roli Zera ("Alleluja") "wyróżniał się ogromną witalnością i skupioną pasją". Ponadto grał takie role, jak: Nabielak ("Walka"), Jasiek ("We­sele"), Rodrygo ("Cyd"), Jakub ("Tessa"), tyt. w "Kor­sarzu", a po wojnie: Śmieciarz ("Wariatka z Chaillot"), Kleant ("Świętoszek"), Barski ("Dwie blizny"), Wernyhora ("Wesele"), Rapsod ("Bolesław Śmiały"), Malcher ("Za kulisami"), Przewoźnik ("Most"), Burczyński ("Grube ryby"), Glauser ("Meteor"), Pindarus ("Juliusz Ce­zar"), Kardynał Bernstein ("Hadrian VII").
Bibl.: Almanach 1973/74; Bieńka: Giraudoux; Ciecierski: Mistrzowie s. 182-185 (il.); Korzeniewski: Spory; Linert: T. Śląski; T. Dramatyczny w Warszawie (il.); T. Narodowy w Warszawie; Wierzyński: Wrażenia; Kron. m.Warszawy 1971 z. 2 i 3 (S. Marczak-Oborski); Życie Warsz. 1973 nr 287, 288; Akta, ZASP; Programy, IS PAN.
Ikon.: J. Żebrowski: Z. jako Żołnierz (Kordian), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1956 nr 191.
Film.: 1927 - Zew morza (f.); 1933 - Pod twoją obronę (f.); 1936 - Barbara Radziwiłłówna (f.); 1950 - Miasto nieujarzmione (f.); 1952 - Pierwsze dni (f.); 1954 - Autobus odjeżdża 6.20 (f.); Celuloza (f.), Piątka z ulicy Barskiej (f.), Przygoda na Mariensztacie (f.); 1955 - Ka­riera (f.); 1960 - Krzyżacy (f.); 1961 Świadectwo uro­dzenia (f.); 1962 - Dom bez okien (f.), O dwóch takich, co ukradli księżyc (f.), Rodzina Milcarków (f.); 1964 - Spotkanie ze szpiegiem (f.); 1965 - Barwy walki (f.), Podziemny front (s.tv), Sam pośród miasta (f.), Wojna domowa (s.tv), Wystrzał (tv); 1966 - Stawka większa niż życie (s.tv), Wystrzał (f.); 1967 - Tortura nadziei (tv); 1968 - Hrabina Cosel (); 1970 - Jak rozpętałem II wojnę światową, cz.I (f.), Prawdzie w oczy (f.); 1971 - Epilog Norymberski (f.); 1975 - Noce i dnie (f.). Fragm. kronik film. z 1957-64, Arch. WFD.
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994