Osoby

CHAMIEC KRZYSZTOF ANDRZEJ (1930-2001) - aktor teatralny, filmowy i telewizyjny;
Ur. 2 II 1930 w Andrudze k. Włodzimierza Wołyńskiego. Po wojnie dwukrotnie na krótko aresztowany (przez Rosjan i SB) za przynależność jego rodziny do AK. Początkowo studiował ekonomię na lubelskim UMCS. W tym czasie zadebiutował w lubelskiej Operetce (1949). Później przeniósł się do Szczecina, gdzie grał w Teatrze Polskim.
W sezonach 1953/54, 1954/55 oraz 1955/56 występował w Teatrze im. W. Bogusławskiego w Kaliszu. Stworzył tu kilka bardzo interesujących kreacji, o których pisano: "Niewątpliwie szczytowym osiągnięciem tej kadencji była realizacja Żeglarza J. Szaniawskiego w reż. K. Swinarskiego [prem. 14 V 1955 - przyp. AA] z udziałem M. Plucińskiego (kapitan Nut) i świetnie już zapowiadającego się K. Chamca (Jan). Sąd, iż był to jeden z najlepszych spektakli tej sztuki w powojennym teatrze, potwierdzają zgodnie recenzje, w tym z prasy ogólnopolskiej". [Kaszyński S., Teatralia ..., s. 71]. Ten spektakl wspominał z humorem po latach: "Za czasów młodości grałem w teatrze kaliskim. Właśnie występowaliśmy w Poznaniu ze sztuką Szaniawskiego Żeglarz reżyserowaną przez Konrada Swinarskiego, który debiutował nią jako reżyser. Dwie godziny przed spektaklem pochyliłem się w hotelu nad umywalką i już pozostałem w tej pozycji - chwycił mnie postrzał. Lekarz zaaplikował mi morfinę. Dzięki niej moja rola została oceniona niezwykle wysoko, grałem podobno bajecznie, jak w malignie!" [Budzińska A., Rodzynki i migdały, t. 2]. W Kaliszu zadebiutował jako asystent reżysera w Zwykłym człowieku L. Leonowa (prem. 9 IX 1955).
W 1954 zdał aktorski egzamin eksternistyczny w PWST w Krakowie. Od 1956 grał w tamtejszych teatrach: Starym im H. Modrzejewskiej i J. Słowackiego (1957-61). Potem występował w łódzkim Teatrze im. S. Jaracza (1961-67).
Od 1967 związany z teatrami stołecznymi: Klasycznym, Ateneum, Polskim, Narodowym oraz z Centrum Sztuki Studio, w których stworzył wiele niezapomnianych kreacji, m.in. w Cyrano de Bergerac, Caliguli, Kordianie, Troilusie i Kresydzie, Mazepie, Wujaszku Wani Czechowa, Księżyc świeci zabłakanym O'Neilla, Zbójcach Schillera (rola Franciszka Moore'a). Dużo i chętnie występował w Teatrze TV. Zagrał wysoko ocenione role, m.in. w Eryku IV i Henryku VI oraz policjanta w Cenie A. Millera.
O swoim zawodzie mówił "Teatr jest dla aktora nie wysychającym źródłem emocji. Nawet jeśli chwilowo mam go dosyć, po pewnym czasie powraca jeszcze silniejsza fascynacja. Liczyłem, że w końcu się od niej uwolnię, ale nic z tego!. Udaje mi się to tylko do momentu, póki nie wejdę do teatru" [tamże].
Współpracował z TVP. Grał w Teatrze Telewizji, m.in. ks. Robaka w Panu Tadeuszu w adaptacji Hanuszkiewicza (Studio-63 1970) oraz w telewizyjnych teatrach Sensacji i "Kobra" (często obsadzany w rolach inspektorów policji).
Występował także w Teatrze Polskiego Radia, w którym stworzył wybitną kreację jako Rhett Butler w Przeminęło z wiatrem M. Mitchell.
Na ekranie filmowym zadebiutował w 1961 rolą Hrabiego w Komediantach Kaniewskiej. Wystąpił w kilkudziesięciu pierwszo i drugoplanowych rolach w polskich i zagranicznych (Czechosłowacja, NRD, ZSRR) filmach fabularnych, telewizyjnych oraz w serialach.
Jego emploi (męski, wyniosły, pewny siebie) predestynowało go do grania ról mundurowych, zwłaszcza oficerów (m.in. (kapitan gwardii w Marysia i Napoleon Buczkowskiego, podporucznik "Kruk" w Barwy walki, porucznik Kaczmarek w trylogii Kierunek Berlin, Ostatnie dni, Zwycięstwo Passendorfera, sturmbahnführer Lothar w Stawka większa niż życie Morgensterna i Konica, pułkownik w Urodziny młodego warszawiaka Petelskich), ludzi wykształconych (m.in. Piotr w Złoto Hasa, prokurator Deruga w Niedziela sprawiedliwości Passendorfera, dyrektor kombinatu w Walkower Skolimowskiego, doktor Stanny w Weekend z dziewczyną Nasfetera), dyplomatów, arystokratów, cudzoziemców (książę Schwanzenberg w Wielka miłość Balzaka Solarza, hrabia Anglik w Lalka Bera). Często odtwarzał postaci historyczne (m.in. rola tytułowa w Kazimierz Wielki Petelskich, Ignacy Paderewski w Polonia Restituta Poręby, generał Orlicz-Dreszer w Zamach stanu Filipskiego, Feliks Dzierżyński w Krach operacji "Terror" Bobrowskiego). Wielką popularność przyniosły mu role Jana w Kamiennych tablicach Petelskich oraz Dziada w telewizyjnym filmie Gwiezdny pył Kondratiuka. Swoich bohaterów obdarzał naturalną elegancją, ciepłem i urokiem osobistym.
Członek SPATiF-ZASP (czł. Zarządu Oddz. Warszawskiego 1957-82). Uhonorowany nagrodami Przewodniczącego Komitetu ds. RTV, Prezydenta m. Warszawy. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Honorową Odznaką m. Łodzi, brązowym i srebrnym medalem "Zasłużony dla Obronności Kraju" (za kreacje w filmach o tematyce wojskowej). Zasłużony dla kultury narodowej (1989).
Był zapalonym podróżnikiem i miłośnikiem szybkiej jazdy samochodem, łowienia ryb oraz gry w tenisa.
Zm. 11 X 2001 w Warszawie.
Czterokrotnie żonaty, z aktorkami Aleksandrą Grzędzianką, Joanną Sobieską, Joanną Jędryką i z Laurą Łącz. Miał czworo dzieci.

Bibliografia: Budzińska A., Rodzynki i migdały 2, Kraków 1991; Eberhardt K., Album aktorów polskiego filmu i telewizji, Warszawa 1975; Encyklopedia kina (red. Lubelski T.), Kraków 2003; Jachowicz J., "Bardziej cenić środek" - rozmowa z Krzysztofem Chamcem [w:] Komedianci, rzecz o bojkocie (red. Roman A.), Warszawa 1990; .Kto jest kim w Polsce 1984, Warszawa 1984; Kto jest kim w Polsce ed. II, Warszawa 1989; PWN Leksykon Kino (red. Damm K., Kaczorowski B.), Warszawa 2000; roczniki "Filmowego Serwisu Prasowego"; strona internetowa: www.filmpolski.pl (11.11.2004);

Źródło: Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska, tom 3
Autor noty biograficznej: Andrzej Androchowicz