Osoby

WILCZKOWSKI Zygmunt (12 VIII 1877 Skierniewi­ce - 22 XI 1964 Katowice), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był synem Wacława Michała i Sabiny W. Po skończe­niu gimn. uczęszczał w 1897-99 do konserwatorium w Kijowie. W 1899 został powołany do wojska; wkrót­ce debiutował w Siedlcach w ros. t. wojskowym i wystę­pował w nim w okresie czynnej służby do 1901. W 1902-1903 brał udział w amatorskich pol. przedstawieniach w Kijowie. W 1904 powołany na front, walczył na Da­lekim Wschodzie. W 1907 występował w Warszawie w t. Bagatela, w 1908-12 w T. Polskim w Kijowie. W 1916 znów powołany do wojska, do 1917 walczył w okolicach Bobrujska, Charkowa, Kurska. Utworzył w tym czasie Frontowy T. Polski, w którym był rów­nież reżyserem. W listopadzie 1917 wrócił do Kijowa. W 1919 występował tam w Młodym T. Polskim, a w 1920-22 był kierownikiem, reżyserem i aktorem Państw. Robotniczego T. Polskiego w Kijowie. W 1923 wrócił do kraju i występował w sez. 1923/24 w T. Polskim w Warszawie, w sez. 1924/25 w T. im. Bogusławskiego, w 1925-27 w T. Miejskim w Łodzi, w sez. 1927/28 w T. Miejskim w Lublinie. W sez. 1929/30 prowadził t. Rewia w Wilnie. W sez. 1930/31 występował w T. im. Wyspiańskiego w Katowicach, w sez. 1931/32 tam­że w t. Rewia. W 1932 utworzył t. dla dzieci Uśmiech Dziecka; do 1934 objechał z nim ponad trzysta miejsco­wości woj. krak., kieleckiego, lwowskiego. W 1934-39 występował w T. Miejskich we Lwowie, w 1944-45 w tamtejszym T. Polskim. W sierpniu 1945 razem z zes­połem lwow. przeniósł się do Katowic, gdzie występo­wał w T. im. Wyspiańskiego do końca życia i tam 23 IX 1950 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy gra­jąc rolę Hilarego ("Salon pani Klementyny"), we wrześniu 1964 - sześćdziesięciopięciolecie pracy. W 1964 otrzy­mał rentę. Grał gł. role charakterystyczno-komiczne. Występował m.in. w rolach: Dziennikarza ("Wesele"), Karmazyna ("Wyzwolenie"), Rejenta ("Zemsta"), Jaicznicy ("Ożenek"), Kapelana ("Damy i huzary"), Pastucha ("Opowieść zimo­wa"), Ojca ("Matka" K. Ćapka). Reżyserował m.in. "Ru­chome piaski", "Ich czworo", "Zemstę", "Balladynę", "Lekkomyślną siostrę". Występował w radiu we Lwowie i Ka­towicach. Bibl.: Almanach 1964/65; Szczublewski: Artyści i urzędnicy; A. Wydrzyński: Pamięć teatru, Katowice 1956 s. 63, 66, 121, 162, 164, 204, 205, 258, 264, 324, 361; Dz. zach. 1950 nr 261, 1962 nr 126 (il.); Ilustr. Kur. pol. 1950 nr 278; Kur. codz. 1950 nr 262; Poglądy 1965 nr 1; Teatr 1961 nr 23, 1962 nr 15 (Z. Wilczkowski), 1965 nr 19; Trybuna rob. 1962 nr 136 (ii.), 1964 nr 281; Akta SPATiF nr 434; Autobiografia oraz album afiszów i programów, IS PAN. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973