Henryk Wars
WARS, VARS, Henryk, właśc. H. Warszawski, Warszowski (29 XII 1902 Warszawa - 1 IX 1977 w Kalifornii), dyrygent, kierownik muz. teatrów. Był synem Józefa Warszawskiego (lub Warszowskiego) i Sary z Lubelskich, mężem Karoliny Pawelskiej (ślub 25 IX 1927). Ukończył kompozycję i dyrygenturę w Konserwatorium Warsz. (1925), studiował też malarstwo i prawo. W 1927-39 był autorem piosenek kabaretowych, pianistą, aranżerem, kier. zespołów rewelersów (np. od 1931 znany Chór Warsa). Był też dyrygentem orkiestr warsz. t. rewiowych i kabaretowych, np. w Nowym Perskim Oku, Morskim Oku (w 1929 występował z nim we Lwowie), Hollywood, Cyganerii, Cyruliku Warszawskim. W programach tych teatrów grał niekiedy na fortepianie w duecie jazzowym z L. Boruńskim. Jesienią 1935 dyrygował w T. Letnim przedstawieniami operetki "Szczęśliwy pech". Znaczną popularność przyniosły mu piosenki wykonywane przez znanych artystów, np. "Zatańczmy tango", "On nie powróci już", "Miłość ci wszystko wybaczy". Komponował też muzykę do wielu filmów pol., np. "Jaśnie pan szofer", "Szpieg w masce", "Manewry miłosne", "Zapomniana melodia". Był kier. muz. i dyrygentem wytwórni płyt Syrena-Rekord. W sez. 1938/39 prowadził koncerty symfoniczne organizowane przez Stow. Muzyki Symfonicznej. Zmobilizowany tuż przed wybuchem wojny, wziął udział w kampanii wrześniowej. Po ucieczce z obozu jenieckiego, w 1940 znalazł się we Lwowie, gdzie utworzył orkiestrę big-bandową i zgrupował wokół niej znanych solistów operetki i estrady. Z tym zespołem dawał koncerty na terenie ZSRR; nast. wcielony razem z tą grupą do Armii Pol. pod dowództwem gen. W. Andersa, działał jako kier. muz. i dyrygent t. polowych 2 Korpusu Pol., m.in. Czołówki Teatr. Refrena (F. Konarskiego) i zespołu reprezentacyjnego Polish Parade na Bliskim Wschodzie (Iran, Irak, Palestyna, Egipt) oraz we Włoszech. W 1947 osiadł w Hollywood, ale dopiero w 1954 został zaangażowany do wytwórni film.; po kilku latach stał się tam, jak niegdyś w Warszawie, cenionym kompozytorem muzyki film. i autorem piosenek wykonywanych przez gwiazdy amer. rozrywki. W 1967 odwiedził Polskę.
Bibl.: Almanach 1977/78; Błaszczyk: Dyrygenci; Dymek z papierosa s. 336 (il.), 429; Fuks: Z diariusza; Hist. filmu t. 2, 3; Krasiński: Warsz. sceny; Krukowski: Z Melpomeną s. 23, 43; Łoza: Czy wiesz (il.); Sempoliński: Wielcy artyści; Express Wiecz. 1987 nr 169.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech.
Film.: 1942 - Polish Parade - Polska Parada (d.); Krniki film. sprzed 1939 i z 1967, Arch. WFD.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
