Osoby

HEMAR Marian, właśc. M. Hescheles, Heszeles (6 IV 1901 Lwów - 11 II 1972 Dorking k. Lon­dynu), kierownik lit., artyst. i muz. teatru, reżyser. Był synem Ignacego Heschelesa (wg S. Łozy, Heszelesa) i Berty z Lemów, mężem najpierw aktorki Marii Modzelewskiej potem Cai Hemar. Ukończył gimn. we Lwowie, nast. studiował na wydz. me­dycznym i filoz. miejscowego uniwersytetu. Był popularnym autorem tekstów rewiowych, kabare­towych, szopek politycznych, komedii, przeróbek sztuk dram., a także poezji. Debiutował jako pisarz w 1920. W okresie międzywojennym współpracował z warsz. t. rewiowymi; kier. lit.: Qui Pro Quo (1929-31; z J. Tuwimem), Cyrulika Warszawskie­go (1936-39); Cyganerii Warszawskiej (1933-34), Wielkiej Rewii (1934-36, z Tuwimem), kierownik artyst. Bandy (1931-33, z F. Jarossym i Tuwimem). W 1933-34 wspólnie z S. Jaraczem i M. Modzelewską prowadził T. Nowa Komedia. Sporadycznie reżyserował (np. "Piękną Helenę" w warsz. T. Letnim, 1935). We wrześniu 1939 wyjechał z Polski. Przez Rumunię dotarł do Palestyny i Egiptu, współpraco­wał tam z t. wojskowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, a także redagował odcinek pol. w kairskim radiu. Od 1942 przebywał w Anglii zmobilizowany i skierowany do pracy kulturalno-oświatowej w Biurze Opieki nad Żołnierzem. W 1946 prowadził w Londynie pol. kabaret w klubie Orzeł Biały, od 1950 Kabaret Hemara (w 1955 T. Literacko-Satyryczny); w 1948 otworzył w tymże klubie scenę dram. Orzeł Biały, gdzie odbyła się tylko jedna prem. - "Pan Jowialski". Współpracował z T. Polskim ZASP-u, m.in. reżyserował własną sztukę "Dzwony z Czeremszy" (1962) i Piękną Lucyndę wg "Natrętów" J. Bielawskiego (1967). Byt autorem licznych programów radiowych, m.in. "Thank you" (1949), "Bocianie gniazdo", "Róg obfitości", "Paweł i Gaweł", "Bywalec" (1950), "Goście mile widziani" (1957). Współpracował z rozgłośnią Wolna Europa (od 1952 piętnastominutowy kabaret polityczny, na­grywany w studio londyńskim), a także z pol. cza­sopismami emigracyjnymi ("Tydzień Polski", "Wia­domości"). W 1955 w T. Polskim ZASP-u obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia pracy artystycznej. Był autorem sztuk takich, jak np.: "Dwaj panowie B", "Firma", "Gołąbek niepokoju", "Kroki na schodach", "Cud biednych ludzi", "Dług honorowy". W 1977 uka­zała się w Londynie płyta "Piosenki Mariana He­mara" zapowiadane przez autora. Bibl.: Bibliografia dramatu; Ryszard M. Groński przedsta­wia kabaret Hemara, Warszawa 1989; Krasiński: Warsz. sceny; Łoza: Czy wiesz; Marczak-Oborski: Teatr 1918-39; Mirecki: Wozem Tespisa s. 105-115; Z. Nałkowska: Dzien­nik t. 3, Warszawa 1980 i t. 4, Warszawa 1988; Niezależna Encyklopedia Powszechna 1986; Nowak: Wojna (il.); Straus: Bibliografia źródeł; SWPP seria 1; Gaz. Wyborcza 1992 nr 118; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 336, 1988 z. 1-2 s. 19, 21, 30, 35, 37 (ii.), 59, 67, 80, 82, 99, 164, 174, 175; Rocz. Lit. 1972. Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994