Osoby

WINCZEWSKI Stanisław (1 I 1908 Łódź - 24 XII 1972 Otwock), aktor, reżyser. Był synem Stanisława W. i Heleny z Kawczyńskich, mężem najpierw -> Hanny Brochockiej, potem Krystyny z Brunerów Strzygockiej. Po ukończeniu szkoły śred­niej w Miechowie uczęszczał w 1929-32 do Państw. Szkoły Dramatycznej w Warszawie. Po uzyskaniu dyplomu, w 1932-35 występował w T. Miejskich w Łodzi. W czerwcu 1933 grał (zapewne gościnnie) Billa ("No, No, Nanette") w T. 8 ° w Warszawie. W sez. 1935/36 należał do zespołu T. Miejskiego w Bydgoszczy, w sez. 1936/37 występował w T. Pol­skim w Poznaniu, a także w operetkach w tamtej­szym T. Wielkim. W 1937-39 znów grał w T. Miejskim w Bydgoszczy, a w lecie 1939 w T. 815 w Warszawie. Podczas II wojny świat. występował i w jawnym T. Nowości; był także dzierżawcą "Go­spody Koleżeńskiej" w Warszawie. W 1945-46 na­leżał zapewne do zespołu T. Polskiego w Bydgo­szczy, 1946-51 był aktorem i reżyserem T. im. Wyspiańskiego w Katowicach. W sez. 1951/52 grał w T. Małym w Łodzi, w sez. 1952/53 tamże w T. Nowym, 1953-57 w T. im. Jaracza. Tu także reżyserował. W sez. 1954/55 brał też udział w przedstawieniach łódz. Estrady Satyrycznej. W 1957-62 był zaangażowany w T. Dramatycznym w War­szawie, 1962-66 ponownie w T. im. Wyspiańskiego w Katowicach. Od 1966 należał do zespołu T. Klasycznego w Warszawie, a po jego likwidacji w 1972 do zespołu T. Rozmaitości, w którym pozostał do końca życia. W tym teatrze obchodził w 1972 jubileusz czterdziestolecia pracy. Obdarzony niskim głosem, grał najczęściej role cha­rakterystyczne, zarówno w dramatach, jak w kome­diach, a nawet operetkach. W pocz. okresie działal­ności grał m.in. Jaśka ("Wesele"), Urlopnika ("Sędzio­wie"), a w operetce występował w roli Flippsa ("Kwiat Hawai"). Po II wojnie świat. do najlepszych jego ról należały: Rotmistrz ("Damy i huzary"), Romek ("Temperamenty"), grał też m.in. Spodka ("Sen nocy letniej"), Lewisa ("Zwykła sprawa"), Naczelnika Policji ("Poli­cjanci"), Posejdona ("Ptaki"), Starszego Pana ("Nosoro­żec"), Tetzela ("Diabeł i Pan Bóg"), Aptekarza ("Ma­dame Bovary"), Rockefellera ("Wiatr w gałęziach sasafrasu"), Franciszka ("Dom otwarty"). Niekiedy zarzu­cano mu "efekciarstwo mimiki i gestu" (B. Butryńczuk). Reżyserował m.in. "Szkarłatne róże" (1946), "Wczoraj i przedwczoraj" (1951), "Skiza" (1956). Bibl.: Almanach 1972/73; Dąbrowski: Na deskach t. 2; Formanowicz; Kaszyński: Teatr łódz.; Linert: T. Śląski; T. Dramatyczny w Warszawie (il.); T. Nowy w Łodzi; Wilski: Szkolnictwo; Wroczyński: Pół wieku s. 266, 270; Wydrzyński s. 45, 65, 110, 172, 368, 371; Odra 1946 nr 19 (B. Butryńczuk); Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 193; Życie Warsz. 1972 nr 311; Akta, ZASP; Akta, T. Rozmaitości Warszawa; Programy, IS PAN. Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa. Film.: 1948 - Stalowe serca (f.); 1953 - Żołnierz zwy­cięstwa (f.); 1954 - Pościg (f.), Przygoda na Marienszta­cie (f.), Uczta Baltazara (f.); 1962 - Dwaj panowie N. (f.); 1971 - Legenda (f.); Materiały - Archiwum TVWarszawa. Nagrania: Red. Dok. Inf. PR. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994