Artykuły

Spektakle Krzysztofa Warlikowskiego, koncerty Kayah, Muńka i Leszka Możdżera, specjalne pokazy kinowe - w związku z tragedią pod Smoleńskiem w całej Polsce odwoływane są dziesiątki wydarzeń kulturalnych - pisze Robert Sankowski w Gazecie Wyborczej.

Twórcy kultury - zarówno wysokiej, jak i tej najbardziej masowej - błyskawicznie zareagowali na informację o katastrofie prezydenckiego samolotu. Pierwsze decyzje o odwołaniu sobotnich imprez, spektakli i koncertów zapadały spontanicznie ledwie parę godzin po pierwszych informacjach o wypadku. Wraz z ogłoszeniem przez marszałka Komorowskiego oficjalnej żałoby na liście zawieszonych imprez obok pozycji weekendowych zaczęły się pojawiać także te zaplanowane na cały najbliższy tydzień. Teatry jak kościoły Organizatorzy Warszawskich Spotkań Teatralnych, które miały się odbyć w dniach 11-27 kwietnia podjęli decyzję o odwołaniu całego festiwalu (inaugurować miało go głośne przedstawienie Krzysztofa Warlikowskiego "Tramwaj"). Jego 30. edycja odbędzie się w 2011 r. Przerwany został również trwający od ubiegłego tygodnia w Poznaniu festiwal Europejskie Spotkania Teatralne. Odwołane zostały wszystkie spektakle, które miały odbyć się między 10 a 19 kwietnia. Do dnia zakończenia żałoby narodowej nie będą grały między innymi Teatr Narodowy w Warszawie, Stary Teatr w Krakowie, Teatr Polski we Wrocławiu i Teatr Wybrzeże w Gdańsku. Prezes ZASP-u Joanna Szczepkowska zaapelowała, by udostępnić publiczności teatry i sceny jako miejsca refleksji, a nawet milczenia.

W oficjalnym liście napisała: "Oprócz siły modlitwy w kościołach możemy służyć naszą obecnością. W porozumieniu z władzami odpowiedzialnymi za zastosowanie się do narodowej żałoby zaprośmy publiczność do teatrów na chwile zbiorowego skupienia. Nigdy tak bardzo jak teraz tego nie potrzebowaliśmy. Teatry zawsze były takim miejscem".

Muzea podzielone

Na czas żałoby zamknęły się też największe galerie. W Zachęcie zostały zawieszone spotkania i pokazy filmowe oraz program edukacyjny, a planowane na czwartek otwarcie Projektu Kordegarda - nowej filii Galerii Zachęta - zostaje przełożone o tydzień. W niedzielę nieczynne było Centrum Sztuki Współczesnej, nie odbył się sobotni wernisaż Aleksandry Waliszewskiej, a wernisaż planowanej na 16 kwietnia wystawy indywidualnej Pawła Kwieka odbędzie się kilka dni później. W niedzielę w tymczasowej siedzibie warszawskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej nie odbyły się zajęcia edukacyjne, muzeum odwołuje też spotkania i wykłady. Za to warszawskie Muzeum Narodowe będzie otwarte w czasie żałoby, podobnie muzeum na Wawelu - zwiedzanie muzeum nie będzie za to możliwe w dzień pogrzebu prezydenta. W weekend działało i w przyszłym tygodniu też będzie działać krakowskie Muzeum Narodowe. Odbyły się zajęcia edukacyjne, choć - jak mówi wicedyrektor muzeum Marek Świca - nie było wielkiej frekwencji. Jednak dyrektor uważa, że muzeum w czasie żałoby powinno być otwarte i dostępne. Podobnie myśli dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi Jarosław Suchan: "Muzeum nie prowadzi działalności rozrywkowej, ale jest przestrzenią wytchnienia i refleksji". W sobotę w Muzeum Sztuki odwołano wykłady i oprowadzanie, w niedzielę Muzeum Sztuki tak jak wszystkie instytucje kultury w Łodzi było zamknięte. Jednak w przyszłym tygodniu będzie działało. Odbędzie się też planowany tam na sobotę wykład Davida Crowleya, historyka sztuki z Royal College of Art w Londynie. Przez 7 dni zamknięta będzie najnowsza warszawska placówka kulturalna - otwarte ledwie kilka dni temu Muzeum Fryderyka Chopina. Przez weekend zamknięte było również toruńskie Centrum Sztuki Współczesnej, odwołany też został współorganizowany przez nie CoCArt Music Festival.

Nie zagrają, nie wyświetlą

Nie odbędą się również zapowiadane na najbliższe dni koncerty muzyki jazzowej i rozrywkowej. Wśród nich występ legendarnego gitarzysty Jima Halla, który w poniedziałek w ramach festiwalu Era Jazzu miał zagrać w warszawskiej Filharmonii Narodowej. Dwa swoje koncerty - w stołecznym Palladium oraz w Akademii Muzycznej w Katowicach - odwołał Leszek Możdżer. Miał na nich zaprezentować materiał z przygotowanego do spółki z kontrabasistą Larsem Danielssonem projektu "Tarantella". Koncerty odwołują również Kayah (promuje właśnie płytę nagraną razem z Royal Quartet), Anna Maria Jopek i Muniek Staszczyk odgrywający na żywo materiał ze swojej pierwszej płyty solowej.

Działalność zawiesiły również kina. W Warszawie niektóre z nich (m.in. Kultura czy Luna) od razu odwołały seanse zaplanowane na cały najbliższy tydzień. O innych wiadomo, że na pewno nie będą wyświetlały filmów w poniedziałek. Odwołane zostały też imprezy specjalne - w stołecznym Iluzjonie nie odbędzie się 8. edycja Święta Kina Niemego a w Kulturze - współorganizowany przez PISF pokaz zrekonstruowanego cyfrowo "Salta" w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

Telewizja bez reklam

Żałoba to również zmiany w telewizyjnych ramówkach. Wszystkie kanały Telewizji Polskiej (TVP 1, TVP 2, TVP Info, TVP Polonia, TVP Kultura, TVP Historia) podczas obowiązywania żałoby narodowej - do piątku włącznie - nie będą nadawały reklam. Anteny zdominują programy informacyjne, publicystyczne, filmy dokumentalne i muzyka poważna. Z ramówek wycofano wszystkie programy rozrywkowe, seriale (poza "Sprawiedliwymi" i "Czasem honoru") i filmy niestosowne do dni żałoby.

Na bieżąco zmienia ramówki swoich stacji TVN. Dotychczas zrezygnowano z nadawania reklam i na wszystkich antenach (TVN 24, TVN, TVN 7, TVN Style, TVN Turbo) nadawano wydanie specjalne TVN 24, a program lokalnej TVN Warszawa dostosowano do czasu żałoby. Na najbliższe dni zaplanowano wstrzymanie emisji programów rozrywkowych. Polsat na swojej antenie głównej oraz na Polsat Café i Polsat Play (a także na TV 4) transmitował sygnał kanału informacyjnego Polsat News. Wstępnie postanowiono, że do poniedziałku włącznie nie będą nadawane reklamy, seriale ani programy rozrywkowe, lecz jedynie filmy. Swoje ramówki dostosowały do czasu żałoby także pozostałe anteny, w tym Superstacja, Planete i Ale Kino!. Kanały rozrywkowe MTV Networks Polska (Viva Polska, VH1, Comedy Central) wstrzymały do odwołania emisje bloków reklamowych i wprowadziły zmiany w ramówce, zastępując programy rozrywkowe programami o tematyce społecznej, a seriale komediowe produkcjami familijnymi lub nadając pasma muzyczne z teledyskami o stonowanym charakterze.

Oprócz imprez odwoływanych są jednak i takie, które organizowane są właśnie z myślą o oddaniu czci ofiarom smoleńskiej katastrofy. W niedzielę w stołecznym kościele św. Anny na specjalnym koncercie Orkiestra Sinfonia Viva wykonała Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta. "Podobny koncert, również w kościele św. Anny, organizowaliśmy po śmierci papieża Jana Pawła II" - mówiła w rozmowie z PAP jeszcze przed występem Millena Kamińska z Sinfonia Viva. "Publiczność usiadła, orkiestra zagrała, a kiedy koncert się kończył, ludzie wyszli w milczeniu i ciszy, bez braw. Chcemy, aby dzisiaj było podobnie".

Całość w Gazecie Wyborczej.

Na zdjęciu: Kondukt z trumną z ciałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego wjeżdża do Pałacu Prezydenckiego.