Artykuły

Podsumowanie sezonu. Ankieta miesięcznika Teatr.

NAJLEPSZE PRZEDSTAWIENIE:

CIEŚLAK "Tęczowa Trybuna" 2012 Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki, T. Polski we Wrocławiu.

DERKACZEW "Utwór o Matce i Ojczyźnie" Bożeny Keff w reż. Jana Klaty, T. Polski we Wrocławiu.

DREWNIAK "Judyta" Friedricha Hebbela w reż. Wojaka Klemma, T. Współczesny w Szczecinie; "III Furie" Sylwii Chutnik, Magdy Fertacz i Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Marcina Libera, T. im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy; "Bracia Karamazow" wg powieści Fiodora Dostojewskiego w reż. Janusza Opryńskiego, T. Provisorium w Lublinie; "Koniec" wg tekstów Franza Kafki, Bernarda-Marie Koltesa i Johna Maxwella Coetzeego w reż. Krzysztofa Warlikowskiego, Nowy T. w Warszawie; "Mickiewicz. Dziady. Performance" w reż. Pawła Wodzińskiego, T. Polski w Bydgoszczy.

KOPCIŃSKI "Artaud. Sobowtór i jego teatr" na motywach pism i żywotów Antonina Artauda w reż. Pawła Passiniego, T. Studio w Warszawie.

KOŚCIELNIAK "Życie seksualne dzikich" wg tekstów Bronisława Malinowskiego w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego, Nowy T. w Warszawie - przedstawienie, które na wszystkich poziomach (od adaptacji, poprzez scenografię, po grę aktorską i reżyserię) prowadzi interesującą i skuteczną grę o nowy (nie)teatralny język. Widz, umieszczony w otwartej sieci przecinających się języków i rozwijanych w spektaklu posthumanistycznych scenariuszy, znaleźć może rzadką w teatrze radość.

KOWALSKA "Koniec".

KYZIOŁ" Utwór o Matce i Ojczyźnie".

MAJCHEREK "Bracia Karamazow"; "Staruch"a Daniłła Charmsa w reż. Igora Gorzkowskiego, T. Ochoty w Warszawie.

MIERNIK "Żywoty świętych osiedlowych" Lidii Amejko w reż. Agaty Kucińskiej, Grupa Artystyczna Ad Spectatores we Wrocławiu.

RATAJ "III Furie" - za niepokorną energię i wściekłość oraz zbiorową kreację legnickiego zespołu.

SIERADZKI "III Furie - Polacy, nic się nie stało!" na podstawie "Dzidzi" Sylwii Chutnik i na motywach "Egzekutora" Stefana Dąmbskiego, T. im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy.

STANKIEWICZ- "Zły", adapt. Wojciech Tomczyk, wg powieści Leopolda Tyrmanda, reż. Jan Buchwald, choreogr. Jarosław Staniek, T. Powszechny, Warszawa. Nawiązuje do archetypu chrześcijańskiego: nawróconego grzesznika. Na dobrym poziomie artystycznym, ze znakomicie wykonanymi przez aktorów, z dużą dozą poczucia humoru, scenami taneczno-ruchowymi na jazzującym podkładzie muzycznym, z jakże aktualnym przesłaniem o niemożności realizacji sprawiedliwego prawa, o braku miejsca dla prawdy w życiu społecznym. Bardzo wyraziście i aktualnie wybrzmiewająca puenta przywodzi na myśl niedawne afery, łącznie z hazardową, i każe zastanowić się, skąd wzięła się współczesna elita gospodarcza, gdzie są korzenie owych wielkich fortun niektórych polityków, i nie tylko polityków. "Polsku - ale jaka", scen. i reż. Barbara Dobrzyńska, akompaniament Witold Wołoszyński. Przedstawienie ma formę słowno-muzyczną, to rodzaj kabaretu literackiego w tym najlepszym gatunku, z użyciem tekstów Słowackiego, Mickiewicza, Wyspiańskiego i Hemara, świetny spektakl, znakomicie zagrany przez cały zespół. Przedstawienie doskonale wyreżyserowane, spójne artystycznie, z jasną i czytelnie poprowadzoną myślą, z wyraziście zaznaczonymi puentami i ważnym, głębokim przesłaniem w formie pytania: czy dziś wiemy już, do jakiej Polski tęsknimy?

WAKAR "Bracia Karamazow".

ZALEWSKA Brak niekwestionowanego zwycięzcy, najbardziej doceniłabym wysiłek Janusza Opryńskiego pracującego dwa lata nad "Braćmi Karamazow" w T. Provisorium w Lublinie," III Furie" w reż. Marcina Libera oraz "Utwór o Matce i Ojczyźnie" w reż. Jana Klaty.

***

NAJLEPSZA NOWA POLSKA SZTUKA (OGŁOSZONA DRUKIEM LUB WYSTAWIONA)

CIEŚLAK "Tęczowa Trybuna 2012" Pawła Demirskiego.

DREWNIAK "Nasza klasa" w reż. Tadeusza Słobodzianka; "Tęczowa Trybuna 2012". KOPCIŃSKI "Pęknięta, obwiązana nitką" Zyty Rudzkiej (druk w "Dialogu" nr 3/2011); "Generał" Jarosława Jakubowskiego w Teatrze IMKA w Warszawie.

KOŚCIELNIAK "Utwór o Matce i Ojczyźnie" Bożeny Keff (sztuka inscenizowana m.in. przez Jana Klatę w T Polskim we Wrocławiu) - drapieżny, kontrkulturowy, kontrnarodowy tekst, świetnie napisany, otwarty na wiele teatralnych i pozateatralnych scenariuszy. KOWALSKA "Pęknięta, obwiązana nitką"; "Ciała obce" Julii Holewińskiej.

KYZIOŁ "Utwór o Matce i Ojczyźnie"; "Tęczowa Trybuna 2012".

MAJCHEREK" Nasza klasa"; "Generał".

MIERNIK "Generał"; "Chłopiec malowany" Piotra Rowickiego w T Polskim w Poznaniu. RATAJ "Ciała obce" - za nietypowe spojrzenie na historię najnowszą.

SIERADZKI "Generał"; "Tęczowa Trybuna 2012".

STANKIEWICZ-PODHORECKA "Stroiciel fortepianu" Jadwigi M. Rodowicz-Czechowskiej, reż. Kasai Kenichi, scenogr. Torakawa Eiji, T Tessenkai w Tokio, gościnnie w T Studio w Warszawie. To niezwykle udana próba ukazania duchowości Chopina poprzez symbolikę teatru nó. Wszystkie elementy spektaklu zespalają się harmonijnie w jedną znakomitą artystycznie i bogatą refleksyjnie całość. Piękne i mądre przedstawienie.

WAKAR" Generał"; "Amazonia" Michała Walczaka w T. Na Woli w Warszawie. ZALEWSKA "Generał"; "Bar Babylon" Radosława Paczochy w reż. Gabriela Gietzky'ego w T. im. Stefana Jaracza w Olsztynie.

***

NAJLEPSZA NOWA SZTUKA OBCOJĘZYCZNA (OGŁOSZONA DRUKIEM LUB WYSTAWIONA)

CIEŚLAK "Być albo nie być" - Edwin Justus Mayer i Melchior Lengyel, na podstawie filmu Ernsta Lubitscha, Narodowy Stary T. w Krakowie.

DERKACZEW "Kupieckie kontrakty" Elfriede Jelinek.

DREWNIAK Hanoch Levin - wszystko.

KOPCIŃSKI "Słowo" Kaja Munka w T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

KYZIOŁ "Sieroty" Dennisa Kelly'ego.

MAJCHEREK "Sprzedawcy gumek" Hanocha Levina w Teatrze IMKA w Warszawie; "Bóg mordu" Yasminy Rezy.

MIERNIK "Bóg mordu".

SIERADZKI "Sieroty"; "Mistrz" Mariusa Ivaskevićiusa.

WAKAR "Słowo"; "Sieroty".

ZALEWSKA "Szosa Wołokołamska" Heinera Mullera w reż., scenogr. i oprac. muz. Barbary Wysockiej w T. Polskim we Wrocławiu; "Sieroty".

***

NAJLEPSZA ADAPTACJA TEATRALNA (OPRACOWANIE TEKSTU)

CIEŚLAK Być albo nie być" - Edwin Justus Mayer i Melchior Lengyel, na podstawie filmu Ernsta Lubitscha, Narodowy Stary T. w Krakowie.

DERKACZEW "Koniec" na podstawie "Nickel Staff" Bernarda-Marie Koltesa, "Procesu" i "Myśliwego Grakchusa" Franza Kafki oraz "Elizabeth Costello" Johna Maxwella Coetzeego, adaptacja - Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński, współpraca przy adaptacji - Wojciech Kalarus; "Wodzirej" - Remigiusz Brzyk, Tomasz Śpiewak, Teatr IMKA w Warszawie.

DREWNIAK Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński - "Koniec"; Igor Gorzkowski - "Starucha"; Bartosz Szydłowski - "Fakir".

KOPCIŃSKI Agata Kucińska za opracowanie i adaptację "Żywotów świętych osiedlowych" Lidii Amejko; "Trakat o manekinach" wg Brunona Schulza, reż. i adaptacja Piotr Tomaszuk, T Wierszalin w Supraślu.

KOŚCIELNIAK Paweł Miśkiewicz i Dorota Sajewska (we współpracy z Justyną Lipko-Konieczną, Marcinem Leszczyńskim, Joanną Woźnicką) - "Klub Polski" w reż. Pawła Miśkiewicza, T Dramatyczny w Warszawie. Adaptacja, w której na równych prawach zostały splecione kanoniczne i peryferyjne teksty (literackie, teatralne, publicystyczne) odwołujące się do dziedzictwa romantycznego, pozwala osłabić i sproblematyzować budowaną na tym fundamencie ideę (budowania) spójnej narodowej tożsamości.

KOWALSKA "Traktat o manekinach" - Piotr Tomaszuk; "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z innych" - dramaturgia Weronika Szczawińska, reż. Bartosz Frąckowiak, T Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.

KYZIOŁ "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z innych" - Weronika Szczawińska i Bartek Frąckowiak; "Klub Polski" - Paweł Miśkiewicz i Dorota Sajewska.

MAJCHEREK Janusz Opryński - "Bracia Karamazow" wg powieści Fiodora Dostojewskiego.

MIERNIK Agata Kucińska za opracowanie i adaptację "Żywotów świętych osiedlowych" Lidii Amejko; "Wodzirej" - Remigiusz Brzyk, Tomasz Śpiewak.

RATAJ Agata Kucińska za opracowanie i adaptację "Żywotów świętych osiedlowych" Lidii Amejko, Grupa Artystyczna Ad Spectatores we Wrocławiu - za znalezienie idealnej formy dla opowiedzenia mieszkańców betonowego osiedla.

SIERADZKI Paweł Wodziński - "Mickiewicz. Dziady. Performance", T Polski w Bydgoszczy.

STANKIEWICZ-PODHORECKA "Ballada o Wołyniu", T Nie Teraz w Tarnowie. Autor scenariusza i reżyser spektaklu, Tomasz Żak, wykorzystał w swoim niezwykle interesującym artystycznie przedstawieniu wątki fabularne powieści Włodzimierza Odojewskiego Zasypie wszystko, zawieje... oraz fakty zawarte w dokumentach i świadectwach osób, którym udało się ocaleć ze straszliwego holokaustu dokonanego na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich na polskim Wołyniu podczas drugiej wojny światowej. Autor oparł się również na świadectwach rodzinnych, zwłaszcza swoich dziadków, którzy pochodzili z Włodzimierza Wołyńskiego. Zwarta, znakomita dramaturgicznie adaptacja. Warto dodać, iż ten wstrząsający temat, który wciąż pozostaje u nas tematem tabu, pojawia się na scenie teatralnej w Polsce po raz pierwszy. "Wroniec", T. Kamienica w Warszawie. Jerzy Bielunas, autor adaptacji i zarazem reżyser przedstawienia, znakomicie "przełożył" powieść Jacka Dukają na język teatru, nie zatracając ducha utworu oryginalnego.

WAKAR Janusz Opryński - "Bracia Karamazow".

ZALEWSKA "Bracia Karamazow" w adaptacji Janusza Opryńskiego; "Utwór o Matce i Ojczyźnie" Bożeny Keff w opracowaniu Jana Klaty, T. Polski we Wrocławiu (przykład odczytania utworu, wydobywającego inne wątki niż prapremiera Marcina Libera); "Zły" Leopolda Tyrmanda w adaptacji Wojciecha Tomczyka, T. Powszechny w Warszawie.

***

NAJLEPSZA REŻYSERIA

CIEŚLAK Jan Klata - "Utwór o Matce i Ojczyźnie", Monika Strzępka - "Tęczowa Trybuna 2012", T. Polski we Wrocławiu.

DERKACZEW Paweł Wodziński - "Mickiewicz. Dziady. Paformance", T. Polski w Bydgoszczy.

DREWNIAK Krzysztof Garbaczewski za "Gwiazdę śmierci" w T. Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu i "Życie seksualne dzikach" w Nowym T. w Warszawie; Barbara Wysocka za wrocławską "Szosę Wołokołamską" i warszawskiego "Lenza".

KOPCIŃSKI Agata Kucińska za opracowanie i adaptację "Żywotów świętych osiedlowych" Lidii Amejko; "Traktat o manekinach" wg Brunona Schulza, reż. i adaptacja Piotr Tomaszuk, T. Wierszalin w Supraślu.

KOŚCIELNIAK Krzysztof Garbaczewski - "Życie seksualne dzikich". Od doboru współpracowników i aktorów, po adaptację i pracę z aktorem. Reżyseria Garbaczewskiego omija wydeptane teatralne ścieżki, prowokując niekonwencjonalne spotkania na linii scena - widownia.

KOWALSKA Janusz Opryński - "Bracia Karamazow" wg Fiodora Dostojewskiego, T. Provisorium w Lublinie.

KYZIOŁ Jan Klata - "Utwór o Matce i Ojczyźnie"; Krzysztof Garbaczewski - "Gwiazda śmierci".

MAJCHEREK Maja Komorowska -"Panny z Wilka", T. Collegium Nobilium Akademii Teatralnej w Warszawie; Janusz Opryński - "Bracia Karamazow"

MIERNIK Grażyna Kania - "Sieroty", T. Powszechny w Warszawie.

RATAJ Marcin Liber -" III Furie". Za uruchomienie legnickiego zespołu, dojrzałość, wrażliwość i pasję dorównującą pasji autorek tekstu.

SIERADZKI Grażyna Kania - "Sieroty"; Marcin Liber -"III Furie - Polacy, nic się nie stało"!, T im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy.

STANKIEWICZ-PODHORECKA "Ballada o Wołyniu", T Nie Teraz w Tarnowie. Bardzo udana reżyseria Tomasza Żaka oddająca prym słowu, wzbogacająca je czytelną symboliką znaków, utrzymana w pewnym sensie w konwencji teatru rapsodycznego, nieprzekraczająca granicy niezbędnej ekspresji wyrazu, co przy tak wstrząsającym temacie jest niezwykle ważne. Konsekwentnie poprowadzona myśl od sceny pierwszej po ostatnią, interesująco pomyślana klamra kompozycyjna w formie prologu i epilogu.

WAKAR Janusz Opryński - "Bracia Karamazow"; Krystyna Meissner - "Białe małżeństwo" we Wrocławskim T Współczesnym.

ZALEWSKA "III Furie" Sylwii Chutnik, Magdy Fertacz i Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Marcina Libera w T im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy; "Utwór o Matce i Ojczyźnie" Bożeny Keff w reż. Jana Klaty w T. Polskim we Wrocławiu.

***

NAJLEPSZA SCENOGRAFIA

CIEŚLAK Justyna Łagowska - "Utwór o Matce i Ojczyźnie", T Polski we Wrocławiu.

DERKACZEW Mirek Kaczmarek - "Lenz", T. Narodowy w Warszawie; Aleksandra Wasilkowska - koncepcja wyspy w "Życiu seksualnym dzikich", Nowy T w Warszawie.

DREWNIAK Matylda Kotlińska (scenografia) i Grupa Mixer (kostiumy). Za lokomotywę, pióropusze, mokasyny i kapelusze kowbojsko-indiańskiego "Sorry Winnetou" z T. Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.

KOŚCIELNIAK Aleksandra Wasilkowska - "Życie seksualne dzikich". Interwencje Wasilkowskiej - od wyboru nieteatralnej przestrzeni spektaklu po umieszczoną nad głowami widzów i aktorów "żywą" post-chmurę - komplikują dramaturgię spektaklu, rzucają wyzwanie aktorom i widzom.

KOWALSKA Justyna Łagowska - "Utwór o Matce i Ojczyźnie".

KYZIOŁ Aleksandra Wasilkowska "Życie seksualne dzikich"; Anna Maria Karczmarska - "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z innych", T. Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.

MAJCHEREK Katarzyna Adamczyk i Aleksandra Popławska - "Generał" w Teatrze IMKA w Warszawie.

MIERNIK Agata Kucińska - "Żywoty świętych osiedlowych", T. Ad Spectatores we Wrocławiu; reżyseria światła, która jest ważnym komponentem przedstawienia-Jean-Luc Chanonat, "Żeglarz" w T. Polskim w Warszawie.

RATAJ Justyna Łagowska - "Utwór o Matce i Ojczyźnie". Za szafy, w których ukryte są sekrety wielu matek i córek.

SIERADZKI Małgorzata Szczęśniak - "Koniec", Nowy T. w Warszawie

STANKIEWICZ-PODHORECKA Aranżacja przestrzeni i świateł autorstwa Berta Dalhuysena w balecie Krzysztofa Pastora" I przejdą deszcze..". w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie.

WAKAR Mirek Kaczmarek - "Lenz".

ZALEWSKA "Utwór o Matce i Ojczyźnie" ze scenografią i kostiumami Justyny Łagowskiej w T Polskim we Wrocławiu; "Wroniec" Jacka Dukaja w reż. Jana Peszka, ze scenografią, lalkami i konstruktami Roberta Rumasa, Wrocławski T. Lalek.

***

NAJLEPSZA MUZYKA

CIEŚLAK Maciej Szymborski, Sławek Szudrowicz - "Szwoleżerowie", T. Polski w Bydgoszczy.

DERKACZEW "Chór kobiet. Magnificat" w reż. Marty Górnickiej, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

DREWNIAK Wolfgang Amadeusz Mozart w spektaklu "Amadeusz" Petera Schaffera w T Polskim w Poznaniu. Paweł Szkotak włożył w tkankę dramatu Schaffera spore fragmenty "Uprowadzenia z seraju", "Wesela Figara", "Don Giovanniego", "Czarodziejskiego fletu": to nie cytaty i ilustracje akcji, ale pomysł na drugą narrację. Spowiedź Salieriego o tym, jak niszczył Mozarta, zyskuje w ten sposób naturalną przeciwwagę. Czytana kluczem autobiograficznym muzyka Amadeusza zostaje zestawiona z przedstawionymi na scenie zdarzeniami, stając się intymną odpowiedzią Mozarta na relację wielkiego zazdrośnika i intryganta. Salieri gada o zemście na Bogu i jego genialnym dziecku, a Mozart zagłusza swoją muzyką niegodziwość świata.

KOPCIŃSKI Paweł Passini - "Artaud. Sobowtór i jego teatr" w T Studio w Warszawie, "Yerma" w Collegium Nobilium w Warszawie.

KOŚCIELNIAK Daniel Pigoński - "Metafizyka dwugłowego cielęcia", TR Warszawa. Kolejna udana współpraca Pigońskiego z Borczuchem, jednego z ciekawszych duetów reżysersko-kompozytorskich ostatnich lat.

KOWALSKA Krzysztof Kaliski - "W pustyni iw puszczy. Z Sienkiewicza i z innych", T Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.

KYZIOŁ "Utwór o Matce i Ojczyźnie", T. Polski we Wrocławiu; Krzysztof Kaliski - "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z innych".

MAJCHEREK Stanisław Radwan - "Coś co zginęło szuka tu imienia. Muzyka dla teatru Jerzego Grzegorzewskiego" (płyta wydana przez Narodowy Instytut Audiowizualny).

MIERNIK Paweł Passini - Yerma w Collegium Nobilium w Warszawie; Sambor Dudziński - "Żywoty świętych osiedlowych" w T Ad Spectatores we Wrocławiu.

RATAJ Sambor Dudziński w spektaklu "Żywoty świętych osiedlowych" - za muzyczny dialog z Agatą Kucińską; Moja Adrenalina w "III Furiach" - za punkową energię i jedyną w swoim rodzaju wersję piosenki Gdzie są chłopcy z tamtych lat.

SIERADZKI Mateusz Pospieszalski - "Wroniec", T. Kamienica w Warszawie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Mateusz Pospieszalski - "Wroniec".

WAKAR Paweł Mykietyn, Paweł Bomert, Paweł Stankiewicz - "Koniec" w Nowym T. w Warszawie.

ZALEWSKA "Żywoty świętych osiedlowych" z muzyką Sambora Dudzińskiego; "General" z muzyką Jacka Grudnia, w opracowaniu muzycznym Aleksandry Popławskiej i Janusza Chabiora, Teatr IMKA w Warszawie.

***

NAJLEPSZA ROLA KOBIECA

CIEŚLAK Dominika Kluźniak - "Mewa" w "Mewie" w reż. Agnieszki Glińskiej, T. Narodowy w Warszawie.

DERKACZEW Stanisława Celińska (gościnnie) - Matka/Makryna Mieczysławska," Klub Polski", T. Dramatyczny w Warszawie.

DREWNIAK Marta Malikowska-Szymkiewicz jako Judyta w "Judycie" w reż. Wojtka Klemma w T. Współczesnym w Szczecinie i jako Hela Bertz w "Pożegnaniu jesieni" w reż. Piotra Siekluckiego we Wrocławskim T. Współczesnym; Dominika Biernat za rolę "Dzikiej" w "Życiu seksualnym dzikich" Krzysztofa Garbaczewskiego w Nowym T. w Warszawie.

KOPCIŃSKI Ewa Dałkowska w "Końcu" w reż. Krzysztofa Warlikowskiego w Nowym T. w Warszawie; Kinga Preiss w "Utworze o Matce i Ojczyźnie" w reż. Jana Klaty w T. Polskim we Wrocławiu.

KOŚCIELNIAK Katarzyna Kozyra za rolę w "W sztuce marzenia stają się rzeczywistością", projekcie teatralnym prezentowanym w ramach retrospektywy Casting - poddawane teatralnym eksperymentom ciało Kozyry staje się terenem komicznej i drapieżnej konfrontacji z porządkiem symbolicznym. Kozyra, przekraczając w teatralnym geście granice sztuki, wchodzi w miejsca, gdzie aktorzy się nie zapuszczają.

KOWALSKA Joanna Szczepkowska (Arkadina) w ""Mewie, reż. Agnieszka Glińska, T. Narodowy w Warszawie.

KYZIOŁ Marta Nieradkiewicz (Nell) - "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z innych", reż. Bartosz Frąckowiak, T. Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu; Anna Kłos-Kleszczewska w spektaklu "Krety i rajskie ptaki" wg Tadeusza Różewicza, reż. Maciej Podstawny, T. Dramatyczny w Warszawie.

MAJCHEREK Ewa Dałkowska - "Koniec" w Nowym T w Warszawie.

MIERNIK Agnieszka Grochowska jako Olivia - "Wieczór Trzech Króli", T Polski w Warszawie; Barbara Prokopowicz - "Bóg mordu" w T. Ateneum w Warszawie.

RATAJ Dominika Kluźniak w "Mewie" w reż. Agnieszki Glińskiej w T. Narodowym w Warszawie - za najbardziej zaskakującą Ninę Zarieczną.

SIERADZKI Marta Malikowska-Szymkiewicz - "Judyta", T. Współczesny w Szczecinie oraz Hela Bertz w "Pożegnaniu jesieni", Wrocławski T. Współczesny; Aleksandra Popławska-"Sprzedawcy gumek" Teatr IMKA w Warszawie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Agnieszka Krukówna jako Olimpia Szuwar w przedstawieniu "Zły" w reż. Jana Buchwalda, T Powszechny w Warszawie; Ewa Wiśniewska w roli Pani Z. w spektaklu Teatru Telewizji "Boulevard Voltaire" w reż. Andrzeja Barta.

WAKAR Katarzyna Bednarz (Bianka) w "Białym małżeństwie" we Wrocławskim T. Współczesnym; Anna Moskal (Helen) w Sierotach w reż. Grażyny Kani w T. Powszechnym w Warszawie.

ZALEWSKA Ewa Dałkowska jako Elizabeth Costello w "Końcu" Krzysztofa Warlikowskiego; Dominika Kluźniak i Joanna Szczepkowska w "Mewie" w reż. Agnieszki Glińskiej w T. Narodowym w Warszawie.

***

NAJLEPSZA ROLA MĘSKA

CIEŚLAK Andrzej Seweryn w "Końcówce" w reż. Antoniego Libery, T Polski w Warszawie.

DERKACZEW Jerzy Trela - Stary Wiarus/Leon Szypowski, "Klub Polski", T Dramatyczny w Warszawie; Michał Czachor - Gustaw Konrad, "Mickiewicz. Dziady. Performance",T. Polski w Bydgoszczy.

DREWNIAK Michał Czachor - Konrad w spektaklu "Mickiewicz. Dziady. Performance" w reż. Pawła Wodzińskiego; Szymon Czacki - rola tytułowa w spektaklu "Lenz" Barbary Wysockiej w T. Narodowym w Warszawie; Łukasz Lewandowski jako Iwan Karamazow w "Braciach Karamazow" w reż. Janusza Opryńskiego w T. Provisorium w Lublinie.

KOPCIŃSKI Adam Woronowicz (Fiodor Karamazow) w "Braciach Karamazow" Marek Kalita w "Generale" w Teatrze IMKA w Warszawie; Przemysław Wasilkowski w spektaklu "Artaud. Sobowtór i jego teatr" w reż. Pawła Passiniego w T. Studio w Warszawie.

KOWALSKA Adam Woronowicz (Ojciec) w "Braciach Karamazow"; Marek Kalita (rola tytułowa) w "Generale".

KYZIOŁ Jerzy Trela jako Leon Szypowski w "Klubie Polskim"; Paweł Tomaszewski jako Bogdan Jański w "Klubie Polskim"; Przemysław Wasilkowski jako Antonin Artaud w spektaklu" Artaud. Sobowtór i jego teatr".

MAJCHEREK Adam Woronowicz (Karamazow) w "Braciach Karamazow"; Marek Kalita w "Generale".

MIERNIK Marek Kalita w "Generale"; Michał Kaleta jako Żołnierz 1 w "Chłopcu malowanym" w T Polskim w Poznaniu.

RATAJ Michał Opaliński jako Urzędnik w "Tęczowej Trybunie 2012" w reż. Moniki Strzępki w T Polskim we Wrocławiu - za upiorny antywzorzec urzędnika polskiego i scenę z pająkami.

SIERADZKI Michał Opaliński w "Tęczowej Trybunie 2012"; Janusz Chabior "Sprzedawcy gumek", Teatr IMKA w Warszawie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Jarosław Gajewski jako Clov w jednoaktówce Becketta Końcówka w przedstawieniu" Szczęśliwe dni/Końcówka" w reż. Antoniego Libery, T Polski w Warszawie. Jarosław Gajewski za pomocą kilku prostych przysłowiowych kresek doskonale buduje postać Clova. Mimika, każdy gest, sposób poruszania się, drobny kroczek itd. - wszystko to opracowane w najdrobniejszym detalu prowadzi do znakomitego efektu, którym jest głęboka prawda kreowanej postaci. To jedna z najlepszych ról w całym dorobku artystycznym Jarosława Gajewskiego. Witold Bieliński w spektaklu "Polska - ale jaka" w reż. Barbary Dobrzyńskiej. Aktor rewelacyjnie parodiuje Gomułkę i Bieruta, przydając temu ostatniemu nieco rysów Hitlera, a także znakomicie prezentuje wiersz Hemara Leniuch oraz doskonałe wciela się w inne postaci.

WAKAR Adam Woronowicz (Fiodor Karamazow) w "Braciach Karamazow"; Marek Kalita w "Końcu" i "Generale".

ZALEWSKA Marek Kalita jako Generał w "Generale"; Jerzy Trela jako Leon Szypowski w "Klubie Polskim" (absolutne mistrzostwo).

***

NAJLEPSZA ROLA EPIZODYCZNA

CIEŚLAK Łukasz Lewandowski - Jurek w "Amazonii" w reż. Agnieszki Glińskiej, T Na Woli w Warszawie.

DERKACZEW Katarzyna Krzanowska - Dowasz, reżyser, dyrektor teatru, "Być albo nie być", Narodowy Stary T w Krakowie.

DREWNIAK Marek Kalita w "Końcu" Krzysztofa Warlikowskiego, Nowy T w Warszawie; Błażej Wójcik jako Strach na wróble w "Czarnoksiężniku z krainy" Oz Jarosława Kiljana, T im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

KOPCIŃSKI Wiktoria Gorodeckaja w "Starusze" w reż. Igora Gorzkowskiego w T Ochoty w Warszawie; Łukasz Lewandowski (Jurek) w "Amazonii" w reż. Agnieszki Glińskiej w T Na Woli w Warszawie.

KOWALSKA Agata Skowrońska jako Służąca w "Sztandarze ze spódnicy" w reż. Uli Kijak, Wrocławski T Współczesny. Wprawdzie aktorka gra w tym spektaklu kilka różnych ról, ale szczególne brawa należą jej się za stylową postać bezczelnej subretki. Skowrońska wskrzesza to nobliwe emploi z ogniem i temperamentem.

KYZIOŁ Aktorzy "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z innych" z Wałbrzycha: Andrzej Kłak jako Kali i wszystkie role Marcina Pempusia; Piotr Polak jako Jan August Kisielewski w "Córeczkach", reż. Małgorzata Głuchowska, T Dramatyczny w Warszawie.

MAJCHEREK Jerzy Trela w "Klubie Polskim" w T. Dramatycznym w Warszawie.

MIERNIK Jarosław Gajewski jako Malvolio, "Wieczór Trzech Króli", T Polski w Warszawie; Janusz Chabior w "Generale" w Teatrze IMKA w Warszawie.

RATAJ Piotr Polak jako Jan August Kisielewski/Szalona Julka w "Córeczkach" - za ironię interpretacji Szalu Podkowińskiego.

SIERADZKI Maciej Szary w "Placu Apokalipsa", T. Dramatyczny w Warszawie; Jerzy Trela w "Klubie Polskim", T Dramatyczny w Warszawie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Elżbieta Kępińska jako klientka banku w spektaklu "Kasta la vista" w reż. Eweliny Pietrowiak, T. Ateneum w Warszawie. Przedstawienie fatalne, ale epizod Elżbiety Kępińskiej znakomity.

WAKAR Łukasz Lewandowski (Jurek) - w "Amazonii".

ZALEWSKA Patrycja Soliman jako Masza w "Mewie" Agnieszki Glińskiej; Jacek Brzeziński jako Smierdiakow w "Braciach Karamazow" Janusza Opryńskiego; Janusz Chabior jako Czesław w "Generale" Aleksandry Popławskiej i Marka Kality.

***

NAJCIEKAWSZY DEBIUT

CIEŚLAK Justyna Wasilewska w "Życiu seksualnym dzikich" w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego, Nowy T. w Warszawie.

DREWNIAK Młodzi aktorzy ze spektaklu "Babel I"I Mai Kleczewskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Marii Dejmek, Daniela Ogrodnika i Marcina Kowalczyka.

KOPCIŃSKI Cały zespół w przedstawieniu dyplomowym "Panny z Wilka" wg Jarosława Iwaszkiewicza, spektakl Akademii Teatralnej w Warszawie, reż. Maja Komorowska. KOWALSKA "Panny z Wilk"a, spektakl dyplomowy studentów Wydziału Aktorskiego Akademii Teatralnej w Warszawie, reż. Maja Komorowska. Wyróżnienie należy się całej obsadzie, ze szczególnym wskazaniem trzech aktorek: Marty Chyczewskiej (Zosia), Marty Sroki (Jola) i Diany Zamojskiej (Kazia).

KYZIOŁ Aleksandra Wasilkowska jako autorka poruszającej (się) scenografii "Życia seksualnego dzikich", reż. Krzysztof Garbaczewski, Nowy T. w Warszawie; Małgorzata Głuchowska jako reżyserka "Córeczek" według, między innymi, "Dzienników" Zofii Nałkowskiej, T. Dramatyczny w Warszawie.

MIERNIK Paweł Krucz - Błazen w "Wieczorze Trzech Króli", T. Polski w Warszawie.

RATAJ Agata Góral w "Yermie" w reż. Pawła Passiniego - za autentyczność i żarliwość.

SIERADZKI Andrzej Bart (jako dramatopisarz, autor sztuki "Boulevard Voltaire") i Antoni Ferency (jako dramatopisarz, autor sztuki "Upadek pierwszych ludzi).

WAKAR Julia Wyszyńska jako Medea na Scenie Przodownik w Warszawie.

ZALEWSKA Paweł Passini jako reżyser spektaklu "Artaud. Sobowtór i jego teatr" w T. Studio w Warszawie - poważny debiut na instytucjonalnej scenie; Dobromir Dymecki jako aktor - debiut warszawski na scenie T. Dramatycznego, w kilku przedstawieniach tego sezonu.

***

NAJLEPSZY TEATR

CIEŚLAK T. Polski we Wrocławiu.

DERKACZEW T. Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy.

DREWNIAK T. Polski w Bydgoszczy; T Polski we Wrocławiu.

KOPCIŃSKI T. Narodowy w Warszawie.

KYZIOŁ T. Polski we Wrocławiu; T. Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu; T. Dramatyczny w Warszawie.

MAJCHEREK Nie wiem, czy najlepszy, ale zasługujący na uwagę: Teatr IMKA w Warszawie.

MIERNIK Teatr IMKA w Warszawie.

RATAJ T. Polski we Wrocławiu - za "Tęczową Trybunę 2012", "Utwór o Matce i Ojczyźnie" i cały zespół aktorski.

SIERADZKI T. Polski w Bydgoszczy.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Verba Sacra - to wielki teatr słowa. To interdyscyplinarny projekt mający już 11 lat, prowadzony w Poznaniu przez pomysłodawcę i twórcę tego przedsięwzięcia, Przemysława Basińskiego, i obejmujący kilka cykli: prezentację tekstów biblijnych, a także klasycznych przez wybitnych aktorów, konkursy i inne. Wszystkie cykle, cały program Verba Sacra, odwołują się do najważniejszych nurtów kultury duchowej człowieka: wiary, nauki i sztuki. Powstał tu także i znakomicie funkcjonuje Międzynarodowy Festiwal Sztuki Słowa połączony z konkursem dla aktorów na najlepszą interpretację tekstu sakralnego oraz klasyki polskiej i obcej. Całokształt znakomitej i nieustannie zachowującej wysoki poziom artystyczny działalności Warszawskiej Opery Kameralnej obchodzącej w tym roku swój jubileusz pięćdziesięciolecia.

WAKAR T. Narodowy w Warszawie.

ZALEWSKA T. Polski we Wrocławiu (Szosa Wołokołamska Mullera w reż. Barbary Wysockiej, Kazimierz i Karolina Horvatha w reż. Jana Klaty, Utwór o Matce i Ojczyźnie Keff w reż. Jana Klaty, Tęczowa Trybuna 2012 Demirskiego w reż. Moniki Strzępki).

***

NAJLEPSZE PRZEDSTAWIENIE TEATRU LALKOWEGO

DERKACZEW "Na Arce o ósmej" w reż. Agaty Biziuk, T. Lalka w Warszawie.

DREWNIAK Poszerzyłbym nazwę tej rubryki o następujące hasła: najlepsze spektakle familijne, najlepsze spektakle teatru plastycznego i teatru wykorzystującego różne techniki animacji obiektów scenicznych. Dopiero przy takiej specyfikacji mieszczą się tu triumfalnie dwa przedstawienia: Ad Spectatores - "Żywoty świętych osiedlowych", reż. i wykonanie Agata Kucińska; T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie - "Czarnoksiężnika z krainy Oz", reż. Jarosław Kilian.

KOPCIŃSKI "Żywoty świętych osiedlowych".

KOWALSKA "Żywoty świętych osiedlowych" wg Lidii Amejko, spektakl autorski Agaty Kucińskiej.

KYZIOŁ Niestety, niewiele oglądam - postaram się poprawić w przyszłym sezonie. Widziałam jednak "Koziołka Matołka" - reż. Ondrej Spiśak, T. Na Woli w Warszawie - świetny przykład teatru dla dzieci, tych małych i większych.

MIERNIK" Żywoty świętych osiedlowych".

RATAJ "Żywoty świętych osiedlowych" - za Agatę Kucińską, kobietę orkiestrę, która sama stworzyła lalki, zaadaptowała opowiadania Lidii Amejko, wyreżyserowała i zagrała w przedstawieniu, które jest czystą radością dla widza.

SIERADZKI "Żywoty świętych osiedlowych".

ZALEWSKA "Żywoty świętych osiedlowych" wg Lidii Amejko w adaptacji, scenografii, reżyserii i wykonaniu Agaty Kucińskiej - doskonała realizacja świetnego tekstu.

***

NAJLEPSZE PRZEDSTAWIENIE TEATRU MUZYCZNEGO

CIEŚLAK "Spamalot, czyli Monty Python i Święty Graal" w reż. Macieja Korwina, T. Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni.

DERKACZEW "The Rocky Horror Show", reż. Tomasz Dutkiewicz, Och-Teatr w Warszawie.

KOWALSKA "Ogród Marty" Cezarego Duchnowskiego w Operze Wrocławskiej - przykład na to, jak awangarda elektroniczna definiuje na nowo teatr operowy. Spektakl na Głos (fenomenalna Agata Zubel), Aktora (Eryk Lubos) i eskadrę komputerów, zarządzających dźwiękiem, obrazem (wraz z ich wzajemnymi relacjami) oraz marginesem przypadku, który też tu jest jakością muzyczną.

SIERADZKI "Pasażerka" Mieczysława Weinberga, T. Wielki w Warszawie. STANKIEWICZ-PODHORECKA "Les Miserables" według powieści "Nędznicy" Wiktora Hugo, muzyka i libretto Claude-Michel Schoenberg, libretto i teksty piosenek Alain Boublil, inscenizacja Wojciech Kępczyński, kierownictwo muzyczne Maciej Pawłowski, T. Roma w Warszawie. Dynamika zdarzeń, różnorodność nastrojów, malarskość scen, klimaty liryczne przełamywane dramatycznymi sytuacjami - wszystko to łączy się w harmonijną całość. To nie tylko artystycznie dobre przedstawienie, to także świetny spektakl pod względem promocji wartości, oddzielenia dobra i zła i pięknego, chrześcijańskiego przesłania.

WAKAR "Klub kawalerów" wg Michała Bałuckiego w reż. Łukasza Gajdzisa w T. Polskim w Bydgoszczy.

ZALEWSKA "Klaus der Grosse" w reż. i choreogr. Maćka Prusaka we Wrocławskim T Współczesnym - unikalne piosenki Klausa Nomiego jako materia spektaklu tańczonego i śpiewanego głosami o operowej skali.

***

NAJLEPSZE PRZEDSTAWIENIE TEATRU TAŃCA

DREWNIAK "Klaus der Grosse", reż. Maćko Prusak, Wrocławski T. Współczesny.

KOPCIŃSKI "I przejdą deszcze..". Krzysztofa Pastora w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie.

RATAJ "Klaus der Grosse" - za przypomnienie Klausa Nomiego i oryginalność formy.

STANKIEWICZ-PODHORECKA "I przejdą deszcze...", autorski balet Krzysztofa Pastora z przepiękną, głęboką muzyką Henryka Mikołaja Góreckiego, której fragmenty mają formę wręcz artystycznej modlitwy. Znakomity artystycznie, bardzo piękny spektakl Pastora poprzez delikatną, poetycką metaforę ukazuje dramatyczne losy Polski walczącej ze zniewoleniem na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Katalog wartości, na którym opiera się ten balet, harmonijnie łączy się z muzyką, w której znajdujemy zarówno odniesienia religijne, jak i elementy wywodzące się z polskiej tradycji.

***

NAJLEPSZE PRZEDSTAWIENIE TEATRU TELEWIZJI I/LUB TEATRU POLSKIEGO RADIA

DERKACZEW "Boulevard Voltaire" Andrzeja Barta w Teatrze Telewizji, z Ewą Wiśniewską, Januszem Gajosem i Agnieszką Grochowską.

DREWNIAK Głupio mi trochę wstawiać do tego rankingu transmisje TVP Kultura, z którą ciągle współpracuję, ale robię to z pełną premedytacją, bo "Sprzedawcy gumek" Hanocha Levina w reż. Artura Tyszkiewicza i "Utwór o Matce i Ojczyźnie" Bożeny Keff w reż. Marcina Libera zyskały dzięki realizacji telewizyjnej nowy, frapujący walor.

KOPCIŃSKI "Boulevard Voltaire" Andrzeja Barta w reż. autora w Teatrze Telewizji.

KYZIOŁ "Somosierra" Pawła Sztarbowskiego, reż. Paweł Łysak, T Polskiego Radia.

MIERNIK "Boulevrd Voltaire" Andrzeja Barta w reż. autora w Teatrze Telewizji.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Mimo licznych uwag, jakie mam do reżysera - m.in. z powodu nieprzekonującego mnie stylu prezentacji tytułowego bohatera oraz z powodu rwanej narracji gmatwającej treść spektaklu - proponuję "Kontryma" Marka Pruchniewskiego w reż. Marcina Fischera. Spektakl będzie emitowany w Teatrze Telewizji jesienią, ale swoją premierę miał już podczas czerwcowego festiwalu "Dwa Teatry" w Sopocie. "Dolina nicości" w reż. Wojciecha Nowaka to, najogólniej mówiąc, rzecz o sumieniu. Scenariusz Wojciecha Tomczyka prezentuje jeden z wątków bogatej tematycznie i myślowo powieści "z kluczem" Bronisława Wildsteina. Znakomita rola Mariusza Wojciechowskiego. Ten spektakl również będzie pokazany w Teatrze Telewizji jesienią, ale zrealizowany został w ubiegłym sezonie i swoją premierę miał w czerwcu na sopockim festiwalu "Dwa Teatry".

WAKAR "Boulevard Voltaire".

ZALEWSKA "Boulevard Voltaire" Andrzeja Barta w reż. autora, ze zdjęciami Witolda Adamka, premiera Teatru Telewizji; "Wymazywanie" Thomasa Bernharda, mistrzowska rejestracja spektaklu Krystiana Lupy, ze zdjęciami Adama Sikory; "Sztuka bez tytułu" Czechowa w reż. Agnieszki Glińskiej, oba TVP Kultura.

***

NAJLEPSZE PRZEDSTAWIENIE TEATRU ALTERNATYWNEGO

DERKACZEW "Bracia Karamazow", reż. Janusz Opryński, T. Provisorium w Lublinie; "Aktorzy nieprowincjonalni", reż. Marcin Sitek, Grupa Macież.

DREWNIAK Redaktorzy "Teatru" podśmiewają się z moich wątpliwości dotyczących sensu istnienia tej kategorii. A ja znów mam problem: bo czy "Bracia Karamazow" Opryńskiego to teatr alternatywny? A może "Żywoty świętych osiedlowych" Kucińskiej i Ad Spectatores to alternatywa? Jakby trzymać się sztywnych reguł estetyki ruchu, to wygrywa "Księga Wynalazców" Komuny Warszawa.

KOPCIŃSKI "Starucha" w reż. Igora Gorzkowskiego, Studio Teatralne Koło w Warszawie.

KOWALSKA Najlepsze przedstawienie teatru alternatywnego: nie wiem czy można bez obrazy określić w ten sposób imprezę jednej z najbardziej wpływowych instytucji teatralnych, ale przedsięwzięcie bez wątpienia jest "alternatywne": to" Chór kobiet" Marty Górnickiej w Instytucie Teatralnym.

KYZIOŁ "Księgi", Komuna Warszawa; "Mapa" Wojtka Ziemilskiego - instalacja/performans/teatr.

MIERNIK "Dzienniki rowerowe" Piotra Cieplaka.

RATAJ "Starucha" w reż. Igora Gorzkowskiego - za profesjonalizm, zaangażowanie i pasję wszystkich aktorów oraz słuch absolutny Gorzkowskiego na oberiutów.

SIERADZKI 'Bracia Karamazow '.

STANKIEWICZ-PODHORECKA 'Ballada o Wołyniu ' - scen., reż. i scenogr. Tomasz Żak, T Nie Teraz w Tarnowie.

WAKAR "Sukienka z dziurką" w reż. Uli Kijak w wykonaniu grupy Teraz Poliż z Warszawy.

ZALEWSKA "Dzienniki rowerowe" Piotra Cieplaka, Starucha w reż. Igora Gorzkowskiego.

***

NAJCIEKAWSZA KSIĄŻKA O TEATRZE

CIEŚLAK Joanna Krakowska - "Mikołajska. Teatr i PRL".

DERKACZEW "Christoph Schlingensief: sztuka bez granic" pod red. Tary Forrcst i Anny Teresy Scheer.

DREWNIAK Aleksis Solomos -"Święty Bachus". Rzecz o teatrze i dramacie bizantyjskim. Rekonstrukcja z nicości.

KOPCIŃSKI "Drugie narodziny teatru. Performanse mnichów anglosaskich" Mirosława Kocura.

KOŚCIELNIAK Georges Didi-Huberman - "Strategie obrazów". Książka prezentuje bardziej marginalny dorobek Brechta, a zarazem jego inne, poststrukturalne oblicze. To, co znane, czyni na powrót nieznanym.

KOWALSKA Mirosław Kocur - "Drugie narodziny teatru. Performanse mnichów" anglosaskich.

KYZIOŁ Joanna Krakowska- "Mikołajska. Teatr i PRL"; Mirosław Kocur - "Drugie narodziny teatru. Performanse mnichów anglosaskich".

MAJCHEREK "Aleksander Zelwerowicz" Barbary Osterloff.

MIERNIK "Drugie narodziny teatru. Performanse mnichów anglosaskich" Mirosława Kocura.

RATAJ "Corpus Jan Fabre" Luka van den Driesa - za różnorodność narracji, pozwalającą zajrzeć za kulisy prac Fabre'a i zapełnianie luki na polskim rynku wydawniczym, zwłaszcza w dziedzinie teatru tańca.

STANKIEWICZ-PODHORECKA "O polską kulturę humanistyczną. Z Mieczysławem A. Krąpcem OP rozmawia Piotr S. Mazur". Nieżyjący już o. Krąpiec, najwybitniejszy filozof XX wieku, teolog, humanista, współtwórca lubelskiej szkoły filozoficznej, wieloletni rektor KUL, patrzy na sztukę (a więc i na teatr) w szerokiej panoramie kultury humanistycznej. Profesor Piotr Stanisław Mazur prowadzący rozmowę z o. Krąpcem również jest filozofem. We wstępie do książki przytacza słowa swego rozmówcy, jakże aktualne także w odniesieniu do wielu zjawisk teatralnych dzisiejszej doby, mówiące o tym, iż kulturę można zakłamać w różnych dziedzinach, na przykład z nauki wyrugować prawdę i zamienić ją na kłamstwo, moralność na czynienie zła, sztukę na antysztukę. A zatem można powiedzieć: teatr na antyteatr. Rozmówcy podejmują w książce bardzo ważne tematy dotyczące naszej polskiej kultury i zagrożeń, jakim podlegała i podlega obecnie.

WAKAR Aleksander Zelwerowicz Barbary Osterloff.

ZALEWSKA "Mikołajska. Teatr i PRL" Joanny Krakowskiej; Aleksander Zelwerowicz Barbary Osterloff

***

NAJWIĘKSZY SKANDAL SEZONU (ODPOWIEDŹ MOŻE OBEJMOWAĆ ZJAWISKA ARTYSTYCZNE I POZAARTYSTYCZNE)

CIEŚLAK Afera związana z odwołaniem spektaklu "Tango" w T Narodowym i zarządzanie stołecznymi teatrami.

DERKACZEW Niezdolność środowiska do powołania (i utrzymania) jakiejkolwiek instytucji/związku/organizacji, która reprezentowałaby jego interesy.

DREWNIAK Nie będę oryginalny: niejasne procedury wyłaniania dyrektorów scen polskich, ze szczególnym uwzględnieniem teatrów warszawskich.

KOPCIŃSKI Zerwanie przedstawienia w T. Narodowym przez Grażynę Szapołowską, która w tym czasie nagrywała program rozrywkowy w telewizji. Żenujące próby usprawiedliwiania skandalu przez Tomasza Lisa w TVP, który także porzucił wyuczony zawód (i obowiązujące w nim reguły) i stał się gwiazdą.

KOŚCIELNIAK Niestety, również w tym sezonie zabrakło artystycznych skandali. KOWALSKA Odwołanie "Tanga" w T. Narodowym z powodu niepofatygowania się na spektakl aktorki Grażyny Szapołowskiej. Symboliczny koniec pewnej epoki. Od tej pory niepisany kodeks honorowy, który mobilizował artystów do wyjścia na scenę mimo największych katastrof osobistych (na przykład śmierci najbliższych), staje się muzealnym zabytkiem.

KYZIOŁ Kondycja warszawskich teatrów - ale to już raczej norma niż skandal; ustawa o prowadzeniu działalności kulturalnej - okrojona przez posłów w taki sposób, by zakonserwować zdegenerowany, potrzebujący radykalnych zmian system polskiego teatru repertuarowego; kultywowany przez wiele teatrów zwyczaj dawania premier w czerwcu, grania nowych spektakli dwa razy i udawania się na dwumiesięczne wakacje.

MAJCHEREK Afera Grażyny Szapołowskiej.

MIERNIK Procedura wyboru Wrocławia na Europejską Stolicę Kultury 2016. Uderzające, w jaki sposób teatralny Lublin czy Katowice zostały potraktowane przez jury konkursu.

RATAJ Polityka teatralna Biura Kultury m.st. Warszawy.

SIERADZKI Marek Kraszewski, urzędnik magistracki, odpowiedzialny za dziś i przyszłość stołecznych scen, autor licznych bezsensownych decyzji personalnych, a co najgorsze, facet, który nie widzi powodu tłumaczyć się z nich swoim chlebodawcom - warszawskim podatnikom.

STANKIEWICZ-PODHORECKA 1. "Nasza klasa", sztuka Tadeusza Słobodzianka wystawiona w T. Na Woli, którego Słobodzianek jest dyrektorem, to hańba dla polskiej kultury i zagrzewanie do nienawiści wobec Polaków. W warstwie artystycznej sama sztuka, oraz jej realizacja, nie przedstawia żadnej wartości, jest po prostu marna, słaba, ze sztucznie tworzonymi sytuacjami i postaciami. W treści zaś, w warstwie ideologicznej - to typowo propagandowy twór powstały na użytek pewnych środowisk, realizujący wytyczne dla polityki poprawnościowej. Tekst powiela tzw. Grossowe kłamstwa, które wybitny historyk, profesor Jerzy Robert Nowak wielokrotnie obalał w swoich książkach i publikacjach prasowych. Przedstawienie Polaków jako zajadłych antysemitów, prymitywnych typów, wręcz podludzi, w swoich zachowaniach przypominających dzikie zwierzęta, które nie są w stanie nauczyć się czegokolwiek, podczas gdy ich żydowscy koledzy przedstawieni są jako osoby kulturalne, światłe, z łatwością uczące się obcych języków - rodzi pytanie o prawdziwy cel tej ideologicznej propagandy... I czy taką działalność można nazwać teatrem? 2. Warszawskie Spotkania Teatralne poprzez tendencyjny dobór przedstawień promują rokrocznie antyteatr, antywartości, brutalizację zachowań, wulgaryzm językowy i obrazowy, dewiacje najróżniejszego autoramentu, łącznie z kazirodztwem czy oblepianiem się ekskrementami, jak na przykład w spektaklu "Babel" wg Elfriede Jelinek w reż. Mai Kleczewskiej, T Polski w Bydgoszczy.

WAKAR Decyzja Grażyny Szapołowskiej, która wybrała telewizyjny show, nie przychodząc na spektakl "Tango" w T Narodowym, gdzie grała. Najpoważniejsze w ostatnich latach złamanie zasad etyki zawodowej, zaprzeczenie aktorskiemu etosowi. Chwała Janowi Englertowi za to, że zareagował wyrzuceniem Szapołowskiej z zespołu Narodowego, bo dzięki temu jej gest może okazać się jedynie przykrym precedensem.

ZALEWSKA Afera Grażyny Szapołowskiej. Zerwanie spektaklu "Tanga" Jerzego Jarockiego w Teatrze Narodowym z powodu nagrywania w tym czasie telewizyjnego show za duże pieniądze. Bezwstydnie komercyjny gest aktorki, który każe docenić sytuację sprzed roku - szlachetność gestu Joanny Szczepkowskiej, walczącej o sens w teatrze.

***

Jacek Cieślak ("Rzeczpospolita"), Joanna Derkaczew ("Gazeta Wyborcza"), Łukasz Drewniak ("Przekrój"), Jacek Kopciński ("Teatr"), Marcin Kościelniak ("Didaskalia", "Tygodnik Powszechny"), Jolanta Kowalska (TVP Wrocław, stała współpracowniczka "Teatru"), Aneta Kyzioł ("Polityka"), Wojciech Majcherek (TVP Kultura), Bartłomiej Miernik ("Teatr"), Agnieszka Rataj ("Życie Warszawy"), Jacek Sieradzki ("Dialog"), Temida Stankiewicz-Podhorecka ("Nasz Dziennik"), Jacek Wakar ("Przekrój"), Kalina Zalewska ("Teatr").