Czas akcji: rok 1960.
Miejsce akcji: Izrael.
Druk: Marek Hłasko "Utwory wybrane", tom 3, Czytelnik, Warszawa 1985.
Powieść
Rosjanin Siergiej Abakarow jest po czterdziestce, od trzynastu lat mieszka w Izraelu. W czasie wojny był lotnikiem. W 1943 roku wraz z przyjacielem, Izaakiem Eisenmannem, został zestrzelony. Był ranny a Izaak uratował mu życie. Spędzili dwa lata w niewoli. W obozie jenieckim Niemiec, w czasie przyjaznej z pozoru pogawędki, uderzył Izaaka w twarz, wywołując śmiech, nie tylko Niemów, ale też innych jeńców. Izaak poprzysiągł mu zemstę. Po wyzwoleniu szukał go przez dwa lata, a w końcu zabił biednego szewca, który pod każdym względem był przeciwieństwem tamtego. Izaak i Siergiej nie mogli wrócić do Związku Radzieckiego; wiedzieli, jaki los czeka tych, którzy wracają z niewoli. Izaak, rosyjski Żyd, namówił przyjaciela na wyjazd do Izraela i kupił mu "lewy" paszport. W czasie wojny walczyli przeciwko niemieckim samolotom; w Izraelu latali trzy metry nad ziemią, skrapiając pole środkami owadobójczymi. Byli najbliższymi przyjaciółmi; Abakarow - nikt nie zna tu jego imienia - w imieniu nieśmiałego przyjaciela oświadczył się dziewczynie, która podobała się Izaakowi. Dziewczyna została żoną Izaaka i urodziła mu bliźniaki, ale dwa lata później wyjechała z bogatym niemieckim Żydem, tłumacząc, że zawsze kochała tylko Abakarowa.
Pewnego dnia, dziesięć lat po przyjeździe Abakarowa i Izaaka do Izraela, psuje się maszyna, na której latał Abakarow. Izaak musi dokończyć skrapianie pola sam; po trzynastu godzinach pracy jest głodny i zmęczony. Na wysokości trzech metrów nie działa altimetr (wysokościomierz), po zachodzie słońca nie widać nawet cienia samolotu, dzięki któremu za dnia orientują się lotnicy. Mimo to Stan, szef lotniska, z pochodzenia Polak, żąda, by Izaak dokończył pracę na polu. Izaak i Abakarow protestują, lecz jedno zdanie o tchórzliwych Żydach wystarcza, by Izaak, po szarpaninie z Abakarowem, ruszył do samolotu. Ginie w katastrofie; Abakarow widzi tylko fioletowy słup ognia. Mierzy do Stana z pistoletu, ale nie może trafić. Stan podtyka mu butelkę brandy, "żeby się uspokoił". Gdy na miejsce wypadku przyjeżdża policja, Abakarow jest już pijany, a szef lotniska zeznaje, że Izaak pił z Abakarowem przed lotem i to prawdopodobnie stało się przyczyną wypadku. Ciało Izaaka jest zwęglone, nie można zweryfikować wersji Stana. Abakarow potwierdza wersję szefa - wie, że i tak straci licencję pilota, bo pił na lotnisku. Jeśli jednak będzie krył Stana, szef pozwoli mu kiedyś wrócić. Inne lotnisko nie przyjmie go już do pracy, bo zbliża się do czterdziestki. Abakarowowi nie chodzi jednak o powrót do pracy, ale o zemstę.
Mijają trzy lata, w czasie których Abakarow ima się różnych dorywczych zajęć, bierze udział w podejrzanych zakładach, pozuje do zdjęć pornograficznych. Trafia na kilka miesięcy do więzienia za pobicie Araba, który świadomie spuścił mu na rękę betonową płytę. Przez cały czas obmyśla zemstę - zbrodnię doskonałą. Mieszka w skromnym hotelu, nie ma niemal niczego - od sąsiadów, niewiele zamożniejszych od niego, pożycza szklanki, maszynkę kuchenną, ubrania. W tym czasie poznaje amerykańską aktorkę.
Katarzyna Rodgers ma trzydzieści cztery lata, pozycję i maniery gwiazdy filmowej. Jest kobietą po przejściach - przed kilkoma laty w Paryżu jej przyjaciel Anderson, reżyser, zmusił ją do aborcji, bo miał "życiową szansę" zrobić swój pierwszy film, z Katarzyną, która już wtedy miała pozycję, w roli głównej. Było za późno, żeby przeprowadzić zabieg legalnie. Anderson zabrał więc Katarzynę do algierskiej dzielnicy, gdzie skrobankę zrobiono po cichu, a raczej przy ryczącym na cały regulator odbiorniku, bez żadnego znieczulenia, w fatalnych warunkach higienicznych, a pacjentkę traktowano jak przedmiot. Anderson w tym czasie drzemał w poczekalni. Choć ostrzeżono ją, że przez trzy-cztery dni powinna leżeć, Katarzyna wstała następnego dnia, by udzielić wywiadu promującego film. W nocy dostała krwotoku, musieli opuścić hotel, gdyż dyrekcja obawiała się skandalu. Po nogach ciekła jej krew, lecz lekarz w algierskiej dzielnicy nie chciał jej przyjąć. Upokorzona, siedziała u niego na schodach, owinięta ręcznikiem, czekając, aż się ściemni. Potem dowiedziała się od lekarza, że nigdy już nie będzie mogła mieć dzieci. Ma obsesję "przeklętego, pustego brzucha", czuje się gorsza, wybrakowana. Nie odeszła definitywnie od Andresona, ale sypia z przypadkowymi mężczyznami, szukając zapomnienia. Pije, nie chce już kręcić filmów. Kilka razy próbowała zacząć nowe życie z różnymi mężczyznami. W Rzymie wywołała skandal, publicznie dając w twarz Andersonowi i wyjechała do Izraela. Związek z poznanym przypadkiem Abakarowem jest więcej niż przygodnym romansem. Katarzynie zależy na szorstkim, chwilami brutalnym Rosjaninie; namawia go na wspólny wyjazd. Czuje, że Abakarow ma jakąś mroczną tajemnicę; od jego sąsiada dowiaduje się, że Abakarow planuje zemstę.
Abakarow po trzech latach odzyskuje licencję i wraca do pracy. Koledzy jawnie okazują mu pogardę; sądzą, że sprzeniewierzył się pamięci przyjaciela, by kryć szefa, a przez to ratować swoją skórę. Abakarow nie daje się sprowokować; czeka na właściwy moment - na czas letnich manewrów wojska. Pewnego dnia świadomie narusza w powietrzu granicę państwową - po wylądowaniu twierdzi, że maszyna ma defekt trymerów; sugeruje, że wykrzywili je wrogo nastawieni koledzy. Tylko szef może zdecydować, że może latać dalej - będzie musiał odbyć z nim próbny lot. Przed lotem Abakarow obluzowuje śruby, którymi kabel kontaktu jest przytwierdzony pod tablicą rozdzielczą, zaciera ślady. Rozgina klamrę pasa przy tylnim siedzeniu - pas się zapina, ale w razie wypadku nie utrzyma ciała pasażera. Leci nad morzem, gdyż loty nad lądem w okresie manewrów trzeba konsultować z wojskiem. W powietrzu blokuje stery - świadomie powoduje wypadek, ryzykując własne życie. Ląduje na morzu; szef ma zmiażdżoną głowę - wyleciał z fotela, Abakarow wychodzi z wypadku bez szwanku. Przed opuszczeniem kabiny rozpina pas szefa. Jest przygotowany na każde pytanie komisji śledczej; zostaje uwolniony od zarzutów, lecz nadal nie może uwolnić się od wspomnienia fioletowego słupa ognia po wypadku, w którym zginął Izaak.
Abakarow i Katarzyna planują wspólny wyjazd do Europy. Tymczasem w ręce Andersona przypadkiem wpadają pornograficzne zdjęcia z udziałem Abakarowa i dzieci; przekazuje je Katarzynie. Amerykanka nie może tego zaakceptować; Abakarow dziwnym zachowaniem w banku prowokuje swoje zamknięcie w szpitalu psychiatrycznym. Zapewniwszy sobie w ten sposób alibi, wymyka się nocą, w restauracji dopada Andersona, zabija go nożem i wraca na oddział. Zachavi, policjant, który wcześniej podejrzewał Abakarowa o sprowokowanie wypadku lotniczego, jest teraz przekonany, że lotnik popełnił dwa morderstwa. Daje mu dwadzieścia cztery godziny na to, by sam się zgłosił na policję. Katarzyna próbuje szybko zdobyć pieniądze, żeby załatwić "lewy" paszport i wywieźć Abakarowa z Izraela. Rosjanin nie chce jednak uciekać, a Katarzynie nie udaje się na czas zdobyć pieniędzy. Bezskutecznie namawia Abakarowa na wspólne samobójstwo; gdy przyjeżdża policja, przed hotelem dochodzi do strzelaniny, w której ginie Abakarow.
Ukryj streszczenie