Tadeusz Dobrzański
DOBRZAŃSKI Tadeusz Marian (6 września 1916 Sambor w Lwowskiem – 18 czerwca 1996 Kraków),
dyrygent, kierownik muzyczny teatru.
Był synem Józefa Dobrzańskiego i Zofii z domu Krotochwila. W 1933 ukończył Szkołę Muzyczną w Samborze, a w 1938 Wydział Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Podczas studiów dyrygował amatorskim zespołem instrumentalnym kolejarzy i Chórem Akademickim.
W 1939–41 był kierownikiem muzycznym w Domu Armii Czerwonej w Samborze, w czasie okupacji niemieckiej udzielał lekcji muzyki. Po II wojnie światowej zamieszkał w Krakowie, gdzie w 1947–48 kierował Towarzystwem Śpiewaczym „Arion”, w 1948 był jednym z organizatorów, a następnie do 1960 dyrygentem chóru miejscowej rozgłośni Polskiego Radia, w 1960–82 chóru Polskiego Radia i TV. Pod koniec 1954 został też chórmistrzem i dyrygentem Teatru Muzycznego Towarzystwa Przyjaciół Teatru Muzycznego, a od 1957 sceny operetkowej Miejskiego Teatru Muzycznego Opery i Operetki. Po przygotowanej przez niego muzycznie premiery Księżny cyrkówki (też chóru) w 1956, Stanisław Lachowicz chwalił jego dbałość „o kulturalne podanie muzyki słuchaczowi” i „w całym tego słowa znaczeniu – prowadzenie przedstawienia”. Później opracował: Domek trzech dziewcząt, Clivię, Karierę panny Mary, Krysię leśniczankę, i od 1 stycznia 1962 sprawował tu także kierownictwo muzyczne tej sceny, z którego zrezygnował w czerwcu tego roku.
Zajął się komponowaniem, głównie muzyki do utworów scenicznych, np.: Mój brat niepoprawny, Lord z walizki, Kawaler księżycowy. W Krakowie, 22 kwietnia 1965, odbyła się prapremiera jego operetki pod tytułem Loża królewska, która zdaniem Anny Woźniakowskiej,
spotkała się z życzliwym przyjęciem krytyki, choć być może
w takiej reakcji więcej było sympatii dla kompozytora wielce zasłużonego dla krakowskiego życia muzycznego niż uznania dla jego dzieła.
Ważniejsze kompozycje, to: Rapsodia rosyjska, Obsesja, Suita kwiatów. Pełnił odpowiedzialne funkcje w życiu muzycznym Krakowa, m.in. od 1978 był prezesem krakowskiego oddziału Związku Polskich Autorów i Kompozytorów.
Bibliografia
Almanach 1995/96; Błaszczyk: Dyrygenci; M. Hanuszewska, B. Schaeffer: Almanach polskich kompozytorów współczesnych, Kraków 1982 (il.); Komorowska: Kronika t. muz. 1944–89; Lachowicz: Dwadzieścia lat (il.); Woźniakowska (tu opinia S. Lachowicza; il.); Ruch Muz. 1996 nr 17 (il.); Życie Warsz. 1996 nr 147; Akt zgonu, Arch. USC Kraków; Almanach 1944–59.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
Biogram w Przewodniku Operetkowym
Ur. 6 IX 1916, Sambor. Całą swoją działalność muzyczną związał z Krakowem. Studia, przerwane latami okupacji, kontynuował po wojnie na prywatnych lekcjach kompozycji u A. Malawskiego, jednocześnie podejmując pracę dyrygenta w zorganizowanych w 1947 zespołach Orkiestry i Chóru Polskiego Radia w Krakowie. Szczególnie troskliwie opiekował się chórem, z którego uczynił jeden z najlepszych tego typu zespołów w Polsce. Komponuje wiele; w ciągu ćwierćwiecza 1948-73 - ponad 3 tysiące partytur muzyki rozrywkowej, głównie dla radia, telewizji, teatrów, także dla zespołów artystycznych Wojska Polskiego. Szereg jego piosenek zyskało sporą popularność (choćby "Kirasjerzy" z tekstem L. J. Kerna). Z większych form muzycznych skomponował operetkę "Loża królewska" (1965; libr. J. Crawford), komedię muzyczną "Mój brat niepoprawny" wg Oscara Wilde'a (1965; libr. W. Krzemiński, L. J. Kern), widowisko "Kawaler księżycowy" (1971; libr. T. Kwiatkowski wg W. Niżyńskiego). Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
