Osoby

RYSZKOWSKI Władysław, pseud. Janczewski (23 VI 1877 Kraków - 24 X 1945 Skolimów), aktor, reżyser. Był synem Tomasza R" malarza pokojowego, i Karo­liny z Zabłockich. Po ukończeniu szkoły realnej w Kra­kowie wstąpił na Politechnikę Lwowską. Wkrótce prze­rwał studia i zaczął występować w amatorskim zespole pod kier. T. Pilarskiego, w sez. 1900/01 i 1901/02 wy­stępował w T. Miejskim w Krakowie (w 1901-02 uży­wał na scenie pseud. Janczewski), 1902-04 w Pozna­niu, w 1904 podobno w zespole E. Kupieckiego, w lecie tego roku w warsz. t. ogr. Promenada, 1905-06 w ze­spole J. Puchniewskiego (m.in. w Kijowie), 1906/07 w t. wil., 1907-09 w t. łódz., 1909 w zespole M. Przybyłko-Potockiej w Częstochowie, 1909-11 ponownie w t. łódź., 1911-15 w T. Małym w Warszawie, 1915/16 w T. Artystycznym, potem do 1917 w T. Ludowym na Pradze, w sez. 1918/19 w T. Powszechnym w Krakowie, 1919-21 w T. Polskim w Poznaniu, 1921-23 jako aktor i reżyser w T. im. Bogusławskiego w Warszawie, 1923; 24 w T. Rozmaitości, 1924/25 w T. Polskim w Pozna­niu, 1925-27 w Łodzi, 1927-28 w T. Małym i T. Pol­skim w Warszawie, 1928/29 w T. Wielkim we Lwowie, 1929-32 w T. Polskim w Katowicach. 24 II 1932 w Katowicach obchodził jubileusz trzydziestolecia pra­cy artyst. w roli Papy w reżyserowanej przez siebie sztuce "Jej synowa". W 1933 grał jeszcze w Warszawie w t. 83°. Od 24 III 1934 przebywał w Schronisku Arty­stów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Byt chorowity, chudy, miał krótki wzrok. Grał role cha­rakterystyczne, m.in. Zadorskiego ("Dzierżawca z Olesiowa"), Telesfora ("Dom otwarty"), Drwala ("Zaczarowane koło"), Kapelana ("Damy i huzary"), Gospodarza ("Wese­le"), Gruszczyńskiego ("Sen srebrny Salomei"). Do sztuk reżyserowanych przez niego należały: "Dziady", "Kordian", "Hamlet", "Wicek i Wacek". Pod koniec życia pisał pa­miętnik, który znajdował się w zbiorach S. Dąbrow­skiego. Bibl.: Bar: Dzieje t. krak.; Fallek: Cztery sezony; Lipiec: Zel­werowicz i scena łódz.; Lorentowicz: T. Polski; Sobański: Teatr pol. na Śląsku; Teatr Miejski w Łodzi 1922-27; Wspom­nienia aktorów (il.); Twórczość 1955 z. 1 (Jerzy Kreczmar); Mika; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16. Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973