Andrzej Włast
WŁAST Andrzej, właśc. Gustaw Baumritter (17 III 1895 Łódź - 1941 lub 1942), kierownik artystyczny i literacki, reżyser, dyr. teatru. Był synem Szymona Baumrittera i Salomei z Eisenmannów. Po ukończeniu gimn. studiował prawo na Uniw. Warszawskim. Podczas I wojny świat. służył w Legionach Polskich i w tym czasie debiutował jako poeta wierszami o tematyce wojennej (wyd. 1921 w tomie "Serce tatuowane"). Od 1914 działał stale w Warszawie; współpracował jako autor tekstów z warsz. kabaretami i teatrzykami, m.in. z t. Udziałowym (1914), Miraż (1916), Czarny Kot (od 1917) i Sfinks (1918). Od 15 V do 9 VI 1916 był kierownikiem lit. t. Bi-Ba-Bo, w sez. 1918/19 (do sierpnia 1919) kierownikiem artyst. (wraz z W. Jusem) i reżyserem t. Miraż; ze sceną Mirażu związany był także później jako autor tekstów, a od 2 III 1921 przez krótki okres jako kierownik literacki. W następnych łatach współpracował m.in. z kabaretem Stańczyk, t. Qui Pro Quo, t. Perskie Oko (1925-27). Od kwietnia do lipca 1927 był kierownikiem artyst. t. Perskie Oko. 12 XI 1927 otworzył t. rewiowy Nowe Perskie Oko, który w 1928 zmienił nazwę na Morskie Oko. Był to pierwszy w Warszawie typowy t. rewiowy, wzorowany na paryskich Casino de Paris czy Folies Bergere. Na stanowisku dyr. i reżysera Morskiego Oka pozostał do sierpnia 1931, następnie przez krótki okres prowadził kinorewię, a od października tego roku do końca stycznia 1933 znowu kierował Morskim Okiem (początkowo bez zezwolenia ZASPu; od 15 XII 1931 podpisał konwencję). Od czerwca do końca listopada 1933 prowadził t. rewiowy Rex, od końca grudnia 1933 do poł. kwietnia 1934 t. Wielka Operetka, a od 21 VI 1934 do lutego 1935 kierował nadal tą samą sceną, ale pn. Wielka Rewia. W marcu 1935 zorganizował widowisko operetkowe w warsz. cyrku pt. "Gwiazdy areny". Od września 1935 był kierownikiem artyst. i reżyserem t. Hollywood. Od 28 III 1937 do marca 1938 i następnie od jesieni 1938 do końca stycznia 1939 znowu kierował t. Wielka Rewia, wystawiając w tym okresie gł. repertuar operetkowy. W kwietniu 1939 założył wraz z K. Krukowskim i K. Łaszewskim t. Ali Baba i pracował w nim do września tego roku. Został zamordowany przez gestapo. Był autorem i tłumaczem librett operetkowych ("Szalona noc", "Co może morze", "Ira", "Cyrkówka", "Książę z mansardy"), autorem sztuki "Plaga Warszawy", a także autorem (pisanych m.in. pod pseud. Willy) setek tekstów piosenek wykonywanych w t. rewiowych i kabaretowych. Z trafnie dobraną muzyką zyskiwały one ogromną popularność, stając się tzw. szlagierami (m.in. "Już nigdy", "Całuję twoją dłoń madame", "Szkoda twoich łez dziewczyno", "Czy pani mieszka sama", "Ja się boję sama spać"). Najwięcej tekstów pisał do sentymentalnych tang wykonywanych z dużym powodzeniem przez Stanisławę Nowicką. W 1926-38 często wyjeżdżał za granicę, zwłaszcza do Paryża, po wzory rewii, teksty i partytury muzyczne. Na scenach warsz. (Qui Pro Quo, Morskie Oko, Rex, Wielka Rewia) opracował i wystawił kilkadziesiąt rewii. Pisał też recenzje i felietony film., m.in. w "Przeglądzie Teatralnym i Kinematograficznym" (1922) oraz W "Ekranie i Scenie" (1923-24). Bibl.: Dymek z papierosa s. 244, 247-249, 253, 278, 283, 285, 289, 290, 301-303, 316, 318, 372, 427-428, 430^31, 435-436, 441-443, 449; Filler: Operetka; Łoza: Czy wiesz I; Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Straus: Repertuar 1915-16. Ikon.: Mińska: Portret, rys., repr. Tyg. ilustr. 1929 nr 43; Jotes (J. Szwajcer): Portret, karyk., rys., repr. Tyg. ilustr. 1930 nr 41; Fot. - IS PAN. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
