Adam Brodzisz
BRODZISZ Adam (18 lutego 1906 Lwów – 9 listopada 1986 Desert Hot Spring w Kalifornii, USA),
aktor.
Był synem Pawła Brodzisza i Marii z Czerwińskich; mężem Marii Bogdy (ślub 22 sierpnia 1930 we Lwowie). W 1926 zdał maturę w gimnazjum matematyczno-przyrodniczym we Lwowie i rozpoczął pracę w rodzinnej firmie graficznej „Helios”. Wkrótce zamieszkał w Warszawie, gdzie w 1927 ukończył Instytut Filmowy Wiktora Biegańskiego i przez pewien czas statystował w filmach. Zwycięstwo w konkursie fotogenicznym przyniosło mu angaż do filmu Z dnia na dzień (1929), a sukces w nim odniesiony zapewnił kolejne role w filmach, w których grał do 1939; warto wymienić takie, jak: Na Sybir, Wiatr od morza, Bezimienni bohaterowie, Niebezpieczny raj, Świat bez granic, Dziesięciu z Pawiaka, Pod Twoją obronę, Młody las, Rapsodia Bałtyku, Kobiety nad przepaścią, U kresu drogi.
W 1931 z Michałem Waszyńskim i Eugeniuszem Bodo założył wytwórnię B-W-B (Bodo-Waszyński-Brodzisz), w której były produkowane niektóre z filmów z jego udziałem. Bardzo przystojny, grał role amantów, w wielu filmach występował z Marią Bogdą, razem tworzyli jedną z najpopularniejszych par przedwojennego kina polskiego. W lutym i marcu 1933 brał udział w objeździe zespołu artystów warszawskich z programem Parada gwiazd, m.in. w Siedlcach, Bydgoszczy i Płocku.
W latach II wojny światowej i okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie, pracował w kawiarni „Napoleonka”, potem jako urzędnik. W czasie powstania warszawskiego należał do kompanii saperów pułku „Baszta” (pseudonim „Bonza”), nadzorował budowę powstańczych barykad i umocnień. Po upadku powstania dotarł do Zakopanego i otworzył tam, wraz z żoną, pensjonat „Brodziszówka”. Po wojnie, kiedy nie otrzymywali żadnych propozycji filmowych, w 1946–50 wspólnie prowadzili teatr objazdowy, w którym wystawiali kameralne sztuki, jak: Kochanek to ja, Gra o Barbarę, Ich troje.
W sezonach 1950/51–1954/55 grał w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej role drugoplanowe, m.in. Piotra (Pawilon pod sosnami), Pawła (Łaskawy chleb), Boyeta (Stracone zachody miłości), Feliksa (Sprawa rodzinna), Naczelnego Dyrektora (Imieniny pana dyrektora). Od 1 czerwca 1955 i w sezonach 1955/56 i 1956/57 występował w Teatrach Dramatycznych w Poznaniu, na przykład jako: Mervyn Spencer (Romans malajski), Hektor (Rozkoszna dziewczyna), Toto (Skiz); ze Skizem wyjeżdżał na występy do innych miast, na przykład do Szczecina. Później wraz z żoną prowadził znowu teatr objazdowy, w którym wystawiali Skiza i gościli z tą sztuką w wielu miastach Polski. W lipcu 1958 występował w Teatrze Nowym Stanisława Belskiego w Londynie, grał Jerzego (Dwaj mężowie pani Marty).
W 1961 wyjechali ze Skizem na występy do USA. W 1962 pokazali Skiza w Detroit, a potem w innych miastach. Na stałe zamieszkali w Los Angeles. Prowadzili tam hodowlę szynszyli, a Brodzisz pracował też jako rysownik w firmie komputerowej. Po przejściu na emeryturę mieszkali w Desert Hot Spring, w Kalifornii.
Bibliografia
Almanach 1986/87; Czachowska: Zapolska; Formanowicz; Hist. filmu t. 1–4 (il.); Konarska-Pabiniak: Repertuar; Linert; T. w Bielsku-Białej (il.); Pleograf (il.); Teatr i dramat pol. emigracji; Warnecki; Kur. Pol. 1962 nr 111; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 97, 100, 375, 2008 z. 3–4 s. 55 (il.); Tyg. Ilustr. 1929 nr 52 (il.); Ziemia Pom. 1946 nr 318; Akt ślubu nr 660/136/1930, Księga małżeństw parafii św. Mikołaja we Lwowie, Sekcja Ksiąg Zabużańskich, Arch. USC Warszawa; Akta, ZASP; Almanach 1944–59; www.encyklopediateatru.pl; www.filmpolski.pl; www.1944.pl; Inf. T. Niewiadomskiego.
Ikonografia
Fot. – Bibl. Nar., IS PAN, ITWarszawa, MTWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
