Zofia Białkowska
BIAŁKOWSKA Zofia, także Zofia Broccard, zamężna Włodarska (11 maja 1897 Warszawa – 19 grudnia 1963 Warszawa),
aktorka.
Była córką Aleksandra Białkowskiego i Heleny z Jaczewskich; siostrą aktorki i śpiewaczki Marii Broccard (zob. t. 1); żoną obywatela ziemskiego Władysława Włodarskiego (ślub 1 października 1921 we Lwowie).
Uczennica Klasy Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, ukończyła ją w 1914 (21 czerwca tego roku brała udział w popisie). Jak sama podawała, już w 1914 zaczęła występować w Teatrze Polskim w Warszawie, a w sezonie 1914/15 w Wilnie, ale ani repertuary, ani doniesienia prasowe nie zanotowały jej nazwiska (być może tylko statystowała). Na pewno natomiast występowała w Wilnie latem 1915 (maj–sierpień) w zespole pod dyrekcją Bolesława Bolesławskiego w Teatrze Polskim w Ogrodzie Bernardyńskim, zarówno w operetkach i wodewilach (Niniche, Ułani księcia Józefa), jak i w repertuarze dramatycznym (Symbolista, Radziwiłł Panie Kochanku).
Później, co najmniej do połowy 1918 przebywała w Rosji (Piotrogród, Moskwa, Odessa); grała tam w zespołach polskich oraz występowała w filmach. Na sezon 1918/19 została zaangażowana do zespołu Teatru Polskiego w Łodzi. Od 18 marca 1919, i potem w kwietniu i maju tego roku, występowała w teatrze Sfinks w Warszawie; używała wtedy nazwiska Broccard. W opinii Kazimierza Wroczyńskiego, miała „ładną aparycję” i tak, jak jej siostra, była „utalentowaną wodewilistką”. W sezonie 1919/20 należała do zespołu Teatru im. Słowackiego w Krakowie. Pierwszy raz wystąpiła tu 28 sierpnia 1919 jako Aniela (Śluby panieńskie), potem jako Jadwiga (Polityka) oraz Gustawa Strzygoń (Asystent) i wg Boya
wniosła z sobą dużo wdzięku i łobuzerskiego zacięcia.
Na scenie krakowskiej zagrała jeszcze: Annę (Kościuszko pod Racławicami), Hortensję (Powodzenie), Dziewicę (Lilla Weneda), Helenę i Irenę (Ponad śnieg), Franciszkę (Polowanie na mężczyznę). W sezonie 1920/21 była najpierw w zespole aktorów warszawskich, występujących w grudniu 1920 i od stycznia do połowy marca 1921 w Bytomiu i Katowicach w przedstawieniach Teatru Górnośląskiego, zorganizowanych przez W. Folwarcznego, a potem, między 15 a 20 marca 1921, w zespole objazdowym pod patronatem Ministerstwa Spraw Wojskowych, m.in. w Płocku i Włocławku. W 1921–24 występowała w Teatrze Bagatela we Lwowie. W 1924–36 mieszkała w Paryżu, gdzie dorywczo brała udział w polskich przedstawieniach. Po II wojnie światowej zamieszkała w Milanówku koło Warszawy i w 1946–52 współpracowała jako reżyserka z amatorskim zespołem artystycznym „Milanówek”. W sezonie 1951/52 należała do zespołu Teatru Narodowego w Warszawie i zagrała na tej scenie Awdotię (Rewizor, 1952). W październiku 1953 odrzucona przez Komisję Kwalifikacyjną Ministerstwa Kultury i Sztuki, na scenę już nie powróciła.
Jak sama podawała, w różnych okresach kariery scenicznej grała jeszcze takie role, jak: tytułową w Pannie Maliczewskiej, Amelia (Opiekuj się Amelią), Alina (Balladyna), Elwira (Mąż i żona), Juliasiewiczowa (Moralność pani Dulskiej), Kuma (Warszawka i Krakusik), Honora (Grzech młodości).
Bibliografia
Boy: Pisma t. 19 s. 139; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Olszewski: Śląska kronika; Sempoliński: Wielcy artyści; Tynecki: T. Pol. w Łodzi; Wajda-Woźniakowska: Repertuar 1918–26; Wilski: Szkolnictwo; Wroczyński: Pół wieku s. 107; Gaz. Łódz. 1918 nr 139; Kur. Litew. 1915 nr 108, 121, 136, 141, 159, 168; Kur. Warsz. 1919 nr 77, 85, 93, 116, 124, 1921 nr 206, 282; Pam. Teatr. 1980 z. 1 s. 114, 1990 z. 1–2 s. 190; Pol. Scena i Szt. 1914 nr 8; Prz. Teatr. 1919 nr 7; Afisze, IS PAN; Akt zgonu nr IV/1081/1964, Arch. USC Warszawa; Arkusz kwalifikacyjny Z. Włodarskiej z 1953, ITWarszawa; Spis ZASP 1923; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot – Bibl. Jagiell., IS PAN, NAC, T. im. Słowackiego Kraków.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. 1, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
