Osoby

CZYŃSKI Kazimierz (6 II 1891 Przemyśl - 15 XI 1956 Sulechów), aktor, reżyser. Był synem Tadeusza Cz. (wg pozn. ksiąg meldunkowych Gwidona) i Sabiny z Rekowskich. Ojciec był z zawodu księgarzem oraz aktorem zespołów amatorskich. Cz. ukończył szkołę średnią w Przemyślu, następnie studiował we Lwowie, ucząc się równocześnie gry aktorskiej u J. Chmieliń­skiego. Debiutował w 1910 w lwow. T. Ludowym, potem występował w zespołach objazdowych, m.in. K. Adwentowicza i D. Baranowskiego. W sez. 1912/13 należał do zespołu t. poznańskiego. W czasie I wojny świat. walczył w I Brygadzie Legionów Polskich i zo­stał ciężko ranny. Do t. wrócił w 1918 i do 1919 wystę­pował w warsz. T. Polskim, w sez. 1919/20 był w zespole krak. T. Bagatela, 1921-25 w zespole Reduty. Grał m.in. Antka ("Pan poseł"), Lecohona ("Dwójka hultajska"), Se­bastiana ("Burza" W. Szekspira). W 1923 otrzymał uprawnienia reżyserskie i w sez. 1923/24 reżyserował w warsz. T. im. Fredry m.in. sztuki: "Jasełka roku 1923", "Złodziej i jego mecenas", "Zazdrość". Od 1926 do wybuchu II wojny świat. pracował jako reżyser filmowy (od 1929 był kier. zespołu Centrofilm). W czasie okupacji niem. pracował fizycznie.
W 1945 znalazł się w Lublinie i zaczął działać w Czo­łówce Filmowej. Od sez. 1949/50 reżyserował m.in. w t. w Częstochowie, Białymstoku, Gnieźnie, Kaliszu, Ra­domiu. W sez. 1952/53 kierował objazdowym T. Ziemi Łódzkiej, w sez. 1954/55 był reżyserem w T. Dolno­śląskim w Jeleniej Górze, a 1955/56 w T. Ziemi Lubus­kiej w Zielonej Górze. Reżyserował m.in. "Mazepę", "Kalinowy gaj", "Odezwę na murze", "Szczęście Frania", "Pygmaliona", "Damy i huzary", "Gwałtu co się dzieje". Był autorem słuchowisk radiowych, scenariuszy filmowych, licznych artykułów na tematy teatr. i filmowe; ogłosił tom opowiadań "Tygrys i kuternoga" (Warszawa 1949).
Bibl.: Bar: Dzieje t. krak.; Felczyński: Fredreum s. 75; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; 75 lat T. Pol. w Poznaniu; Simon: Spis przedstawień Reduty; Szczublewski: Reduta; Szczublewski: Żywot Osterwy; T. Polski 1913-23; Kronika 1957 nr 3 (J. Saloni); J. Galewski: Pamiętnik, IS PAN; Mika.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973