Artykuły

Prezydent Miasta Łodzi, Tomasz Sadzyński

Wiceprezydent, Wiesława Zewald

Wydział Kultury UMŁ, Monika Głowacka

do wiadomości:

Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Bogdana Zdrojewskiego

Szanowni Państwo,

7 maja Urząd Miasta Łodzi rozwiązał umowę z Fundacją Festiwal Dialogu Czterech Kultur, na mocy której działała miejska instytucja Miasto Dialogu, będąca organizatorem Festiwalu Dialogu Czterech Kultur. Według przekazów prasowych podstawą tej decyzji miały być naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz spór o prawa do znaku festiwalu. Dokumenty z audytu nadal nie są znane opinii publicznej. Dwa dni wcześniej podczas konferencji prasowej wiceprezydent Wiesława Zewald oświadczyła - wyprzedzając bieg wydarzeń - że Festiwal najprawdopodobniej będzie organizowany w Łodzi, choć zapewne pod inną nazwą, z innym programem i zarządzany przez innego dyrektora naczelnego. 12 maja Fundacja Festiwal Dialogu Czterech Kultur powiadomiła władze miasta, że w zaistniałej sytuacji IX edycja Festiwal Dialogu Czterech Kultur w Łodzi nie odbędzie się.

Chcemy zaznaczyć, że naszym zdaniem, nawet jeśli doszło do nieprawidłowości w zarządzaniu finansami festiwalu, to kroki przedsięwzięte z racji tej sytuacji oraz styl działania magistratu są w wymiarze długofalowym szkodliwe zarówno dla miasta, jak i kultury. Warto nadmienić, że podczas obrad ostatniego Kongresu Kultury Polskiej wielokrotnie wskazywano, że obowiązujące dzisiaj prawo o finansach publicznych nie jest przystosowane do specyfiki sektora kultury. Ponadto, w dyskusjach o polskiej kulturze wielokrotnie przywoływano jako wzorcowy w obecnych ramach prawnych właśnie model partnerstwa prywatno-publicznego, jaki zastosowany w Łodzi, w tym przy powoływaniu Miasta Dialogu, organizatora FD4K.

Nie odnosząc się do meritum zarzutów wobec Fundacji FD4K i zostawiając to uprawnionym do tego organom, chcemy zapytać, czy Festiwal Dialogu Czterech Kultur zorganizowany pod inną nazwą, z innym programem będzie tym samym Festiwalem? Czy wartość artystyczna i ranga merytoryczna ostatnich edycji, które stworzyła odchodząca ekipa programowa, została wzięta pod uwagę przy podejmowaniu przez Władze Miasta ich decyzji? Ubiegłoroczny FD4K dzięki wydarzeniom takim, jak wystawa Anabasis: Rytuały powrotu do domu w willi Grohmana (z pracami m.in. Yael Bartany, Mieke Bal i Andrieja Tarkowskiego), stał się ważnym miejscem na mapie sztuki nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Czy trzeba wspominać o znaczeniu jakie ma ów fakt dla międzynarodowego wizerunku Łodzi?

W sztuce liczy się unikatowość oraz siła przekazu, a najlepszej oferty nie da się wyłonić w drodze przetargu. Czy nie stało się czasem tak, że jedynym kryterium oceny instytucji kultury przez urzędników UMŁ pozostają procedury formalno-prawne, a nie ma żadnego znaczenia publiczny wymiar sztuki, zdolny wyzwolić energię miasta? Czy związany z likwidacją Festiwalu uszczerbek na wizerunku Łodzi jako miasta przyjaznego ludziom kultury był brany pod uwagę przy podejmowanych przez Państwa decyzjach? Pytamy wreszcie, czy poczucie niepewności, chaosu pojawiające się przy okazji likwidacji flagowych projektów kulturalnych miasta przybliżą Łódź do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku, czy może ostatecznie przekreślają nasze szanse w tym zakresie? Czy ktokolwiek z decydentów unijnych zaufa władzom miasta, które samorzutnie niszczą to, co stanowiło w tych staraniach najmocniejszy atut? Kto z renomowanych artystów zgodzi się w obecnej sytuacji ryzykować współpracę z "wielokulturowym" festiwalem łódzkim, pod jakąkolwiek nazwą?

Kultura jest dziedziną życia społecznego, w której szczególnie ważna jest ciągłość i konsekwencja; to one dają impuls do nowych twórczych działań. Przygotowanie udanej i ważnej imprezy kulturalnej nie jest kwestią jednego telefonu czy jednego przetargu; to wypracowywane przez lata kontakty, opracowywana miesiącami koncepcja, trwające przez wiele tygodni negocjacje i starania organizacyjne. Wysiłek ten łatwo przekreślić pochopną administracyjną decyzją. Kultura i sztuka są obszarami wrażliwymi. Wymagają one nie tylko finansowych środków, ale także wsparcia decydentów samorządu, atmosfery życzliwości oraz gotowości do zmiany myślenia. Jeżeli kultura ma stać się rdzeniem nowej strategii rozwoju Łodzi wymaga to na pierwszym miejscu poszanowania podmiotowości twórców kultury. Wydawało się, że przez ostatnie lata udało się uzgodnić trzy szczególnie ważne kierunki promocji Łodzi, podkreślając tutejsze związki z 1) wielokulturowym i wieloetnicznym dziedzictwem, 2) kulturą filmową, oraz 3) poszukiwaniami awangardy. Ostatnie wydarzenia zdają się potwierdzać, iż ten z trudem wypracowany konsensus został jednak złamany.

Apelujemy, aby ocena wartości artystycznej Festiwalu i jego znaczenia wizerunkowego była nadrzędnym kryterium podejmowanych przez Państwa decyzji. Oczekujemy podjęcia działań, które zagwarantują dalsze istnienie FD4K i nie doprowadzą do zdegradowania go do rangi podrzędnej, pozbawionej znaczenia imprezy. Postulujemy niezwłoczne wprowadzenia jednej, spójnej strategii Łodzi w dziedzinie kultury, wskazującej na flagowe dla tej strategii przedsięwzięcia, wśród których nie może zabraknąć Festiwalu Dialogu Czterech Kultur. Deklarujemy jednocześnie wolę współpracy przy realizacji przedstawionych tutaj, podzielanych przez nasze środowisko postulatów.

dr Tomasz Majewski, przewodniczący oddziału łódzkiego

Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego,

Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

Joanna Podolska, Gazeta Wyborcza,

Katedra Teorii Literatury UŁ, Instytut Tolerancji

prof. zw. dr hab. Zygmunt Bauman, University of Leeds

prof. UŁ dr hab. Tomasz Bocheński, Katedra Literatury XX i XXI wieku

prof. UŁ dr hab. Krystyna Pietrych, Katedra Literatury XX i XXI wieku

dr Magdalena Saryusz-Wolska, sekretarz oddziału łódzkiego

Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego,

Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

prof. zw. dr hab. Ewelina Nurczyńska-Fidelska,

Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

prof. dr hab. Jacek Brzozowski, Katedra Literatury i Tradycji Romantyzmu UŁ

prof. dr hab. Joanna Ślósarska, Katedra Teorii Literatury UŁ,

Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze

prof. dr hab. Ryszard W. Kluszczyński,

kierownik Katedry Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

prof. dr hab. Stefan Bednarek, prezes Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego,

Instytut Kulturoznawstwa UWr

prof. dr hab. Andrzej Gwóźdź, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze,

Komitet Nauk o Kulturze PAN, UŚ

prof. dr hab. Anna Zeidler-Janiszewska, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze,

Komitet Nauk o Kulturze PAN, SWPS

prof. dr hab. Anna Wieczorkiewicz, Instytut Filozofii i Socjologii PAN

prof. dr hab. Agata Bielik-Robson, Instytut Filozofii i Socjologii PAN

prof. dr hab. Ryszard Nycz, Instytut Badań Literackich PAN,

Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ,

redaktor naczelny "Tekstów Drugich"

prof. dr hab. Przemysław Czapliński, literaturoznawca,

Zakład Antropologii Literatury, UAM, Poznań

Prof. UAM dr hab. Ewa Guderian-Czaplińska, Instytut Filologii Polskiej

Katarzyna Liszka, wykładowca akademicki DWS

dr Konrad Klejsa, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

dr Danuta Szajnert, Katedra Teorii Literatury UŁ

dr Piotr Olkusz, Katedra Dramatu i Teatru UŁ,

redaktor miesięcznika "Dialog"

dr Słownia Tynecka-Makowska, Katedra Teorii Literatury UŁ

dr Tomasz Załuski, Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi

dr Inga Kuźma, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ

dr hab. Kamil Kuskowski, Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi

dr Natasza Korczarowska, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

dr Piotr Sitarski, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

dr Dagmara Rode, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

dr Magdalena Lachman, Katedra Literatury XX i XXI wieku, UŁ

dr Tomasz Cieślak, Katedra Literatury Polskiej XX i XXI wieku, UŁ

dr Michał Lachman, Katedra Dramatu i Dawnej Literatury Angielskiej UŁ

dr Karol Franczak, Zakład Badań Komunikacji Społecznej UŁ

dr Dariusz Leśnikowski, Katedra Dramatu i Teatru UŁ

Łukasz Biskupski, Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich Topografie,

Muzeum Sztuki w Łodzi, SWPS

Wiktor Marzec, koordynator Klubu Krytyki Politycznej w Łodzi,

Instytut Socjologii UŁ

Paweł Spodenkiewicz, Biuro Edukacji Publicznej IPN w Łodzi

dr Andrzej Michalak, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ

Rafał Jakubowicz, artysta, Instytut Historii Sztuki UAM

Michał Merczyński, dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego,

dyrektor Festiwalu Malta w Poznaniu

dr Roma Sendyka, Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ

Jan Gondowicz, krytyk niezależny

Michał Pabiś, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze, UŁ

Prof . dr hab. Zbigniew Osiński,

Wydział Kultury Japonii, Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych

Dr Katarzyna Osińska, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

Dr Andrzej Leśniak, Katedra Kultury Współczesnej UJ

Tomasz Cyz, redaktor naczelny "Dwutygodnika"

Katarzyna Mazurkiewicz, zastępca dyrektora Narodowego Centrum Kultury

ds. Rozwoju Kultury

Paweł Mościcki, filozof, Szkoła Nauk Społecznych PAN

Katarzyna Szaniawska, socjolożka

Iga Gańczarczyk, dramaturg

Krzysztof Garbaczewski, reżyser teatralny

dr hab. Krzysztof Zajas, Wydział Polonistyki UJ

dr Beata Guczalska, prodziekan Wydziału Reżyserii Dramatu

PWST w Krakowie

Elżbieta Moczarska, Narodowe Centrum Kultury

członek Rady Fundacji Karta z Dziejów

Natalia Zarzecka, dyrektor Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka

Artur Chrzanowski, Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi

Sławomira Łozińska, aktorka, Dyrektor Naczelna Teatru Ateneum w Warszawie

Maciej Nowak, dyrektor Instytutu Teatralnego

Joanna Leśnierowska, szef programu Stary browar, Nowy taniec

Beata Chmiel, inicjatorka akcji Obywatele kultury

dr Przemysław Kieliszewski, Samorządowe Obserwatorium Kultury

dr Marcin Poprawski, Samorządowe Obserwatorium Kultury

Paweł Potoroczyn, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza

Jan Dworak, producent filmowy, przewodniczący Rady Programowej

Narodowego Instytutu Audiowizualnego

Ika Sienkiewicz-Nowacka, Główny kurator programu air laboratory

w CSW Zamek Ujazdowski

Prof. UAM dr hab. Ewa Domańska

Instytut Historii, UAM/Department of Anthropology, Stanford University

Krystian Lupa, reżyser

dr Irena Hübner, Katedra Teorii Literatury UŁ

Michał Borczuch, reżyser teatralny

prof. dr hab. Jan Hudzik, Zakład Filozofii i Socjologii Polityki UMCS

Małgorzata Dziewulska