Artykuły

Mobilizacja po Kongresie Kultury Polskiej: kolejne środowiska twórcze zawiązują komitety i radzą nad reformą - pisze Roman Pawłowski w Gazecie Wyborczej.

Po krakowskim Kongresie Kultury [na zdjęciu] przez Polskę przetacza się fala spotkań, konferencji i zjazdów, na których animatorzy i twórcy dyskutują nad zmianami w organizacji i finansowaniu działalności kulturalnej. W najbliższy weekend w Warszawie środowiska wolnej kultury organizują dwie imprezy. Pierwsza, zatytułowana "Swoją drogą. Nowe strategie dla kultury", to zjazd niezależnych środowisk kultury pod patronatem Wolnego Uniwersytetu Warszawy i Komitetu na rzecz Radykalnej Zmiany w Kulturze (tworzą go m.in. Roman Dziadkiewicz, artysta i animator kultury, Lidia Makowska z Kultury Miejskiej, Jan Sowa, socjolog, Kuba Szreder, socjolog i kurator, Bogna Świątkowska z Fundacji Bęc Zmiana, Ewa Majewska, filozofka). Jednym z punktów wyjścia do debaty ma być manifest "Rewolucja kulturalna", którego autorzy postulowali przed miesiącem m.in. utworzenie społecznych rad do spraw kultury i sztuki, edukację w dziedzinie kultury współczesnej na wszystkich poziomach kształcenia i zmiany w prawie autorskim umożliwiające swobodne korzystanie z dóbr kultury, gdy celem nie jest zysk.

Jan Sowa: - Chcemy, aby na zjeździe wykrystalizowały się grupy osób zainteresowanych poszczególnymi kwestiami, które będą kontynuować pracę. Chodzi nie tylko o idee, ale o praktyczne rozwiązania: obywatelskie projekty ustaw, przygotowanie ekspertyz na temat możliwości zmian prawnych, np. w dziedzinie własności intelektualnej, opracowanie programu nauczania wiedzy o kulturze współczesnej oraz strategii wprowadzania go do szkół.

Dlatego na debatę zaproszono ekspertów i praktyków posiadających wiedzę na temat kwestii poruszonych w manifeście. Będą to m.in. Alek Tarkowski, socjolog i szef Creative Commons Polska (organizacji na rzecz elastycznych praw autorskich), ekspert w dziedzinie własności intelektualnej, grupa artystyczna NetzNetz z Austrii, która wspólnie z władzami Wiednia wypracowała system dystrybucji publicznych środków na kulturę oparty na zasadach samorządności, oraz Adrienne Goehler - była senator ds. kultury w Berlinie, wieloletnia rektorka Akademii Sztuk Pięknych w Hamburgu i niezależna kuratorka. Całość podsumuje publikacja zawierająca wnioski ze zjazdu i dotychczasowych dyskusji, która ukaże się na przełomie roku.

Równolegle w Teatrze Dramatycznym odbędzie się 12 grudnia Alternatywny Kongres Kultury "Pamięć. Plac Defilad" - spotkanie artystów i intelektualistów związanych z warszawską sceną alternatywną. To nawiązanie do Kongresu Kultury z 1981 r., który przerwało wprowadzenie stanu wojennego. Uczestnicy będą dyskutować o komunikacji pomiędzy twórcami i odbiorcami, roli mediów, rynku sztuki, cenzurze, sztuce miasta, animacji, edukacji i emancypacji. Moderatorami debaty będą Kazimiera Szczuka i Kamil Dąbrowa.

Podczas Alternatywnego Kongresu przedstawiciele zawiązanego we wrześniu w Krakowie Komitetu Obywatelskiego Mediów Publicznych mają zaprezentować założenia ustawy regulującej finansowanie kultury oraz działanie mediów publicznych. Dyskusjom będą towarzyszyć akcje teatralne, gry medialne i happeningi. Całość otworzy film w reżyserii Agnieszki Arnold "Kongres niedokończony" upamiętniający przerwany kongres z 1981 r.

Alternatywne zjazdy to niejedyne inicjatywy po wrześniowym Kongresie Kultury. Niemal co tydzień rodzą się nowe. W minionym tygodniu w Warszawie ukonstytuowało się Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, w którego skład wchodzą artyści, kuratorzy, przedstawiciele najważniejszych galerii prywatnych i publicznych, m.in. Mirosław Bałka, Zbigniew Libera, Grzegorz Klaman, Joanna Mytkowska (Muzeum Sztuki Nowoczesnej), Łukasz Gorczyca (Raster). Dyskusja nad reformą zmobilizowała także ludzi teatru, którzy stworzyli Obywatelskie Forum Teatru Współczesnego (m.in. Maja Kleczewska, Michał Zadara, Paweł Demirski, Bartosz Frąckowiak, Wojtek Klemm, Wiktor Rubin, Barbara Wysocka).

(...)

Dla Gazety Kuba Szreder, socjolog, kurator Wolnego Uniwersytetu Warszawy

Najbardziej interesującym efektem krakowskiego Kongresu Kultury stał się potężny ferment, który opanował środowiska twórcze. W ciągu ostatnich miesięcy mieliśmy do czynienia z całą plejadą alternatywnych kongresów, zjazdów, spotkań roboczych, radykalnych komitetów i forów obywatelskich. Świadczy to o silnym ruchu społecznego, obywatelskiego zaangażowania na rzecz reformy kultury. Nasz zjazd wpisuje się w ten ruch. Ma on przede wszystkim na celu samokształcenie, dyskusję, wymianę informacji i konfrontację różnych wizji reformowania kultury. Zaprosiliśmy przedstawicieli różnych środowisk, którzy reprezentują czasami zupełnie odmienne wizje tego, czym kultura jest i może być. Hasło "Swoją drogą" nawiązuje do opiewanej przez Josepha Beuysa idei "jedności w różnorodności".

Całość w Gazecie Wyborczej.