Artykuły

Liczy się każda złotówka wrzucona do puszki! Już dziś zbiórka pieniędzy zaczyna się na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. Jutro artyści kwestować będą na Starych Powązkach i innych nekropoliach.

Osobna skarbonka stanie przy grobie zmarłego osiem lat temu Jerzego Waldorffa, na tle powązkowskich katakumb. Bo bez Waldorffa nie byłoby kwest. To on w połowie lat 70. zainicjował ratowanie popadających w ruinę grobowców Starych Powązek. Do zbiórki zaangażował aktorów, do pracy - konserwatorów zabytków. Założony przez niego komitet ocalił już ponad 1,2 tys. pomników, a pomysł kwestowania we Wszystkich Świętych rozprzestrzenił się na inne cmentarze Warszawy i Polski.

Stare Powązki

To już 33. kwesta organizowana przez Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami. W zeszłym roku uzbierano prawie 160 tys. zł. Tegoroczną kwestę zaplanowano na 1 i 2 listopada - od godz. 9 do zmierzchu. Datki do puszek zbierać będzie ponad 180 osób, wśród nich popularni aktorzy, piosenkarze, pisarze i prezenterzy telewizyjni. Nie zabraknie uczestników pierwszej powązkowskiej kwesty w 1975 r.: Ireny Kwiatkowskiej, Aliny Janowskiej, Mai Komorowskiej, Damiana Damięckiego i Andrzeja Kopiczyńskiego, ale też kwestorów o krótkim stażu, jak Edyta Olszówka i Michał Żebrowski. W tłumie widać będzie kolorowe stroje artystów zespołu Mazowsze i słychać śpiewny akcent gości z Wilna, którzy proszą o pomoc dla cmentarza na Rossie.

Na najbliższy rok Komitet Powązkowski wytypował do renowacji 41 pomników. Szykuje też dużą inwestycję: remont XIX-wiecznej kaplicy Znamierowskich w kwaterze 188. Prace przy tym okazałym mauzoleum mogą potrwać nawet trzy lata i kosztować około 300 tys. zł.

Cmentarz Ewangelicko-Augsburski

Od dziś do niedzieli w godzinach 9-17 potrwa kwesta na luterańskim cmentarzu przy Młynarskiej. Wesprą ją znani aktorzy, m.in. Emilia Krakowska i Krystyna Janda.

- Jeszcze ustalamy, które pomniki będą restaurowane --zastrzega Witold Straus, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego, którego staraniem przez ćwierć wieku odnowiono prawie 270 obiektów.

Rok temu zebrano do puszek nieco ponad 30 tys. zł. Przy wsparciu miasta udało się odrestaurować sześć pomników, zaś z pomocą Ministerstwa Kultury (dało 200 tys. zł) wyremontowano mauzoleum rosyjskiego kupca Iwana Skwarcowa z połowy XIX w.

Cmentarz Ewangelicko-Reformowany

Na tym niewielkim, lecz wyjątkowo pięknym cmentarzu przy Żytniej spoczywają osoby tak ważne dla polskiej kultury, jak Stefan Żeromski, Anna German i Jeremi Przybora. Tegoroczną kwestę rozłożono tu na trzy dni: 1, 2 i 4 listopada w godz. 10-15. Jutro datki zbierać będą znani aktorzy i piosenkarze, m.in.: Małgorzata Foremniak, Jolanta Fraszyńska, Barbara Horawianka, Kazimierz Kaczor, Olgierd Łukaszewicz i Jerzy Połomski. Artyści pojawią się też w niedzielę. Dochód z kwesty przeznaczony zostanie na remont potężnego XIX-wiecznego pomnika na grobie Ernesta Faltza, prawnika, senatora, wyższego urzędnika Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Wysoki obelisk z bogatą dekoracją wyróżnia się na tle skromniej zdobionych nagrobków kalwińskiej nekropolii. Jego renowacja będzie kosztowała blisko 40 tys. zł.

- Na szczęście grobowiec nie ma wielu ubytków, jednak się przechyla, więc przede wszystkim trzeba naprawić fundamenty, a całość oczyścić i zakonserwować. Po odnowieniu będzie ozdobą centralnej części cmentarza - przekonuje Irena Scholl, przewodnicząca Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Cmentarza Ewangelicko-Reformowanego.

Cmentarz Żydowski

Kwesta na żydowskiej nekropolii przy Okopowej odbędzie się 1 listopada w godz. 10-15. Udział zapowiedzieli: Maja Komorowska, Gołda Tencer, Józef Duriasz, Ryszard Barycz, Marcin Święcicki, Krystyna Zachwatowicz i Andrzej Wajda. Organizator - Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej - od kilku lat zbiera pieniądze na odbudowę zniszczonego przez wandali grobowca Jakuba Eigera. Wzorowany na architekturze mauretańskiej marmurowy pomnik jest jednym z najcenniejszych na cmentarzu. Na jego rekonstrukcję potrzeba 60 tys. zł. Komitet ma też w planach remont zawalonego żeliwnego pomnika Jakuba Epsteina w kwaterze 1.

- Niestety, u nas dochód z kwest nie jest duży - przyznaje z żalem prezes komitetu Jan Jagielski. W zeszłym roku do puszek wpadło zaledwie 5,5 tys. zł.

Może teraz warszawiacy okażą się hojniejsi. Tym bardziej że 1 listopada będą mogli bezpłatnie zwiedzić z przewodnikiem ten niezwykły cmentarz. Do najcenniejszych grobowców poprowadzi ich Jan Jagielski. Pierwsza grupa wyruszy o godz. 10.30, druga o 13. Wycieczka odbędzie się również w niedzielę o 12.