Znaczenie słowa
Dybuk to dusza, najczęściej potępiona, przedwcześnie zmarłego, która wciela się w ciało żywego człowieka.
Dybuk to sztuka Szymona An-skiego, napisana niemal 80 lat temu, relacjonująca zdarzenie takiego wcielenia, osadzona w świecie chasydów, niedzisiejszego romantyzmu, pełna mistyki.
Waldemar Zawodziński — reżyser Dybuka — przedstawił świat An-skiego unikając zbędnych stylizacji i nie rekonstruując egzotycznej dla nas obyczajowości. Dla nowoczesnego widza, mającego kontakt z kulturą żydowską najczęściej w postaci cepeliowskich widowisk w stylu Skrzypka na dachu, takie przedstawienie pobudzało grę wyobraźni, która chcąc nie chcąc, skłaniania się w kierunku znanego obrzędu „dziadów”, lub wyłapywała podobieństwa do Nie-boskiej komedii. Jednak w spektaklu nie o to chodziło. Zawodziński realizując Dybuka jako romantyczną opowieść, wysunął na plan pierwszy istotną w treść kwestię odpowiedzialności za dane słowo. Ono bowiem u An-skiego znaczy tyle samo, co czyn.
Inscenizacja służyła temu doskonale, reżyseria także podkreślała to, co ważne, ale — niestety — gra niektórych aktorów, ich sposób interpretacji tekstu, gdzieś to wszystko rozmyła. Największe pretensje mam tu do odtwórców głównych ról: Agnieszki Kowalskiej (Lea) i Bogusława Suszki (Chanan), którzy wypowiadali tekst zaciśniętą krtanią i startując od razu z wysokiego „c”, nie zbudowali dramatycznego napięcia. Starał się temu sprostać Piotr Krukowski (Reb Azriel), jednak… Posiać mędrca miast być uosobieniem spokoju i opanowania, epatowała nadmierną ekspresją, by nie rzec wybuchowością.
Poza tym, oprócz Marka Kasprzyka (Henoch), który zupełnie nie przekonywał do wygłaszanych przez siebie kwestii, pozostali aktorzy wypadli zadowalająco. Największe gratulacje należą się jednak inscenizacji i muzyce Piotra Hertla. Muzyce, która przeniosła widzów w mglisty świat chasydzkiej mistyki.
