Artykuły

W Belwederze odbyła się w środę debata pod auspicjami prezydenta RP, zorganizowana z okazji obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W panelu "Teatr polski - tradycja i przyszłość" uczestniczyli Antoni Libera, Ewa Millies-Lacroix, Dariusz Karłowicz i Antoni Buchała.

- Te debaty rozpoczęły się 17 marca br. rozmową na temat miejsca humanistyki w kulturze współczesnej Polski. (...) Dzisiaj będziemy rozmawiać na temat teatru. (...) Spotykamy się, jeszcze świeżo mając w pamięci tegoroczne Narodowe Czytanie, którego przedmiotem był nasz arcydramat - "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego - powiedział podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski, otwierając spotkanie w Belwederze.

- Dzisiaj chcemy mówić o wspólnotowości, o wspólnocie, którą daje teatr. Chcemy na to popatrzeć w sposób bardziej fundamentalny, bardziej zasadniczy. (...) Teatr, jak żadna ze sztuk wiąże się z życiem społecznym, szczególnie polski teatr afirmuje wspólnotę narodową - i też dlatego dzisiaj rodzi takie emocje - mówił prezydencki minister Wojciech Kolarski.

- Dzisiaj chcemy mówić o wspólnotowości, o wspólnocie, którą daje teatr. Chcemy na to popatrzeć w sposób bardziej fundamentalny, bardziej zasadniczy. (...) Teatr, jak żadna ze sztuk wiąże się z życiem społecznym, szczególnie polski teatr afirmuje wspólnotę narodową - i też dlatego dzisiaj rodzi takie emocje - mówił Kolarski.

W panelu wzięli udział: tłumacz, reżyser i pisarz Antoni Libera, dyrektor Agencji Kreacji Teatru TVP Ewa Millies-Lacroix, filozof i prezes Fundacji Świętego Mikołaja Dariusz Karłowicz oraz polonista i animator teatru szkolnego z Lubiąża Antoni Buchała.

- Sensowna dyskusja o teatrze i szerzej w ogóle o kulturze, mam na myśli oczywiście kulturę polską (...), musi się zacząć od pewnej diagnozy sytuacji, jaka jest na świecie czy w Europie. I to nie chodzi tylko o kwestie polityczne, chociaż one wyrażają się w języku politycznym (...) Mnie ta sytuacja, która powstała w Europie, kojarzy się z dwiema sytuacjami, które miały miejsce w przeszłości - tzn. z końcem XVIII w. i z latami 30. XX w. - powiedział Antoni Libera.

Pisarz zwrócił uwagę, że "debaty, które dotyczą spraw kultury, w gruncie rzeczy skupiają się na pewnym konflikcie wewnętrznym". - Moim zdaniem ten konflikt wewnętrzny, którego jesteśmy świadkami i który rozgrywa się na bardzo wielu płaszczyznach i w różnych dziedzinach - jest funkcją tego, co się dzieje (...) w UE - ocenił Libera.

- Mamy do czynienia z ideologią, która nie przedstawia się jako ideologia. I to jest nowa jakość, (...) w tym wypadku ta ideologia nawet nie jest nazwana. Jest peryfraza, jest jakiś synonim, mówi się "polityczna poprawność", ale to nie wyczerpuje sprawy. To jest pewna koncepcja człowieka, koncepcja oparta na absolutnie nieodpowiedzialnej i dowolnej idei wolności, wolności nieograniczonej właściwie, która stawia sobie za cel przezwyciężenie myślenia o człowieku w kategoriach sakralnych, religijnych - wyjaśnił pisarz, podkreślając, że uważa tę ideologię za "samobójczą i schyłkową".

- Gdy patrzę na temat "100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości" - to myślę sobie, że Teatr Tv również odzyskał niepodległość po wielu latach. Jest mi tym bardziej miło myśleć o jego tradycji i przyszłości - mówiła dyrektor Agencji Kreacji Teatru TVP Ewa Millies-Lacroix. Zapowiedziała, że najbliższe dwa sezony w Teatrze Tv - "to będą polskie sezony w celu budowania wspólnoty".

Dariusz Karłowicz, odwołując się do starożytnej Grecji, przypomniał, że "teatr powinien służyć całości". - Teatr był wydarzeniem religijno-politycznym. (...) Jest czymś, co dotyczy wszystkich. (...) Na widowni nie siedziała garstka zblazowanej publiczności - na widowni siedział naród - mówił filozof.

- Jak my dziś idziemy do teatru i mamy ochotę krzyczeć "to nie ma nic wspólnego z Dionizosem" - to dlatego, że mamy do czynienia z teatrem, który nie dotyczy całości, nie służy całości i przeczy prawdzie o tragicznej komplikacji całości - w zamian za to przedstawiając jakąś brutalną, prymitywną, prostacką, partykularną wizję, którą chce uznać za manifestację jedynej prawdy - ocenił Karłowicz. - Taki jest teatr polityczny, taki jest teatr ideologiczny - dodał.

Antoni Buchała omówił kłopoty i problemy związane z edukacją poprzez teatr młodzieży szkolnej i licealnej. Wyodrębnił w działalności teatrów szkolnych dwa nurty - klasyczny i awangardowy.

- Gdy patrzę na temat "100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości" - to myślę sobie, że Teatr Tv również odzyskał niepodległość po wielu latach. Jest mi tym bardziej miło myśleć o jego tradycji i przyszłości - powiedziała dyrektor Ewa Millies-Lacroix. Zapowiedziała, że najbliższe dwa sezony w Teatrze Tv - "to będą polskie sezony w celu budowania wspólnoty".

W debacie wzięła udział także publiczność i zaproszeni goście, m.in. wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Wanda Zwinogrodzka, prezes ZASP Olgierd Łukaszewicz i wieloletni rektor Akademii Teatralnej prof. Lech Śliwonik. Wśród jej obserwatorów obecny był wicepremier i minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.

Było to już trzecie ze spotkań poświęconych kulturze, które z okazji obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, zorganizowała Kancelaria Prezydenta RP. Zarys programowy dyskusji opracował doradca prezydenta Andrzeja Dudy prof. Andrzej Waśko.