Niezwykle przejmujący thriller rodzinny
Lepiej gdyby takich spektakli jak "Skaza" nie trzeba było robić. Lepiej byłoby puścić w telewizji w niedzielę wieczorem jakąś miłą komedię z budującym morałem - pisze Roman Pawłowski w Gazecie Wyborczej.
Ale przecież to nie artyści wymyślili koszmarną rzeczywistość, w której rodzice stają się katami swoich dzieci. Psycholodzy podejrzewają, że nawet co czwarte dziecko może stać się ofiarą molestowania seksualnego. Byłoby szczytem obłudy, gdyby teatr pomijał ten temat milczeniem.
Sztuka Marzeny Brody, młodej krakowskiej poetki i powieściopisarki, jest czymś więcej niż interwencyjnym tekstem piętnującym przemoc w rodzinie. To dotkliwa analiza psychologii ofiary przeprowadzona bez przemilczeń i owijania w bawełnę.
Autorka prowadzi w sam środek piekła - bohaterami są nastoletni brat i dwudziestoparoletnia siostra, którzy byli latami bici i wykorzystywani przez ojca i matkę. Przemoc stała się dla nich genetyczną skazą odciśniętą na psychice i życiu.
To codzienne lęki, zaburzenia, depresje, poczucie winy. To także patologiczne relacje - od koszmaru przemocy bohaterowie uciekają w kazirodczą, toksyczną miłość.
Siłą tej sztuki jest brak moralizatorstwa. Broda pokazuje zdemolowane człowieczeństwo, nie oceniając nikogo. Nie jest ważne, kto zawinił, czy słaba matka pozwalająca ojcu na wszystko, czy warunki socjalne, czy obojętność otoczenia. Obraz brata i siostry szukających we własnych ramionach pocieszenia wystarcza za wszystkie oskarżenia.
Reżyser Marcin Wrona nadał przedstawieniu klimat psychologicznego thrillera: symbolem lęków stała się łazienka, w której leży ciało ojca. W tej konwencji świetnie odnaleźli się aktorzy: Jan Drewnal (Matt) i Joanna Pierzak (Samanta) zagrali ludzi spragnionych miłości wbrew wszystkiemu co ich spotkało. Aleksandra Konieczna stworzyła niejednoznaczną postać matki, odpychającej i czułej zarazem.
Niepotrzebnie być może akcję sztuki osadzono w realiach amerykańskich. Pewnie uderzałaby dotkliwiej, gdyby działa się obok nas, jak to ma czasem miejsce w naszej Polsce.
"Skaza", Studio Teatralne Dwójki, niedziela [23 października] godz. 23.40, TVP2
