Artykuły

- Mam poczucie, że jesteśmy przed bardzo radykalną zmianą, żeby nie nadużywać słowa "rewolucja". Kilka lat temu jeśli ktoś miał odwagę skrytykować system demokratyczny, kapitalizm, to był traktowany jak oszołom. Dzisiaj taka krytyczna postawa jest powszechną praktyką - mówiła Monika Strzępka, reżyserka spektaklu "Tęczowa trybuna 2012", na spotkaniu podczas Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi.

Na XVIII Międzynarodowym Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych zespół wrocławskiego Teatru Polskiego pokazał "Tęczową trybunę 2012". Na XVIII Międzynarodowym Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych zespół wrocławskiego Teatru Polskiego pokazał "Tęczową trybunę 2012". Spektakl w reżyserii Moniki Strzępki zebrał w ostatnich miesiącach wiele pozytywnych recenzji i nagród teatralnych.

"Tęczowa trybuna" opowiada o grupie homoseksualistów domagających się własnej trybuny na Stadionie Narodowym, po tym jak władze Warszawy odebrały im klub, w którym spotykali się, żeby oglądać mecze. Inicjatywa zaistniała nie tylko na scenie. Twórcy spektaklu założyli stronę internetową ruchu, wysłali pismo do władz miasta, a sprawą zainteresowały się media.

- Jest to fikcyjne i nie jest - mówił po spektaklu Paweł Demirski, dramaturg. - Podobne ruchy kibiców-gejów w Europie istnieją. Są budowane na bazie fanklubów, stowarzyszeń, osobnych lig piłkarskich. To jest spory nurt emancypacyjny. Nas bardzo szalenie interesowało, czy jesteśmy w stanie zrobić rodzaj przedstawienia na deskach teatru, ale także w mediach. Namieszaliśmy dosyć dużo. Chcieliśmy coś przetestować. Zobaczyć, w jaki sposób na naszą akcję zaczną odpowiadać strony pośrednio zainteresowane.

- Projekt się nie udał - mówiła Monika Strzępka, reżyserka. - Jego celem było to, żeby ruch fikcyjny stał się rzeczywistym ruchem.

Na pytanie Łukasza Drewniaka, czy artystka byłaby w stanie poświęcić spektakl po to, by udała się akcja społeczna, Strzępka odpowiedziała twierdząco. Inaczej sprawę postawił obecny w Wytwórni Krzysztof Mieszkowski, dyrektor Teatru Polskiego.

- Monika, mnie to wkurza, co mówisz - powiedział Mieszkowski. - Aktorzy i ich praca jest częścią przestrzeni społecznej. W Polsce od dawna pokutuje przekonanie, że teatr, uprawianie sztuki, intelektualiści są elementem marginesu społecznego. Z tym przekonaniem warto skończyć, bo jesteśmy częścią rzeczywistości społeczno-politycznej. Za każdym razem, kiedy podejmujemy próbę spotkania sztuki z publicznością, wchodzimy w przestrzeń polityczną.

"Tęczowa trybuna 2012" opowiada o fiasku akcji społecznej. Drewniak zapytał, czy po demonstracjach przeciwko ACTA, które nie było zawiadywane przez żadną z partii politycznych, ta diagnoza wciąż jest aktualna.

- Byłam przekonana od kilku sezonów, że takie demonstracje będą miały miejsce - mówiła Strzępka. - Ten balon tak już spuchł, że na pewno musi do nich dojść. Ale nie będą to demonstracje kibice kontra pedały. Linie podziałów zostaną na nowo zdefiniowane. Demonstracje przeciwko ACTA dowiodły, że tak rzeczywiście jest. Mam poczucie, że jesteśmy przed bardzo radykalną zmianą, żeby nie nadużywać słowa "rewolucja". Kilka lat temu jeśli ktoś miał odwagę skrytykować system demokratyczny, kapitalizm, to był traktowany jak oszołom. Dzisiaj taka krytyczna postawa jest powszechną praktyką.

"Tęczowej trybuny 2012" bronił jej autor. - Teraz rząd stanął na czele protestu przeciwko samemu sobie - mówił Demirski. - Konsultacje społeczne są w moim przekonaniu obniżeniem gniewu - "Chcą nas wysłuchać, to pójdziemy i będziemy rozmawiać". Ale to są rozmowy, które niekoniecznie prowadzą do większej zmiany.

- Czy widz akceptuje moje poglądy? - pytał retorycznie Igor Kujawski, aktor wygłaszający monolog, który podczas wielu inscenizacji spotykał się z aplauzem publiczności. - Wszystkich nas zrównuje w tym monologu. Wszyscy byliśmy w którymś momencie nowojorczykami, być może rzeczywiście wszyscy jesteśmy pedałami.