Artykuły

Urząd Marszałkowski tnie budżet swoich instytucji kultury. Teatr Horzycy straci aż 710 tys. zł. Zapowiada zwolnienia, nawet wśród aktorów. Festiwal Kontakt jest zagrożony.

Cięcia dotyczą nie tylko Teatru Horzycy [na zdjęciu], dotknęły także pozostałe toruńskie instytucje kultury, które podlegają marszałkowi, czyli Galerię Wozownię, Muzeum Etnograficzne, Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury, Książnicę Kopernikańską oraz Galerię i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka. - Budżet województwa jest jak co roku szyty na miarę - opowiada Beata Krzemińska, rzeczniczka prasowa Urzędu Marszałkowskiego. - Dochody będą niższe, co ma związek z kryzysem gospodarczym i niższymi niż przed rokiem wpływami do budżetu. Co oznacza niższe wydatki, które we wszystkich paragrafach budżetowych zmniejszone zostały o 10 proc. Dotyczy to również wsparcia dla wszystkich naszych jednostek organizacyjnych, w tym również instytucji kultury.

W poprzednich latach Teatr Horzycy dostawał z samorządu 7,1 mln zł, w tym 420 tys. zł na organizację festiwalu Kontakt. Budżet na 2012 rok wynosi 6,39 mln zł. Urzędnicy marszałka zmniejszyli toruńskiej instytucji dotację podmiotową o 710 tys. zł - nie wiadomo, czy cięcia dotyczą również dotacji na festiwal.

Jaki jest najgorszy scenariusz dla toruńskiej sceny dramatycznej? Jadwiga Oleradzka, dyrektor Teatru Horzycy, mówi, że cięcia mogą wiązać się ze zwolnieniem 22-25 pracowników, w tym co najmniej ośmiu aktorów, jeśli samorząd nie przeznaczy dodatkowych pieniędzy na festiwal. - W najlepszym wypadku zwolnienia będą mniejsze, ale i tak będę musiała zmniejszyć zatrudnienie o 8-9 etatów, ponieważ teatr zobowiązał się zaoszczędzić ok. 350 tys. zł - opowiada Oleradzka. - Nasz teatr stoi swoim zespołem. Taki skład buduje się latami. Gdybym musiała ten zespół niszczyć, teatr nie podniósłby się z tego ciosu przez lata. Nie ma mowy, abym rezygnowała z premier, bo automatycznie przyjdzie do nas mniej widzów i pojawi się dziura w budżecie, którą będę musiała łatać kolejnymi zwolnieniami.

Co na to zespół aktorski? - Wiemy, że z teatrem może się pożegnać kilka osób. Dyrekcja nas uspokaja, ale wiadomo, że ktoś odejdzie. Najgorsza jest ta niepewność. Ciężko się pracuje w takiej atmosferze - mówi jeden z aktorów.

Teatr na pewno nie obetnie pensji. - To zbyt drastyczne posunięcie. Pensja aktorów to od 1,9 do 3,3 tys. zł, ale ta najwyższa suma dotyczy tylko jednej osoby. Kierownik pracowni akustycznej albo elektrycznej dostaje jedynie 1,9 tys. zł podstawowej pensji plus mały dodatek funkcyjny. Tutaj nie ma gdzie szukać oszczędności. Gdybym obcięła pensje, najlepsi pracownicy przenieśliby się gdzieś indziej - wyjaśnia Oleradzka.

Kontakt - jedna z najważniejszych w tej części Europy imprez teatralnych - odbywa się teraz w cyklu dwuletnim. Toruński magistrat na festiwal zamierza przeznaczyć 430 tys. zł. 450 tys. zł teatr chce pozyskać z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Województwo dotąd wspierało festiwal kwotą 680 tys. zł (na 20. edycję kontaktu Kontakt było o 60 tys. więcej), ale obiecało, że tym razem dofinansuje przedsięwzięcie sumą odpowiednio większą. Mówiło się o podwyższeniu ogólnej kwoty do 1 mln zł. - Nie wiem, czy faktycznie tak się stanie, bo nie mam niczego na piśmie - zastrzega Oleradzka.

Szefowa Horzycy twierdzi, że sytuację da się opanować, gdy cięcia budżetowe nie przekroczą pięciu procent - gdy teatr otrzyma obiecane dodatkowe 360 tys. zł na festiwal, skończy się na niewielkich zmianach w zespole.

Krzemińska jednak nie pozostawia złudzeń: - W budżecie województwa na 2012 rok przewidziano na dotację celową dla teatru 640 tys. zł z przeznaczeniem na organizację Kontaktu. Wysokość dofinansowania była uzgadniana. Dyrektor Oleradzka nie informowała nas o zamiarze zwolnienia pracowników.

W zeszłym roku urzędnicy zaproponowali wojewódzkim instytucjom kultury, żeby sięgnęły po środki z programów unijnych. W Urzędzie Marszałkowskim zaczęły się szkolenia poświęcone projektom europejskim. - Nie tylko dajemy możliwość pozyskania środków ale też uczymy i przygotowujemy do korzystania z tych dodatkowych środków - tłumaczy rzeczniczka prasowa marszałka.

Oleradzka: - W naszym wypadku to niemożliwe. Już od kilku lat zgłaszam pomysł, aby inicjatywy kulturalne w regionie otrzymywały również środki z działu Promocja Województwa. W końcu olsztyński festiwal teatralny Demoludy utrzymywany jest z puli na promocję województwa warmińsko-mazurskiego.

Krzemińska twierdzi, że instytucje kultury w regionie mogą zdobyć pieniądze ze środków na promocję. Dyrekcja teatru przyznaje, że urzędnicy polecili scenie, aby brakujące 360 tys. zł wpisała w budżecie w rubryce "inne przychody". - Nie dostałam nic na piśmie, kiedy i jak te pieniądze otrzymam - opowiada Oleradzka. - Sytuacja jest bardzo napięta: mam jedynie kilka tygodni, aby podpisać umowy z teatrami zaproszonymi na majowy Kontakt. Jeśli nie zdążę, festiwal może się nie odbyć. Nie podejmę się ryzyka negocjacji umów z teatrami, nie wiedząc, na czym stoję. Może się okazać, że będzie brakowało mi pół miliona złotych. I co wtedy zrobię? Zwolnię kolejnych aktorów? Proszę pamiętać, że mamy już dwa lata przerwy w organizacji Kontaktu i jeśli tegoroczna edycja się nie odbędzie, festiwal upadnie.

W Teatrze Horzycy pod koniec 2011 roku było 96 etatów. Dyrekcja zlikwidowała już pięć z nich. Na scenie pracuje 24 aktorów. W zeszłym roku scena zarobiła 680 tys. zł ze sprzedaży biletów, zdobyła też 240 tys. zł z innych źródeł. Ostatnie redukcje przeprowadziła Jadwiga Oleradzka w latach 1997-2000, obejmując zadłużony teatr. Zwolniła ponad 20 osób.

***

Komentarz

Grzegorz Giedrys

Teatr Horzycy zdecydował się na dwuletni cykl organizowania Kontaktu, licząc, że będzie miał niemal dwukrotnie wyższy budżet imprezy. A to pozwoliłoby na zaproszenie do Torunia znacznie lepszych zespołów z całego świata. I o ile toruński magistrat spełnia swoje finansowe obietnice, Urząd Marszałkowski pracuje na rzecz ograniczenia międzynarodowego oddziaływania Kontaktu. Dyrekcja Horzycy może czuć się oszukana. Marszałek i jego ludzie z zarządu województwa pojawiają się na premierach w teatrze. Szkoda, że oszczędzają na kulturze.