Mała suita
Balet w 1 akcie, 4 częściach. Libretto i choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak; muzyka: Witold Lutosławski; scenografia: Włodzimierz Bielicki.
Prapremiera: Gdańsk 5 VI 1961, Opera Bałtycka.
Osoby: Pastuszek - Waldemar Gajewski; Dziewczyna Hoża - Lidia Skrzypkówna; Dziewczyna Zakochana - Joanna Górska; Dziewczyna Harda - Janina Zielińska; Zakochany - Piotr Schulz; zalotnicy, galanci, dziewczęta, chłopcy. Rzecz dzieje się w wiosce rzeszowskiej przy żurawiu.
Część I. "Powrót z jarmarku": taniec Pastuszka;
Część II. "Hurra polka". Zwidzenie Dziewczyny Hożej i jej taniec wśród zalotników, z odbiciem w wodzie cembrowiny;
Część III. "Piosenka - Idylla": duet Dziewczyny Zakochanej z Zakochanym;
Część IV. "Taniec": spotkania, plotki, zaloty, swawole dyngusowe, taniec Dziewczyny Hardej z galantami.
"Mała suita" Lutosławskiego, oparta na folklorze rzeszowskim, nie była pisana z myślą o realizacji baletowej. Zawarte w niej bogactwo rytmów tanecznych, liczne przemiany prostych motywów melodycznych, interesująca kolorystyka brzmienia i zmienność nastrojów stały się źródłem inspiracji choreograficznej. Utwór ten, jako jeden z najlepszych przykładów stylizacji folkloru, daje możność pokazania na scenie teatralnej malowniczych tańców rzeszowskiego regionu. W inscenizacji J. Jarzynówny-Sobczak "Mała suita" składa się z czterech prostych obrazków, odpowiadających częściom suity i przedstawiających ludowe elementy zabawowe oraz scenki liryczne i żartobliwe. Jej adaptację sceniczną przedstawił Balet Opery Bałtyckiej w Rostocku na festiwalu Ostsee Woche VII 1961.
Innym utworem Lutosławskiego zrealizowanym w formie baletowej są "Gry weneckie" jako balet "Time Base", chor. J. Chesworth, sc. N. Baylis, Londyn 28 XI 1966, Jeanetta Cochrane Theatre, Ballet Rambert. Balet składa się z 4 części oznaczonych wg czasu ich trwania:
Cz. I. 5'03". Ewokacja biegu czasu na przestrzeni wieków: trzy tancerki: antyczna (M. Willis), średniowieczna (R. Valent) i współczesna (G. MacSween), demonstrują trzy style tańca różnych epok;
Cz. II. 2'51". Ewokacja spotkania w czasie dwóch odległych epok, które reprezentują dwaj tancerze: średniowieczny rycerz (Ch. Bruce) i astronauta (D. Reyneke);
Cz. III. 2'53". Reakcja człowieka na bieg czasu: solo tancerza (J. Taylor) na tle recytacji encyklopedycznych definicji czasu;
Cz. IV. 4'16". Ewokacja twórczej i niszczycielskiej siły czasu: akt tworzenia symbolizuje taniec dwóch par, akt zniszczenia postać w czarnej masce, unicestwiająca jednego z mężczyzn.
Balet, którego tytuł angielski można w przybliżeniu przetłumaczyć jako "Istota czasu", był jak gdyby szeregiem refleksji na temat różnych aspektów zjawiska czasu.
"Gry weneckie" inscenizowała również w formie baletowej Y. Georgi z Ballett des Niedersachsischen w Landestheater w Hanowerze, XII 1969. W Polsce wystawione były jako balet pt. 13, chor. M. Compe, sc. I. Dobiecki, Warszawa 15 XII 1971, Teatr Wielki (scena kameralna), z udz. sol. B. Sier i J. Makarowskiego.
"Muzyka żałobna" jako balet "Bez tytułu" ("Untitled"), chor. H. van Manen, sc. J. van der Wal, Amsterdam 26 III 1968, Nederlands Dans Theater, sol. M. Sarstadt, H. Ebbelaar, G. Lemaitre; jako "Musique funebre", chor. L. Hofgen, dek. H.P. Schubert, kost. L. Klein, Mannheim 28 XI 1973, Tanzensemble Mannheim.
Źródło: Przewodnik Baletowy Irena Turska, PWM 1997
Ukryj streszczenie