Przedstawienia

Komedia
Obsada :1 kobieta, 1 mężczyzna /Rita, Frank/

Natrętna pamięć przy lekturze tej komedii podsuwa nazwis­ko wielkiego irlandzkiego kpiarza G. B.Shawa i jego "Pigmaliona" odsyłając go z kolei do mitycznych jeszcze wątków. Nie takie to złe proweniencje i pokrewieństwa. Przejmując, w jawny zresz­tą sposób, zarys sytuacyjny Russell radzi sobie już dalej sam i to w znakomity sposób. Powstała zabawna, cienka komedia o głębszym niewątpliwie znaczeniu. O cóż to bowiem w niej chodzi? Zgodnie z tytułem autor prezentuje w sztuce kolejne stadia umysłowej i kulturalnej edukacji tytułowej bohaterki. Rita jest dziewczyną z dołów społecznych /angielski film z pewnego okresu wielostronnie i nader sugestywnie ukazał bytowanie tych warstw/, fryzjerką, której jedyne "wyposażenie" stanowi podsta­wowe wykształcenie. Nie zadowala jej wszakże ani praca ani sta­tus społeczny ani styl życia, nie może także jakoś znaleźć wspólnego języka z mężem ani odnaleźć siebie w tej monotonnej egzystencji między salonem fryzjerskim i pubem. Trafia na Wol­ną Wszechnicę, by tu poprzez studia nad literaturą nadać sens swojemu życiu i wejść w zamkniętą do tej pory dla Rity krainę wartości, jakie niesie kultura. Przewodnikiem i preceptorem zostaje Frank, niewydarzony poeta, starszy już pan, wykładow­ca w "normalnym" uniwersytecie, który zmuszony sytuacją materi­alną dorabia sobie po prostu edukując podobnych Ricie amato­rów. A w wolnych chwilach, których stara się mieć jak najwię­cej, uczęszcza do pubu, gdzie popija i to w znacznych ilościach whisky, co zresztą, od razu dopowiedzmy, stanie się przyczyną jego karnego przeniesienia aż do Australii. Do niego trafia Rita. Między nauczycielem i uczennicą, tak niecodzienną i nie­konwencjonalną, zdradzającą takie bogactwo odczuć przy całko­witej niemożności ich artykulacji w ogólnie przyjęty i apro­bowany sposób, powstaje skomplikowany system uzależnień i na­pięć. Frank mimo swej słabości i sceptycyzmu okazuje się zna­komitym pedagogiem, Rita czyni stałe postępy, ale też przecho­dzi swoistą ewolucję wtapiając się coraz bardziej w nowe śro­dowisko ludzi "kulturalnych", którzy wiedzą, co napisał Eliot i jak się znaleźć w towarzystwie. Odnajduje się w tym odmien­nym od poprzedniego świecie, ale za awans ten płaci też jakąś cenę, jest nią utrata własnej indywidualności, świeżości od­czuwania i reakcji. Frank przeżywa to jako osobistą porażkę pełen goryczy i zastrzeżeń wobec wartości, które przyniosły mu tyle rozczarowań. Między uczennicą i mistrzem rodzi się konflikt, tym bardziej nierozwiązywalny, że podszyty jeszcze męsko-damskimi nieporozumieniami o swoistej i przewrotnej dia­lektyce. A przy tym wszystkim "Edukacja Rity" to dowcipna ko­media, a o jej walorach zadecydował niewątpliwie sposób zary­sowania pary bohaterów, ich plastyczny, wyrazisty obraz. Zna­komity to materiał dla dwójki aktorów, a i dla widzów atrakcyj­ny zapewne.

Źródło: "Nowe sztuki"-biuletyn informacyjny Agencji Autorskiej nr 6/84

Ukryj streszczenie