Opera w 3 aktach; libretto: Edmond Blau, Paul Milliet i Georges Hartmann, wg "Cierpień młodego Wertera" Johanna Wolfganga Goethego.
Prapremiera: Wiedeń 16 II 1832.
Premiera polska: Warszawa 1901.
Osoby: Burmistrz - baryton; jego córki: Lotta - sopran; Zofia - mezzosopran; Werter - tenor; Albert - baryton; przyjaciele burmistrza: Jan - tenor; Schmidt - bas; Kasia - mezzosopran; dzieci, mieszczanie.
Akcja rozgrywa się w Wetzlarze i okolicy w 1772 r.
Akt I. Po śmierci żony burmistrza Wetzlaru siedmiorgiem rodzeństwa opiekuje się najstarsza córka, urocza i pełna dobroci Lotta. Siedząc w ogrodzie przed domem, rozmawia burmistrz z przyjaciółmi o Albercie, który zdaniem praktycznego Schmidta, będzie świetnym mężem dla Lotty. Pojawia się Werter - romantyczny, rozegzaltowany młodzieniec (inwokacja "O nature!"). Przybył on po Lottę, której ma towarzyszyć na odbywający się tego wieczoru miejski bal. Gdy oboje powracają z balu, piękność i czar dziewczęcia, dopełnione urokiem księżycowej nocy, budzą w sercu młodego człowieka gorące uczucie. Werter nie wie, że Lotta jest już zaręczona z Albertem, padają więc czułe słowa i zwierzenia. Dochodząc do domu Lotty, słyszą wołanie burmistrza, zawiadamiającego córkę o powrocie narzeczonego po kilkumiesięcznej nieobecności. Werter jest zrozpaczony, mimo to namawia Lottę, aby pozostała wierna raz złożonej przysiędze.
Akt II. Lotta poślubiła Alberta, zaś Werter daremnie usiłuje pogodzić się z losem, zapomnieć i pocieszyć się po stracie ukochanej. Lotta, wzruszona głęboko jego cierpieniem, radzi mu wyjechać na kilka miesięcy i - zapomnieć, zaś mąż jej, który stopniowo zaczyna się orientować w sytuacji, stara się skierować uwagę młodzieńca na młodszą siostrę Lotty, Zofię. Werter jednak decyduje się raczej opuścić Wetzlar.
Akt III. Odsłona 1. Lotta również kocha Wertera, lecz szacunek dla męża i poczucie obowiązku nie pozwalają jej pójść za głosem uczucia. Kiedy jednak w wigilię Bożego Narodzenia nieoczekiwanie pojawia się w jej domu Werter, który w dalekiej podróży nadaremnie szukał zapomnienia, wówczas ani on, ani Lotta nie potrafią opanować palącej się w ich sercach miłości. Przeglądają książki, które niegdyś razem czytali, nuty, które wspólnie przegrywali na klawikordzie... Werter, głosem pełnym namiętnego uczucia, powtarza strofy ulubionego przez nich wiersza o wiośnie szkockiego barda Osjana (aria "Pourquoi me reveiller"). Gdy jednak młodzieniec, nie panując nad sobą, porywa ukochaną w objęcia, Lotta ucieka. Po wyjściu Wertera nadchodzi Albert, który domyśla się przyczyny wzburzenia swej żony. Ogarnia go gniew i gdy po chwili służący przynosi list, w którym Werter prosi o pożyczenie pistoletu, Albert poleca Lotcie wydać broń, choć orientuje się doskonale, do jakiego celu ma ona służyć. Lotta poniewczasie dopiero domyśla się prawdy.
Odsłona 2. Spiesząc Werterowi na ratunek, przybywa jednak Lotta za późno. Śmiertelnie ranny młodzieniec w jej ramionach wydaje ostatnie tchnienie, podczas gdy zza okien dobiega wesoły śpiew dzieci witających dzień Bożego Narodzenia.
Romantyczne dzieło Goethego, "Cierpienia młodego Wertera", na pozór nie nadaje się zupełnie na temat do opery, już choćby ze względu na swoją treść, którą bez reszty wypełniają opisy uczuć i stanów psychicznych bohatera. Mimo to skusił on wielu kompozytorów, lecz próby ich na ogół kończyły się niepowodzeniem, a jedynie dzieło Masseneta zdołało utrzymać się na stałe w repertuarze teatrów operowych. Muzycznymi walorami "Werter" nie dorównuje z pewnością "Manon", zawiera jednak szereg pięknych momentów, jak np. inwokacja ,,do natury" w I akcie czy słynna "Pieśń Osjana", która stała się jedną z najpopularniejszych lirycznych arii tenorowych. W całości opery podkreślić należy utrzymanie przez cały czas subtelnego nastroju i "kameralnego" charakteru, rzeczy rzadkich w muzyce operowej XIX w.
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWM 1997
Ukryj streszczenie
