Paw i Dziewczyna
Balet w 1 akcie, 3 obrazach. Libretto: Wacław Kubacki (wg wiersza Bolesława Leśmiana); muzyka: Tadeusz Szeligowski; choreografia: Zygmunt Patkowski; scenografia: Wacław Borowski.
Prapremiera: Wrocław 2 VII 1949, Państwowa Opera.
Osoby: Dżananda, myśliwy - Maksymilian Mróz; Paw - Henryk Tomaszewski; Dziewczyna - Kazimiera Patkowska; Lampart - Henryk Najman; Lamparcica - Klara Kmitto; Symbol Pokoju - Henryka Stankiewicz; Małpka, Sion, towarzysze Dżanandy, towarzyszki Dziewczyny, myśliwi. Rzecz dzieje się w dżungli indyjskiej.
Obraz 1. W dżungli żyją spokojnie szczęśliwe zwierzęta (taniec Małpki, taniec Lamparta). Ale oto zbliżają się ich najwięksi wrogowie - myśliwi, niosący łupy z zakończonego przed chwilą polowania. Na czele kroczy młody Dżananda. W radosnym myśliwskim tańcu zwycięscy odtwarzają sceny łowów. Dżananda spostrzega, że w kołczanie pozostała mu tylko jedna strzała. Zapada zmierzch. Myśliwi odchodzą, znużony Dżananda zasypia pod drzewem.
Obraz 2. Noc tropikalna pełna jest dziwnych odgłosów i zjawisk. W ciemności świecą oczy Lamparta, ciężko przytupuje Słoń, przesuwa się wspaniały Paw, roztaczając olbrzymi ogon na kształt gwiaździstego sklepienia nieba (taniec Pawia). Dżananda śni, że odłączywszy się od swych towarzyszy, zawędrował na polanę, tonącą w świetle słonecznego poranka. W gronie dziewcząt tańczy tu piękna Dziewczyna. Z zarośli wysuwa się Paw, półptak, półmłodzieniec, tańczy z Dziewczyną miłosny duet. Uniesiony zazdrością Dżananda wyjmuje z kołczana ostatnią strzałę i mierzy z łuku do Pawia, lecz strzała przeszywa pierś Dziewczyny. Ptak zrzuca pióra i objawia się jako zagniewany bóg Indra.
Obraz 3. Dżananda budzi się ze snu. Miotany rozpaczą z powodu swego czynu, odrzuca łuk i kołczan, z którego wypada jedna strzała, dowód, że nie zabił Dziewczyny. Radość Dżanandy nie ma granic. O świcie wraca orszak myśliwych, lecz Dżananda, wstrząśnięty ostrzegawczym snem, postanawia porzucić życie myśliwca, łamie łuk i strzałę. Wówczas ukazuje mu się postać pięknej kobiety z gołębiem w dłoni, symbolem miłości i pojednania.
Balet kończy się tańcem pt. "Symbol Pokoju".
Przedstawiona w formie baletowej legenda hinduska jest metaforą wyzwolenia człowieka spod władzy prymitywnych instynktów, przesądów i nawyków, symbolem osiągnięcia pełni człowieczeństwa w miłości i zgodzie ze wszystkim, co żyje na świecie. Muzyka, daleka od prób stylizacji czy nawet od reminiscencji folkloru hinduskiego, podkreśla jedynie klimat baśniowy i zawiera wiele dźwiękowych efektów ilustracyjnych.
Balet "Paw i Dziewczyna" wystawiony był jeszcze dwukrotnie: Poznań 4 V 1950, Opera, chor. E. Papliński, sc. S. Jarocki, w obs. E. Papliński (Paw), S. Pokrzywińska (Dziewczyna) i B. Stańczak (Dżananda), Bytom 24 II 1962, Opera Śląska, chor. Z. Patkowski, sc. T. Gryglewski, w obs. B. Bolewicz, U. Tkoczówna i J. Domagała.
Źródło: Przewodnik Baletowy Irena Turska, PWM 1997
Ukryj streszczenie
