Maria Czarlińska
CZARLIŃSKA Halina Maria, właściwie Halina Schedlin-Czarlińska, zamężna Boltowa (4 marca 1888 Poznań – 8 lutego 1981 Vadstena, Szwecja),
śpiewaczka.
Pochodziła ze znanej, zasłużonej dla polskości Pomorza rodziny. Była córką Maksymiliana Schedlin-Czarlińskiego i śpiewaczki Natalii, baronówny Stolpe; żoną Antoniego Bolta, adwokata i prezydenta miasta Torunia w latach 1924–36 (ślub 19 października 1927 w Warszawie). W 1908–12 studiowała muzykę i śpiew w Berlinie, Dreźnie i Mediolanie, potem występowała m.in. w Wiedniu, Saarbrücken i Trewirze.
W 1914–18 śpiewała na scenie operowej w Gdańsku, np. tytułową partię w Carmen. Brała udział w koncertach charytatywnych na rzecz pomocy ofiarom I wojny światowej, angażowała się w życie artystyczne i polityczne Polonii w Gdańsku. Po przyłączeniu Pomorza do Polski, w 1920 zamieszkała w Toruniu. W dniu 19 października 1920 koncertowała w Teatrze Wielkim w Poznaniu, śpiewała wówczas arię Ach, perfidio Beethovena. W dniu 7 lipca 1922 wystąpiła w Gdańsku w partii Carmen i odniosła sukces. W 1923 występowała w Toruniu z koncertem pieśni, m.in. Moniuszki, a w 1925–27 należała tu do zespołu Opery Pomorskiej;
mezzosopran bardzo silny, dobra wagnerowska śpiewaczka,
wspominała ją Hanna Małkowska.
Śpiewała m.in.: Magdalenę (Rigoletto) tytułową w Carmen, Amneris (Aida), Ulrykę (Bal maskowy), Cześnikową (Straszny dwór), Tamarę (Demon), Lady Pamelę (Fra Diavolo), Ortrudę (Lohengrin). Z Operą Pomorską występowała np. w 1927 w Grudziądzu, a z własnymi koncertami np. w Chełmży, Pucku.
Po wyjściu za mąż, ustąpiła ze sceny i zajmowała się pracą społeczną. Za zasługi dla kościoła katolickiego w 1934 została odznaczona Krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice, za działalność społeczną Srebrnym Krzyżem Zasługi. W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej była więziona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. W kwietniu 1945, w ramach akcji szwedzkiego Czerwonego Krzyża, z większością więźniarek została ewakuowana do Szwecji, gdzie mieszkała do końca życia. Pracowała jako kustosz w Królewskim Archiwum Krajowym w Vadstenie.
Bibliografia
200 lat t. na Targu Węglowym; Gawrońska, Kwaskowski s. 67, 84, 198; Łoza: Czy wiesz; Małkowska: Teatr mojego życia (tu błędnie jako Natalia); Świtała; Toruński słownik biograficzny. Pod red. K. Mikulskiego, t. 1, Toruń 1998 (il.); Kur. Warsz. 1925 nr 289, 1927 nr 140; Myśl Pol. 1981 nr 3–4, 5–6.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
