Łukasz Zalewski
ZALEWSKI, Zaleski, Łukasz (22 VII 1785 Lublin - 2 XII 1833 Lublin), aktor, śpiewak. 6 XII 1810 debiutował w T. Narodowym w Warszawie w roli Margrabiego ("Zazdrości wieśniacze") i występował tam do października 1816. Wg J.T.S. Jasińskiego "wiele warunków przemawiało za jego przyjęciem: młodość, piękna powierzchowność, a nade wszystko głos czysty tenorowy". W 1815 Z. wyjechał na występy gościnne do Lwowa i 16 X tego roku śpiewał tam partię Majora ("Łaska imperatora"), 25 X grał rolę Edwarda ("Dwaj wielkorządcy Galicji"). Od 1817 do 1820 występował w Wilnie, a od lata 1821 do 1827 w t. krakowskim. 30 VIII 1821 wystąpił też gościnnie w t. warsz. w roli Apellesa ("Aleksander i Apelles"). Uczestniczył w wyjazdach zespołu krak., m.in. do Kalisza, Poznania (1822, 1826) i Lublina (1823). W 1827 i 1828 występował w zespole K. Skibińskiego (m.in. Lublin, Wilno, Grodno, Radom). W końcu 1828 przybył z Zamościa do Lublina (ale tu nie występował), potem znowu wrócił do Zamościa. Od kwietnia 1829 występował w zespole T.A. Chełchowskiego w Lublinie, potem u K. Nowińskiego, m.in. w Lublinie i Zamościu (1829-31), w 1832 w zespole J. Aśnikowskiego. Następnie do końca życia mieszkał w Lublinie. Role: Jurga ("Spazmy modne"), Plantator ("Dwie małpy, czyli Spalenie osady brazylijskiej"). Większe jednak sukcesy odniósł jako śpiewak tenorowy, m.in. w partiach Jana ("Jan z Paryża"), Tarnina ("Flet zaczarowany").
Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Estreicher: Teatra; Grot: Dzieje scenv w Poznaniu; Krzesiński: Koleje życia s. 66, 68, 80, 83, 90, 93, 99, 102, 117, 118, 120, 138, 139; Miller: Teatr i muzyka na Litwie; Skibiński: Pamiętnik; Szwankowski: Teatr Bogusławskiego; Akt zgonu w jednej z parafii Lublina (wg informacji S. Dąbrowskiego); Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
