Józef Winnicki
WINNICKI Józef (1789 - 30 X 1857 Warszawa), aktor, śpiewak, dyr. teatru. Był mężem -> Wiktorii W., potem -> Magdaleny Szumlasińskiej. Od 30 X 1825 do 1830 należał do zespołu t. krak.; w lecie 1829 z tym zespołem występował w Kielcach i Łowiczu. W maju 1830 wraz F. Stobińskim i J. Okońskim zorganizował zespół, z którym występował od 10 V w Tarnowie, Rzeszowie (przez dwa miesiące), Przemyślu (do jesieni), Samborze (od jesieni 1830 do maja 1831), potem w Stanisławowie, Czerniowcach i Zaleszczykach. Po likwidacji zespołu był marszałkiem dworu u Ponińskich. W 1832 występował podobno w t. lwow., w 1834-35 w t. krakowskim. W 1835-39 należał do zespołu W. Raszewskiego (m.in. w Kaliszu, Poznaniu i Radomiu), w 1841 do zespołu W. Łozińskiego (m.in. w Kutnie, Płocku, Poznaniu i Gnieźnie). W sez. 1842/43 występował w t. krak., w lecie 1843 w zespole J. Pfeiffera w Kaliszu, a w 1843-47 ponownie w t. krak., uczestnicząc też w wyjazdach zespołu na prowincję, m.in. do Kalisza. W t. krak. występował także w sez. 1851/52. Po opuszczeniu sceny został sekretarzem księżnej S. Jabłonowskiej. Wg S. Krzesińskiego "przeważnie zajmował role komiczne i Polaków kontuszowych", a wg K. Estreichera "nie zepsuł ról podrzędnych, komicznych, chłopów, ekonomów". Ważniejsze jego role: Miechodmuch ("Krakowiacy i Górale"), Bartoszewski ("Żydzi"), Jan ("Śluby panieńskie"), Orgon ("Dożywocie"), Konto ("Pan Geldhab"). Śpiewał też w operach, m.in. partię Kiliana ("Wolny strzelec").
Bibl.: Estreicher: Teatra; Estreicher: Teatr w Stanisławowie s. 7; Got: Teatr Meciszewskiego; Krzesiński: Koleje życia s. 216, 217, 255, 271, 273, 278, 279, 292, 307; Stefański: Teatr w Kaliszu s. 70-71, 81, 83; Kur. warsz. 1857 nr 287; Afisze, Bibl. Jagiell., IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
