Paulina Targowska
TARGOWSKA Paulina, zamężna Cetner (ok. 1831 Kraków - 9 IV 1909 Lwów), aktorka, tancerka. Była siostrą -> Teofili Kalicińskiej. Ukończyła szkołę baletową H. Adolfiego w Krakowie. Debiutowała jako tancerka (w mazurze solo) 3 XII 1846 w t. krak. i pozostała tu przez sez. 1846/47, tańcząc w baletach partie solowe, a także między aktami. W tym okresie występowała również w przedstawieniach amatorskich. W 1848 została zaangażowana do zespołu t. krak. jako aktorka dram. i m.in. 3 IX tego roku grała rolę Damy ("Dziady"). Na okres od czerwca do listopada 1852 opuściła t. z powodu choroby. Od 8 VI 1853 występowała gościnnie we Lwowie, m.in. w roli Tekli ("Wąsy i peruka"), Matyldy ("Wujaszek całego świata"), Klary ("Jedna chwila") i została zaangażowana. W drugiej poł. sez. 1853/54 powróciła do Krakowa i występowała tu do 1855 (z wyjątkiem lata 1854, kiedy grała w zespole T. Borkowskiego w Czerniowcach). Od sez. 1855/56 do maja 1858 występowała w t. lwowskim. W 1858 została zaangażowana do zespołu dramatu WTR; debiutowała tu 4 VI 1858 w roli Klary ("Śluby panieńskie"), 13 VI grała Walerię ("Fałszywy wielki ton"), a 21 VI Hortensję ("Biała kamelia") i Teresę ("Pani kasztelanowa"). W Warszawie nie podobała się jednak jako aktorka, dawano jej role rzadko i to drugorzędne, toteż zniechęcona niepowodzeniami wystąpiła tu po raz ostatni 8 V1859 w roli Gabrieli ("Żona, która oknem wyskoczyła") i powróciła na stałe do Lwowa, gdzie wyrobiła sobie dobrą pozycję. W 1860 wyjechała z zespołem lwow. na występy do Tarnowa; tu zyskała uznanie, m.in. w roli Debory ("Deborah"). 7 III 1862 pierwsza we Lwowie grała Balladynę ("Balladyna"). W 1863 wyszła za hr. Eugeniusza Cetnera i opuściła scenę. Ostatni raz wystąpiła w t. lwow. 25 IX 1863 w roli Nelly ("Purytanki"). Deklamowała później jeszcze na koncertach, m.in. 15 XI 1878 w t. lwowskim. Niezwykle urodziwa, zgrabna, elegancka i efektowna, pięknie wyglądała na scenie, ale aktorką była słabą i zmanierowaną. Jak wspominał K. Estreicher "zajęta swoją pięknością i przepychem stroju, nie dbała o wypracowanie roli, grała zimno i obojętnie". Występowała przede wszystkim w rolach amantek; najlepsza była w komedii salonowej. Ważniejsze role: Leontyna ("Walka kobiet"), Żalicka ("Fabrykant"), Matylda ("Rękawiczka i wachlarzyk"), Podstolina ("Zemsta"), Alina ("Ciotunia"), Helena ("List żelazny"), Katarzyna ("Rywalki"), Doris Quinault ("Narcyz Rameau"), Donna Sol ("Hernani").
Bibl.: Estreicher: Teatra; Pepłowski: Teatr we Lwowie I s. 230, 244, 248, 252, 256, 263, 266, 271, 275, 276; Nasz Kraj 1909 nr 42 (il.); Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
