Edward Koehler
KOEHLER, Keller, Edward (1847 - 21 XII 1911 Piotrków), aktor, śpiewak, dyr. teatru. Wg S. Dąbrowskiego był synem - Jana K., ale jest to wątpliwe, ponieważ w akcie zgonu podane są imiona rodziców: Edward i Julia. Debiutował 18 VI 1870 wt. krak., w 1871 podobno występował w t. pozn., od lata 1871 do lata 1872 należał do zespołu P. Ratajewicza. Jesienią 1872 prawdopodobnie grywał niewielkie role w t. lwowskim. W sez. 1873/74 należał do zespołu t. pozn.; śpiewał m.in. partię Janusza ("Halka"). W 1874-80 występował zapewne stale w zespole J. Teksla, m.in. w Kielcach, Piotrkowie i w warsz. t. ogródkowych. Możliwe, że on w 1879 występował też u A. Grafczyńskiego w Rzeszowie, ale wiadomość ta dotyczy raczej -> Jana K. W 1880-96 występował kolejno w zespołach: F. Krotkego i R. Morozowicza w Piotrkowie (sez. 1880/81), B. Kremskiego w Piotrkowie i Płocku (1881-82), W.A. Górskiego i J. Szymborskiego w Piotrkowie (1883), W.A. Górskiego w warsz. t. ogr. Nowy Świat (lato 1883), S. Trapszy w Łowiczu (1883), J. Myszkowskiego w Zamościu (1883), J. Żołopińskiego w warsz. t. ogr. Eldorado (lato 1884), F. Ratajewicza w Łukowie i Siedlcach (1884), K. Hoffmana i F. Ratajewicza w Zamościu (1885), J. Żołopińskiego w Lublinie (1885), A. Padygi w Łowiczu (1886), T. Smotryckiego w warsz. t. ogr. Na Czystem i Promenada (1886), w "działówce" w Kole (1887), u L. Dobrzańskiego i J. Reckiego w warsz. t. ogr. Alhambra (1888), u L. Dobrzańskiego w Łodzi (lato 1890), u T. Smotryckiego w warsz. t. ogr. Eldorado (1892), u K. i S. Sarnowskich (1894), u S. Staszewskiego w Kielcach (grudzień 1894 - marzec 1895, tu obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia pracy), u S. Staszewskiego i J. Puchniewskiego w Łowiczu (1895), u Cz. Janowskiego w Częstochowie i Dąbrowie Górniczej (1895-96), u K. i S. Sarnowskich w Piotrkowie (lato 1896). W czerwcu 1897 kierował niewielkim zespołem występującym w Łodzi, w 1900 występował tamże w zespole B. Mareckiego. Po 1900 współpracował już tylko z zespołami amatorskimi w Łodzi i innych miejscowościach. Grywał role komediowe, jak np. Rotmistrz ("Pan Geldhab"), Bobczyński ("Rewizor"), Lefebyre ("Madame Sans Gene"); śpiewał partie barytonowe w operetkach, jak np. Agamemnon ("Piękna Helena"), Gaspard ("Dzwony kornewilskie"), Falke ("Zemsta nietoperza"). Żoną jego była Julia z Kozakowskich.
Bibl.: Got: Teatr Koźmiana; Koryzna I s. 131; Kur. warsz. 1912 nr 15; Afisze, IS PAN; Akt zgonu nr 759/1911, parafia św. Jakuba w Piotrkowie.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
