Józef Getlich
GETLICH, Gettlich, Gietlich, Józef Gabriel (ur. 18 III 1818 Kraków - działał do 1865), aktor, śpiewak. Był synem Kazimierza G. i Barbary z Naruszewskich. Debiutował w 1837 w t. krak. i grał tu z przerwami (m.in. 1843-45, 1848-49) na pewno do 1860, a może nieco dłużej. Podczas letnich objazdów t. krak. pod kier. J. Pfeiffera, T.A. Chełchowskiego i Z. Anczyca, występował m.in. w Poznaniu (1852), w Radomiu, Kaliszu, Olkuszu. W 1853 należał przez pewien czas do zespołu T. Borkowskiego w Stanisławowie; we wrześniu 1857 występował w Płocku. Ok. 1840 ożenił się z Filipiną Wittemard; możliwe, że i ona była aktorką, o jej działalności nie ma jednak żadnych informacji. Na scenie krak. śpiewał także w chórze w operach. Był tu również inspicjentem (tzw. wówczas "informatorem sceny"). W kwietniu 1864 został skazany przez sąd wojenny w Rzeszowie na dziewięć miesięcy za "zaburzenie spokojności publicznej" (być może za działalność polityczną). Po wyjściu z więzienia opuścił Kraków i w 1865 występował z zespołem K. Sulikowskiego w Tarnowie, Nowym Sączu i Krynicy. Wkrótce zmarł w szpitalu jako alkoholik. E. Webersfeld tak go opisywał: "Gettlich Józef zwany Asmodeuszem dla potwornego wyglądu ospą oszpeconej twarzy, mały, przysadkowaty, z olbrzymią głową na krótkiej szyi, posiadał nawet sporą dozę siły komicznej i wiele intuicji, ale kieliszek był dla niego wszechwładnym bożyszczem". Grał niewielkie role, przeważnie komiczne, m.in. Murarza II ("Zemsta"), Macieja ("Kiedy hulać to hulać"), Jana ("Śluby panieńskie"), Chmarę ("Mazepa"). Największym jego sukcesem był Osip ("Rewizor"), zagrany w t. krakowskim.
Bibl.: Estreicher: Teatra; Krzesiński: Koleje żvcia s. 232, 246, 262, 480; Olszewski: Z kronik teatr.; Gaz. nar. 1864 nr 112; Scena i Sztuka 1908 nr 50 (E. Webersfeld); Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
