Julian Czyszkowski
CZYSZKOWSKI, Czyżkowski, Julian, Adolf (1853 Lwów - 28 I 1909 Kalisz), śpiewak, aktor. Byl mężem -> Natalii Siennickiej. Debiutował w 1873 w zespole W. Dębskiego (Radom, Sandomierz), a latem tego roku występował w warsz. t. ogr. Alhambra (dyr. A. Trapszo). W 1874 z zespołem Alojzy Bucholtz był w Mławie, Płocku, Sieradzu i Janowie; z powodzeniem grał wówczas m.in. rolę Zdzisława ("Radcy pana radcy"). W 1875-78 występował z zespołem J. Teksla, m.in. w Kaliszu, Piotrkowie (luty-kwiecień 1878) i w warsz. t. ogr. Eldorado i Alhambra, latem 1876 w warsz. t. ogr. Eldorado (dyr. A. Trapszo), w 1878-80 w zespole J. Puchniewskiego: w Piotrkowie (sez. 1878/79), Kaliszu (styczeń-maj 1879), Lublinie (sez. 1879/80) i w warsz. t. ogr. Alhambra (1879, 1880), w 1880-81 w zespole F. Krotkego i R. Morozowicza w Piotrkowie (sez. 1880/81) i w warsz. t. ogr. Eldorado (1881), w 1883 w zespołach: J. Kasprowicza w Łomży, J. Grabińskiego w Płocku, J. Szymborskiego w warsz. t. ogr. Eldorado, F. Idziakowskiego w Pułtusku, J. Otrembowej w Płocku; w zespole J. Otrembowej pozostał również na rok 1884 i występował pod jej dyr. w Lipnie, Płocku i Włocławku; w 1885-89 występował stale w zespole J. Teksla (m.in. w Łodzi, Kielcach, Radomiu, Lublinie, Piotrkowie, Kaliszu i warsz. t. ogr. Belle Vue). 25 XI 1886 poślubił w Lublinie aktorkę Natalię Siennicką. W 1889 z zespołem J. Teksla wyjechał na występy do Odessy, w 1890 występował w Piotrkowie, Częstochowie, Radomsku, Zawierciu, Sosnowcu i Dąbrowie Górniczej, a także z zespołem Ł. Kościeleckiego w Lublinie, w sez. 1890/91 w zespole K. Kopczewskiego w Łodzi, w 1891 w warsz. t. ogr. Promenada, w 1892 w warsz. t. ogr. Belle Vue, w 1893 występował z zespołem teatr. w Saratowie, w 1894 w warsz. t. ogr. Eldorado oraz w Łodzi. Lata 1895-1901 spędził w zespole F. Felińskiego (tylko we wrześniu 1896 wyjechał na gościnne występy do Krakowa), z którym występował przede wszystkim na scenach Lublina i Sosnowca, a także m.in. w Radomiu, Ciechocinku, Kielcach. 18 IV 1901 w t. w Sosnowcu obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia pracy scen. w partii Adama ("Ptasznik z Tyrolu"). W 1905 występował w zespole Cz. Wiśniewskiego w Płocku, w 1906 w zespole H. Czarneckiego i T. Pola w Winnicy, od września 1908 w t. w Kaliszu pod dyr. J. Zakrzewskiego. Śpiewał partie barytonowe w operach i operetkach, m.in. Janusza ("Halka"), Hrabiego Lunę ("Trubadur"), Benazza ("Gasparone"), Agamemnona ("Piękna Helena") i w tych rolach cieszył się największym powodzeniem; grał także niekiedy w dramatach, m.in. Władysława ("W niełasce"), Ulissesa-syna ("Stryj Sam").
Bibl.: Filler: Melpomena; Kaszyński: Dzieje sceny kaliskiej: Olszewski: Z kronik teatr.; Wspomnienia aktorów; Antrakt 1876 nr 7, 10; Kur. warsz. 1908 nr 270; Afisze, Bibl. Jagiell., IS PAN; Afisze Bucholtzów, WAPLublin.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
