Józef Baranowski
BARANOWSKI Józef Karol, właśc. J.K. Baran (1837 Lwów - IX 1873 Lwów), aktor, dekorator. Był synem Grzegorza i Katarzyny Baranów, mężem -> Amelii B. Początkowo był żandarmem. Pracę na scenie zaczął prawdopodobnie w 1856 w t. krakowskim. W 1860 występował w t. lwow., od 1861 w t. krakowskim. W sez. 1864/65 odniósł sukces grając rolę Wazgirda ("Listopad"). 30 X 1864 ożenił się z aktorką Amelią Mackiewicz. Od początku 1865 do 1873 występował stale we Lwowie; latem 1865 był z zespołem lwow. na występach w Lublinie; 12 V 1866 gościnnie grał w Krakowie rolę Dymitra ("Halszka z Ostroga"). Parokrotnie był aresztowany: w 1863 za udział w przygotowaniach do powstania, w 1867 za pobicie recenzenta, w 1873 za śpiewanie antyrządowych kupletów. Był aktorem miernym, jakkolwiek K. Estreicher zaliczał go do grupy "główniejszych". Najlepiej udawały mu się tzw. czarne charaktery. Grał takie role jak: Wojewoda ("Mazepa"), Wurm ("Intryga i miłość"), Kasjusz ("Juliusz Cezar"), Rejent ("Zemsta"), Boratyński ("Barbara Radziwiłłówna" A. Felińskiego), śpiewał także niekiedy w operach i operetkach, m.in. partie Stolnika ("Halka"), Jowisza ("Orfeusz w piekle"). Malował dekoracje, m.in. w 1867 w Stanisławowie apoteozę J. Słowackiego, w 1870 we Lwowie dekoracje do sztuki "Bezczelni".
Bibl.: Estreicher: Teatra; Miłaszewski: Spraw. 1864-69; Pepłowski: Teatr we Lwowie I s. 282, 333, 334; Gaz. lwów. 1873 nr 192; Scena i Sztuka 1908 nr 51 (E. Webersfeld); Akt ślubu, parafia Panny Marii, Kraków (wg informacji S. Dąbrowskiego).
Ikon.: Fot. pryw. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
