Eugeniusz Świerczewski
ŚWIERCZEWSKI Eugeniusz (18 września 1894 Warszawa – czerwiec 1944 Warszawa)
dyrektor, kierownik literacki teatru
Był synem Romualda i Natalii Świerczewskich, mężem aktorki Niny Świerczewskiej (zob. t. 1; ślub 24 czerwca 1925).
Uczęszczał do gimnazjum w Warszawie, następnie podobno studiował w Warszawie, Krakowie i Charkowie. Podczas I wojny światowej był kierownikiem literackim teatru polskiego w Charkowie. W 1919–20 był członkiem miejskiej rady teatralnej w Wilnie. Od września 1920 kierował teatrem żołnierskim, występującym początkowo w Warszawie w sali przy ul. Śniadeckich, a potem od stycznia do maja 1921 w Słonimiu.
W 1922–23 był sekretarzem, a potem sekretarzem litearackim Reduty, od października 1923 sekretarzem litearcko-artystycznym warszawskich Teatrów Miejskich. W sezonie 1924/25 był sekretarzem Teatru Narodowego; wykładał równocześnie historię teatru w Instytucie Reduty. Potem działał jako krytyk i publicysta. W 1931–32 należał do zarządu Spółdzielni Artystów Teatru im. Żeromskiego w Warszawie. W 1932–33 był kierownikiem literackim Instytutu Reduty, 1933–34 sekretarzem generalnym byłych teatrów miejskich; od 1934 był sekretarzem literacko-artystycznym, a potem (do 1939) kierownikiem wydziału prasy i propagandy TKKT oraz redaktorem pisma „Teatr”.
Przez cały okres międzywojenny pisał recenzje i artykuły o teatrze, zarówno w dziennikach, m.in. w „Naszym Kraju”, „Polsce Zbrojnej”, jak i w czasopismach, m.in. w „Scenie Polskiej”, „Życiu Teatru”. Był redaktorem „Ekranu i Sceny”, „Comoedii”, „Wiadomości Redutowych”. Opublikował szereg książek o teatrze, z których ważniejsze to: Jewreinow (Warszawa 1924), Wojciech Bogusławski (Warszawa 1929). Tłumaczył sztuki teatralne, m.in. Bóg pod mikroskopem Mikołaja Jewreinowa i prace teoretyczne o teatrze.
Podczas II wojny światowej od 1941 pracował w wywiadzie Armii Krajowej. W październiku 1942 przeszedł na służbę gestapo, zdradził szereg wybitnych działaczy podziemia. Jego działalność została wykryta na początku 1944, a w czerwcu tego roku z wyroku sądu AK został powieszony jako szpieg.
Bibliografia
A. Chmielarz, A.K. Kunert: Spiska 14. Aresztowanie generała “Grota” Roweckiego, Warszawa 1983; Krasiński: Warsz. sceny; Listy Osterwy; Łoza: Czy wiesz; Orlicz (il.); E. Udalska: Teatrologia w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1977; Ilustr. Prz. Teatr. 1921 nr 2/3, 18; Kur. Warsz. 1920 nr 269; Pam. Teatr. 1980 z. 1 s. 115 (M. Wosiek); Stolica 1957 nr 29-32.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980, t.II, PWN, Warszawa 1994. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.
Uzupełnienia bibliograficzne
- Włodek Roman: Świerczewski Eugeniusz Mieczysław [w:] Polski słownik biograficzny, t. 51, Warszawa-Kraków 2017-2018, s. 319-322
