Stanisław Orzelski
ORZELSKI Stanisław, właśc. Jan Donajski (17 III 1873 Włocławek - 8 II 1950 Częstochowa), śpiewak. Był synem Feliksa Donajskiego i Marii z Borodziczów. Po ukończeniu gimn. we Włocławku uczył się śpiewu pod kier. J. Szczepkowskiego. W 1894-95 występował w zespole J. Myszkowskiego. Wraz z tym zespołem został w kwietniu 1896 zaangażowany do t. lwow. i pozostał do 1900. Śpiewał duże partie tenorowe, jak np. Jontek ("Halka"), Turiddu ("Rycerskość wieśniacza"), Janek ("Sprzedana narzeczona"), Fenton ("Wesołe kumoszki z Windsoru"), Grabiec ("Goplana"), Hoffmann ("Opowieści Hoffmanna"). Występował też w operetkach, m.in. w partiach Sandora ("Baron cygański"), Adama ("Ptasznik z Tyrolu"). Wg H. Cudnowskiego "miał silny i dość dźwięczny głos", ale "nawet połowa tekstu w jego wykonaniu nie dochodziła do słuchacza". Brał niekiedy udział w przedstawieniach zespołów ukraińskich. W 1901 występował w Zagrzebiu i Lublanie, w 1903 w Belgradzie. W lecie 1903 śpiewał podczas sez. operowego w Krakowie, a w 1906 występował tam z zespołem opery lwowskiej. W 1907-10 był zaangażowany w operze w Budapeszcie. 9X1 1910 śpiewał we Lwowie w "Fauście"; 3 I 1911 wystąpił w T. Wielkim w Warszawie w partii Leńskiego ("Eugeniusz Oniegin"), a następnie w T. Nowości w partii Parysa ("Piękna Helena"). W 1913 śpiewał w operze w Pradze, a w maju tego roku wystąpił gościnnie w warsz. T. Miniatury. Podobno był też na występach w Mediolanie i Hamburgu. W okresie I wojny świat. usunął się ze sceny. W 1945-48 mieszkał stale w Częstochowie i dawał niekiedy koncerty w szkołach. Bibl.: Cudnowski; Sempoliński: Wielcy artyści; EMTA 1901 nr 45; Kur. warsz. 1911 nr 4; Scena i Sztuka 1907 nr 5 (il.); Życie Częst. 1950 nr 41; Afisze, IS PAN. Nagrania: Piosenka - MTWarszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
