Ludwik Czystogórski
CZYSTOGÓRSKI Ludwik, właśc. L. Reinberg, niekiedy także Reinberg-Czystogórski (1855 - 28 I 1933), aktor, śpiewak, dyr. teatru. Byt bratem -> Feliksa Feliksiewicza i -> Benedykta Remy. Debiutował 14 XI 1881 w T. Małym w Warszawie w roli Szczoteczki ("Bursze"). Następnie występował w warsz. t. ogr. Nowy Świat (1882,1883), potem w zespołach: w sez. 1883/84 J. Puchniewskiego w Łodzi, od października 1884 J. Teksla w Sosnowcu, w 1886-87 J. Szymborskiego (m.in. w Płocku i warsz. t. ogr. Alhambra), od stycznia 1888 J. Grabińskiego w Lublinie, latem 1888 J. Teksla w warsz. t. ogr. Wodewil, w 1889 M. Kisielnickiego w Kielcach oraz w zespole J. Reckiego i L. Dobrzańskiego w Lublinie, w 1890 pod dyr. Ł. Kościeleckiego w Lublinie i w warsz. t. ogr. Belle Vue, a w 1891 J. Grabińskiego w warsz. t. Ogr. Promenada (był wówczas także administratorem zespołu).
We wrześniu 1891 zorganizował własny zespół, który prowadził następnie: w sez. 1891/92 w Lublinie (od 19 IX 1891 do 8 II 1892), w 1892 w Kaliszu (kwiecień), Częstochowie, Dąbrowie Górniczej (maj), Sielcu, w warsz. t. ogr. Wodewil (od 31 V do 14 IX), Radomiu (wrzesień-listopad), Kielcach i Lublinie (od 18 XI 1892 do 4 IV 1893), w 1893 we Włocławku (15 IV), Radomiu, Płocku (kwiecień) i warsz. t. ogr. Eldorado (od 24 VI do 12 IX), w 1894 w Suwałkach, Łomży, Sosnowcu (maj), w warsz. t. ogr. Eldorado (od 1 VI do 12 IX) i w Radomiu (od października 1894 do marca 1895), w 1895 w Staszowie, Sandomierzu, Dąbrowie Górniczej i Sielcu (od 20 IV 1895 odwiedzał Dąbrowę Górniczą i Sielec na zmianę), Siedlcach (sierpień), Piotrkowie, Radomiu, Łowiczu i Suwałkach, 1896 w Siedlcach (styczeń-luty), Suwałkach i Lublinie (od 5 V do 16 VI; tu w końcu czerwca zespół rozwiązał). W 1897 występował w Lublinie i Przemyślu i pod dyr. J. Reckiego w t. w Parku Krakowskim, w 1898 w Czerniowcach i Stanisławowie (w Stanisławowie prowadził też przez krótki okres zespół teatralny). W 1899 prowadził zespół w Kołomyi (luty), następnie w Czerniowcach (marzec i kwiecień), latem występował w warsz. t. ogr. Wodewil pod dyr. L. Dobrzańskiego (był wówczas również sekretarzem tego zespołu). W 1900 prowadził zespół, z którym występował w Tarnowie, Rzeszowie, Nowym Sączu, latem w Krakowie w t. letnim w Parku Krakowskim i w Morawskiej Ostrawie (wrzesień). W październiku 1900 zaangażowany został do zespołu T. Miejskiego we Lwowie, w którym grał do września 1903 epizodyczne role w dramatach i operetkach; latem 1901 i 1902 z zespołem lwow. występował gościnnie w Krakowie. Po opuszczeniu t. lwow., w 1903 próbował bezskutecznie na nowo zorganizować własny zespół w Płocku. W sez. 1904/05 występował i reżyserował operetki w Lublinie w zespole F. Felińskiego. Był miernym aktorem. Występował przeważnie w operetkach, rzadziej w dramatach. Prowadził przede wszystkim zespoły operetkowe i wtedy albo on śpiewał główne partie, albo jego bracia. Ważniejsze partie i role: Margrabia ("Dzwony kornewilskie"), Gabriel ("Zemsta nietoperza"), Parys ("Piękna Helena"), Sarmiento ("Gaduły"), Michałek ("Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje"), Serafin ("Piękna żonka"),
Bibl.: Adwentowicz; Estreicher: Drużyny s. 10, 12; Filler: Melpomena; Olszewski: Z kronik teatr.; Pajączkowski: Teatr lwow.; Czas 1897 nr 156; EMTA 1896 nr 26; Gaz. lub. 1891 nr 194, 1892 nr 28, 245, 1893 nr 68; Gaz. radom. 1895 nr 22; Kur. warsz. 1891 nr 137, 1896 nr 35; Afisze Bucholtzów, WAP Lublin; Afisze, IS PAN; Krzesiński: Raptularz.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
