Emilia Sokólska
SOKÓLSKA, Sokolska, Mila, właśc. Emilia Janina Krongoldówna (15 VIII 1896 Warszawa - ok. 1956), aktorka. Była córką Szymona i Ludwiki Krongoldów. Podawany przez nią rok urodzenia 1900 jest nieprawdopodobny, gdyż już w 1912-15 uczyła się w warsz. Szkole Aplikacyjnej. W sez. 1915/16 występowała w T. Artystycznym i Letnim w Warszawie, a nast. w T. Polskim w Łodzi (1917-19), Polskim w Wilnie (sez. 1919/20), Narodowym w Toruniu (1920/21), Miejskim w Łodzi (1921/22). W 1922-25 występowała w T. im. Słowackiego, a w sez. 1925/26 w T. Bagatela w Krakowie. Potem grała w T. Miejskim w Lublinie (sez. 1927/28), Miejskim w Grodnie (1928/29) i Ateneum w Warszawie (1929/30). Występowała z powodzeniem, przeważnie w rolach liryczno-dram. i tzw. naiwnych, m.in. jako: Fanny ("Pierwsza sztuka Fanny"), Joas ("Sędziowie"), Sonia ("Carewicz"), Wojewodzianka ("Zaczarowane koło"), Zosia ("Dziady"), Amelia ("Mazepa"), Klara ("Śluby panieńskie"), Hesia ("Moralność pani Dulskiej"), Amelia ("Horsztyński"), Orcio ("Nie-Boska komedia"), Hakenowa ("Sprawa Jakubowskiego"), Julia ("Pani prezesowa"). W końcu 1. trzydziestych pracowała w t. szkolnych i zajmowała się adapt. literatury młodzieżowej na scenę ("Przyjaciel wesołego diabła", "Książę i żebrak"). W czasie II wojny świat. utrzymywała się z udzielania korepetycji. W sez. 1949/50 należała do zespołu T. im. Jaracza w Olsztynie; była asystentem reżysera. Przygotowywała w tym czasie scen. adapt. "Lalki" B. Prusa dla T. Polskiego w Warszawie. Kiedy dyr. tego teatru, B. Dąbrowski zdecydował o wystawieniu "Lalki" w adaptacji Z. Leśnodorskiego, S. zaskarżyła ich obu do ZAIKS-u o naruszenie praw autorskich i plagiat. Sprawa odbyła się w ZAIKS-ie w listopadzie 1951 i S. ją przegrała. Wkrótce potem zachorowała psychicznie.
Bibl.: Dąbrowski: Na deskach t. 3; Krasiński: Teatr Jaracza; Kwaskowski; Sikorski: Szkoła Aplikacyjna s. 87; Stokowa: Wyspiański; Gaz. Lub 1927 nr 255; Gaz. Łódź. 1917 nr 251, 1918 nr 237; Kur. Warsz. 1920 nr 151, 1929 nr 311; Afisze i programy, IS PAN, MTWarszawa; Akta (tu fot.), ZASP; Straus: Repertuar 1915-16.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
