Józef Ignacy Kraszewski
KRASZEWSKI Józef Ignacy (28 VII 1812 Warszawa - 19 III 1887 Genewa). Wybitny i znany pisarz, w 1857 został wybrany dyr. T. Wołyńskiego w Żytomierzu. Kierownikiem zespołu aktorskiego był wówczas A. Miłaszewski, dekoratorami I. Sobkiewicz i K. Rodziewicz. 19 I tego roku już jako dyr. podpisał K. apel do szlachty woł., wzywający ją do ofiarności na rzecz teatru. Zabiegał o dokończenie budowy gmachu teatr., sprowadzał nowe dekoracje i kostiumy (m.in. z Wrocławia), pisał dla t. nowe sztuki ("Portret", "Łatwiej popsuć niż naprawić", "Stare dzieje"). Jednak już wkrótce doszło do konfliktu. Wystawienie sztuki "Stare dzieje" (1 I 1858) wywołało oburzenie miejscowego społeczeństwa, które zarzucało K. głoszenie zbyt postępowych idei. Obrażony autor napisał do "Gazety Warszawskiej" dwa listy, w których skarżył się na obojętność i zacofanie szlachty wołyńskiej. Wystąpienie to zaostrzyło zatarg i K. zrezygnował ostatecznie z dyr. t. w lipcu 1859. Odtąd nie miał już bezpośrednio z t. do czynienia, choć nadal żywo się nim interesował. Był autorem dwudziestu trzech dramatów, licznych recenzji, korespondencji i szkiców teatralnych. Bibl.: Bar: Teatr szlachty wołyńskiej; J.I. Kraszewski: Listy do A. i J. Miłaszewskich, Wrocław 1966; Nowy Korbut, XII; PSB XV (W. Danek); Tyg. powsz. 1881 nr 42, 43 (J. Prusinowski); Sprawy otwarte 1939 nr 2 (S. Janicki). Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
