Antoni Bystroń
BYSTROŃ Antoni (13 listopada 1916 Budapeszt – 14 lutego 1981 Łódź),
scenograf.
Był synem Jana i Matyldy Bystroniów. Uczył się w szkole wydziałowej w Bielsku, a w 1935 ukończył szkołę handlową w Białej. Po wybuchu II wojny światowej został zesłany na roboty do Niemiec, skąd udało mu się uciec i do końca okupacji pracował w rodzinnych stronach, m.in. na budowach. W 1945–48 był uczniem Ogniska Kultury Plastycznej w Bielsku. W 1949–55 studiował scenografię na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, absolutorium u Andrzeja Stopki uzyskał 30 czerwca 1954.
W 1954–57 był scenografem w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, przygotował oprawę scenograficzną do sztuk: Świerszcz za kominem, Żołnierz i bohater, Ożenek, Szelmostwa Skapena, Matka Čapka, Profesja pani Warren, Achilles i panny, Głupi Jakub, Intryga i miłość, Cyrulik sewilski. W 1957–59 pracował w Teatrze Powszechnym w Łodzi, gdzie zaprojektował scenografie m.in. do: Huzarów, Pamiętnika Anny Frank, Królowej przedmieścia, Jegora Bułyczowa i innych; w sezonie 1959/60 w Teatrze Bogusławskiego w Kaliszu był autorem scenografii do Romansu z wodewilu, a w Teatrze Ziemi Łódzkiej do Zemsty. W sezonach 1960/61 i 1961/62 pracował jako scenograf w Teatrze im. Jaracza (W pustyni i w puszczy) i Teatrze Ziem i Łódzkiej (Cud nie cud, Burza Ostrowskiego, Ciotunia, Niemcy, Eugenia Grandet), gdzie w sezonach 1962/63–1971/72 był etatowym scenografem. Zaprojektował wtedy scenografie do: Cyda, Małżeństwa Kreczyńskiego – 1963; Poskromienia złośnicy, Barbary Radziwiłłówny – 1964; Domu kobiet (1965), Anioła na dworcu (1966); Aszantki, Fircyka w zalotach – 1968; Radców pana radcy (1969), Świętoszka (1970), Szczyglego zaułka (1971), Lekkomyślnej siostry (1972). W 1965, z Ewą Nahlik, projektował dekoracje do Kuligu w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie. Jego ostatnia praca to scenografia do Marii Babla w łódzkim Teatrze Powszechnym w 1974.
Tworzył scenografie proste, funkcjonalne, dostosowane do potrzeb objazdowej sceny, często określano je jako stylowe, estetyczne, przyjemne; np. do Poskromienia złośnicy zaprojektował lekkie, ażurowe elementy, jak napisano w recenzji
na wszystkie okazje
(„Dziennik Łódzki”),
do Fircyka w zalotach zaproponował
w jednolitym kolorze utrzymane kotary rozjaśnione błyszczącą metalową ornamentacją, przypominającą srebrny haft na fraku rokokowego kawalera
(„Dziennik Łódzki”),
w Szczyglim zaułku, w zabawny sposób wykorzystał rekwizyty z różnych wcześniej wystawianych sztuk. Skrytykowano jego scenografię do Marii, w której
dekoracyjność wnętrz przywodziła na myśl zły mieszczański teatr końca XIX wieku
(M. Mularczyk).
Bibliografia
Almanach 1980/81; XX-lecie t. w Zielonej Górze 1951–71; J. JEleniewska-Ślesińska, W. Ślesiński: Studenci i absolwenci krakowskiej ASP w 40-leciu PRL, Kraków 1984; Kaszyński: Teatr łódz.; Kaszyński: Teatralia; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; T. Ziemi Łódzkiej 1951–71; Dz. Łódz. 1964 nr 142, 1969 nr 3; Express Ilustr. 1966 nr 253; Odgłosy 1974 nr 5 (M. Mularczyk); Akt zgonu nr IV–213/1981, USC Łódź Centrum; Akta. ASP Kraków, ZASP; Almanach 1944–59.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
Biogram w Almanachu Sceny Polskiej
Antoni Bystroń (13 XI 1916 Budapeszt - 14 II 1981 Łódź), scenograf. W 1954 uzyskał absolutorium w krakowskiej ASP. Jako scenograf debiutował w T. Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze (1955-57), w następnych latach związany był głównie z teatrami łódzkimi: najdłużej z T. Ziemi Łódzkiej (1959-72), ponadto współpracował z T. Powszechnym (1957-59, 1974), T. im. Jaracza (1960-64), sporadycznie z innymi scenami, np. T. im. Bogusławskiego w Kaliszu (sez. 1959/60, 1961), T. im. Jaracza w Olsztynie (1965). Opracował m. in. dekoracje do "Żeglarza" Szaniawskiego, "Pana Domazego" Blizińskiego, "Ciotuni" Fredry, "Niemców" Kruczkowskiego, "Ożenku" Gogola, "Żołnierza i bohatera" Shawa, "Poskromienia złośnicy" Szekspira, "Marii" Babla.
Źródło: Almanach sceny polskiej 1980/81
