Wanda Filochowska (Orlicz-Dreszerowa
FILOCHOWSKA Wanda, z Nowackich, 2°v. Orlicz-Dreszerowa (6 VI 1889 - 18 II 1973 Warszawa), śpiewaczka, aktorka. Była córką nauczyciela gimn. w Łomży. Możliwe, że już w 1912 występowała w warsz. T. Nowości jako tancerka; używała wtedy nazwiska panieńskiego. W 1913 wyszła za pisarza i publicystę (także recenzenta teatr.), Wacława Filochowskiego i odtąd używała jego nazwiska. Śpiewu uczyła się u Juliusza Marso. W sez. 1915/16 została zaangażowana do zespołu T. Nowości w Warszawie; zadebiutowała tu z powodzeniem 24 VI 1916 w roli Stelli ("Dookoła miłości"). Na scenie Nowości pozostała na pewno do 1921; wyjeżdżała w tym czasie tylko na gościnne występy, np. w marcu 1920 z zespołem L. Brodzińskiego do Włocławka. W końcu 1921 (lub na pocz. 1922) poślubiła Gustawa Konstantego Dreszera, pseud. Orlicz, gen. Wojska Pol., działacza politycznego i niedługo potem wycofała się z teatru. Jeszcze tylko latem 1923 wyjechała na miesięczne tournee po Polsce z solistami T. Nowości (m.in. Kalisz, Płock) z rolą Marietty ("Bajadera"). Na scenę nie wróciła, nawet po śmierci drugiego męża (1936). W czasie II wojny świat, uczestniczyła czynnie w ruchu oporu; była więziona na Pawiaku i w obozie koncentracyjnym w Ravensbruck. Mimo krótkiego pobytu na scenie operetki warsz., utrwaliła się w pamięci widzów i krytyków jako pełna wdzięku i temperamentu "milutka wodewilistka", "obdarzona dobrymi warunkami zewnętrznymi i małym, przyjemnym głosem" (L. Sempoliński). Jej role, to m.in.: Adela ("Zemsta nietoperza"), Hania ("Domek trzech dziewcząt"), Hrabianka Stasia ("Księżniczka czardasza"), tyt. w "Panience z okienka", Iwona ("Gri-Gri"), Halina ("Gwiazda Kaukazu").
Bibl.: Almanach 1972/73; Czempiński: Teatry w Warszawie s. 153 (il.); Filler: Operetka; Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Świat 1916 nr 27 (il.); Akta, ZUS Warszawa; Programy, IS PAN.
Ikon.: Fot - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
