Antoni Czapliński
CZAPLIŃSKI Antoni (działał 1917–1944),
aktor.
Całe swe zawodowe życie związał z jednym miastem – Wilnem, gdzie zapewne występował już w maju 1917 w zespole udziałowym pod nazwą Teatr Polski pod kierownictwem Towarzystwa Artystycznego „Lutnia”. W latach późniejszych, a na pewno w 1922–39, z niewielkimi tylko przerwami (sezony 1930/31, a także 1932–36, kiedy był w zespole Wileńskiego Teatru Objazdowego) stale występował na scenach Wilna. Do 1929 był w Teatrze Polskim w „Lutni” za dyrekcji Franciszka Rychłowskiego, a potem w Teatrach Miejskich, głównie w Teatrze na Pohulance, kolejno pod dyrekcją: Aleksandra Zelwerowicza, Mieczysława Szpakiewicza, Leopolda Kielanowskiego. Sporadycznie występował również w Teatrze Muzycznym „Lutnia”. Okresowo sprawował funkcje inspicjenta. Po wybuchu II wojny światowej, nadal w Wilnie, grał w sezonach 1939/40 i 1940/41 w Teatrze Polskim (od marca 1941: Polski Teatr Dramatyczny), najpierw na Pohulance, później w innych salach.
Był użytecznym aktorem w małych rolach dalszego planu, często epizodycznych. Były to takie, jak: Pinchon (Chrześniak wojenny, 1922), Norbert (Prawo pocałunku, 1924), Bardon (Małgorzata z Navarry, 1927), Garnosz-trombonista (Horsztyński, 1931), Chmara (Mazepa, 1937); w 1938: Prezes, Redaktor i jedna z Masek (Wyzwolenie), Cedro i Rejent (Gałązka rozmarynu); w 1939: Antoni (Spadkobierca), Fred Mason (Mała Kitty i wielka polityka) i Stanisław Łętowski (Rejtan); w 1940: Dyndalski (Zemsta), Sir Bartlemy (Tessa) i Morton (Maria Stuart Słowackiego); w 1941: Antonio (Wieczór Trzech Króli) i Don Arias (Cyd).
Według Haliny Drohockiej-Kordowskiej (list do Redakcji „Pamiętnika Teatralnego” z dnia 29 listopada 1977), Czapliński zmarł w Wilnie w pierwszych latach wojny. Wiadomość ta jednak, tak jak podane przez autorkę listu imię Jan, nie znajduje potwierdzenia, ponieważ według memoriału Stefana Martyki do władz, we wrześniu 1944 Czapliński był na liście zespołu Polskiego Teatru Dramatycznego w Wilnie, a 16 grudnia 1944 w jego przedstawieniu grał Radostowca (Uciekła mi przepióreczka).
Bibliografia
Ciecierski: Zwyczajne życie; Hernik Spalińska: Życie teatr.; Kreczmar: Notatnik; Limanowski: Duchowość; Wilno teatralne; Dz. Wil. 1917 nr 109; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 215, 217 (il.), 230, 231, 257–262, 1986 z. 2–3 s. 353–358, 423 (tu imię Jan), 1997 z. 1–4 s. 586, 617, 664, 665; Teatr 1937 nr 9–10; Afisze i programy, IS PAN, MTWarszawa; Hernik Spalińska: Repertuar.
Ikonografia
L. Jeśmanowicz, cztery portrety: Cz. jako: Kapelmistrz (Żeglarz); karyk., rys., kredka, Sir Bartlemy (Tessa), karyk., rys., kredka, tusz i jako Dyndalski (Zemsta), karyk., rys., oł., kredka, 1941 – Pracownia Dokumentacji Teatru IS PAN oraz portret, karyk., rys., oł., pióro – własność żony autora, Toruń; Fot. – IS PAN, MTWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
