Zbigniew Bielski
BIELSKI Zbigniew Seweryn (6 marca 1946 Łódź – 30 maja 1998 Łódź),
aktor.
Był synem Seweryna Bielskiego i Elizy z Gałczyńskich; mężem Anny Marii z domu Kula. W 1970 ukończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (dyplom otrzymał w 1971) i do lat 90. występował na łódzkich scenach. W sezonach 1970/71–1977/78 grał w Teatrze Ziemi Łódzkiej, gdzie 2 grudnia 1970 debiutował rolą Sierżanta Trotte (Morderstwo w Monkswell), potem zagrał na przykład: Sanquina (Rogacz mimo woli, 1971), Cyrana de Bergerac (1972), Maćka (Popiół i diament, 1974), Eumenesa (Prawdziwa miłość Eumenesa, 1975), Doranta (Igraszki trafu i miłości, 1977). W sezonach 1978/79–1981/82 występował w Teatrze Powszechnym, m.in. jako: Antonanzas (Montserrat, 1979), Sylwiusz (Sługa dwóch panów, 1980), Raskolnikow (Zbrodnia i kara, 1981), a w sezonach 1982/83–1991/92 w Teatrze im. Jaracza w rolach takich, jak: Józio (Ferdydurke, 1986), On (Ławeczka), Markus Andronikus (Tytus Andronikus) – 1987, Siljan (Czarna dziura, 1988), Polo Pope (Kapelusz pełen deszczu, 1989), Mąż (Łoże, 1990), Anuczkin (Ożenek, 1992). W 1989 otrzymał nagrodę Srebrnego Pierścienia za role w Kapeluszu pełnym deszczu i Czarnej dziurze.
W sezonach 1992/93 i 1993/94 występował w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, na przykład jako: Reżyser (Wyzwolenie), Cziczikow (Martwe dusze), Policjant (Antygona w Nowym Jorku). W sezonach 1994/95–1996/97 był aktorem Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie zagrał: Elizera Weingartena (Trudni ludzie), Poetę (Indyk), Kasjusza (Juliusz Cezar) – 1996, Sir Henry’ego (Cocktail-party, 1997), a w 1997/98 w warszawskim Teatrze Dramatycznym wystąpił na przykład jako Nagg (Końcówka).
W latach 80. i 90. zagrał w kilkudziesięciu spektaklach Teatru TV, na przykład: Poetę (Korowód), Botkina (Tamten), Maksa (Wesele Canettiego), Pawła Wernera (Minna von Barnhelm), Kuzakowa (Polowanie na kaczki), Sagreda (Życie Galileusza).
W 1971–99 wystąpił w drugoplanowych rolach w kilkudziesięciu filmach, m.in. w Aktorach prowincjonalnych, Gorączce, Europie, Europie, Matce Królów, grał w serialach telewizyjnych, z których warto wymienić: Daleko od szosy, Ucieczka z miejsc ukochanych.
Największe sukcesy odnosił w teatrze łódzkim, był tu bardzo popularny i ceniony przez krytyków, którzy chwalili jego umiejętność mówienia wiersza, dostrzegali żarliwość i szczerość w interpretowaniu ról. Budował je w sposób prosty, naturalny, nie nadużywając środków wyrazu, wydobywał najistotniejsze cechy postaci. Jedną z pierwszych ról, która przyniosła mu sukces, był Cyrano de Bergerac:
Znalazł wyborne środki aktorskie, ażeby oddać złożoność charakteru Cyrana de Bergerac. [...] Z brawurą południowca szermował szpadą, z werwą deklamował popisowe «Gaskońskie oto są junaki...», a tragiczności ostatniej sceny nie zbanalizował zbyt tanią melodramatycznością
(Mieczysław Jagoszewski).
Bielski gra Cyrana wbrew swoim warunkom fizycznym, słusznie też unika zewnętrznej charakteryzacji. Aktor mniejszą uwagę zwrócił na brawurę swego bohatera, choć od niej nie stronił, natomiast podkreśla jego inteligencję, kulturę literacką, głęboko skrywaną uczuciowość. Panował cały czas nad ogromnym materiałem tekstowym, nie miał tzw. pustych miejsc, wykazał się dużym smakiem artystycznym, zachowując we wszystkich efektach gry scenicznej właściwy umiar i dystans
(Helena Pawlak).
W roli Maćka:
dał jakby współczesną wersję tego młodego człowieka. Zrezygnował z patetycznych gestów, romantycznej pozy, podszedł do tej sylwetki w sposób rzeczowy i konkretny
(Helena Pawlak).
W Kapeluszu pełnym deszczu scena między Polo Popem a Cecylią, gdy Pope mówi o swoim uczuciu „należała do najpiękniejszych lirycznych momentów”, „wierzyło się w każdy gest, w każde słowo, w każde drgnienie dłoni” (J. Panasewicz).
W Warszawie był czasem zauważany przez krytyków, na przykład o jednej z ostatnich ról, Elizera Weingartena, pisał Jacek Sieradzki:
Nieśmiały, niezgrabny kompleksiarz, zdziwaczały do granic szaleństwa, żałosny w obronnym egoizmie, ale i obnażony w kompletnej bezradności. Szkicowany bez ostentacji, drobnymi kreskami. Koronkowa robota.
Bibliografia
Almanach 1997/98; T. Ziemi Łódzkiej 1951–71 (il.); Dz. Łódz. 1972 nr 151 (M. Jagoszewski), 1998 nr 129; Express Ilustr. 1989 nr 38 (J. Panasewicz); Gaz. Wyb. 1998 nr 128, 129; Głos Rob. 1972 nr 148 (H. Pawlak), 1974 nr 55 (H. Pawlak), Polityka 1996 nr 34 (J. Sieradzki); Akt zgonu nr III–807/1998, USC Łódź-Centrum; Akta (fot), ZASP; www.filmpolski.pl
Ikonografia
Fot. – Bibl. Nar., IS PAN, ITWarszawa, T. im. Jaracza Łódź.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
