Osoby

SILLICH Jerzy (17 VIII 1893 Warszawa - 17 II 1978 Warszawa), dyrygent, dyrektor teatru. Był sy­nem Aristodema Sillicha (zob. t. 1) i Stefanii z Jarzwińskich, mężem najpierw Marii Sour (ślub w 1921 w Trieście), później Urszuli Marii Malcherczyk, artystki chóru w Operze Śląskiej (ślub w 1948). Dzieciństwo spędził w Warszawie. W 1904 został wysłany na studia muz. do Parmy, w tam­tejszym konserwatorium uczył się kompozycji, gry na fortepianie i na skrzypcach. W 1911 zdał maturę. W 1913 uzyskał dyplom konserwatorium i zaczął pracować jako inspicjent, sufler, korepetytor soli­stów, taper zespołów baletowych, klawesynista w t. operowych wielu miast włoskich. W 1924 zade­biutował jako dyrygent, prowadził operetkę "Ewa"; nast. dyrygował nie tylko we Włoszech, ale i w Niemczech, Anglii, Belgii, Holandii, Szwajcarii, Ru­munii i Egipcie. Latem 1927 przybył do Włoch E. Młynarski poszukując dyrygenta do repertuaru wł. i zaangażował S. na stanowisko dyrygenta i kier. chóru do T. Wielkiego w Warszawie. Jesienią 1927 S. prowadził w operze warsz. m.in. "Traviatę", "Rigoletto", "Łucję z Lammermooru" i "Turandot". W 1930 przyjął obywatelstwo polskie. W lecie 1932 i 1933 z zespołem opery warsz. występował w Byd­goszczy, w zimie 1932 przygotował "Halkę" w warsz. T. Domu Żołnierza na Pradze. W sez. 1934/35-1935/36 i 1937/38 był pierwszym dyrygentem w T. Miejskim w Bydgoszczy, gdzie przygotował prem. osiemnastu operetek, były to m.in.: "Wiktoria i jej huzar", "Siedmiu Szwabów", "Piękna Rizetta", "Księżni­czka czardasza". Latem 1935 odbył tournee po Eu­ropie z Baletem Parnella. W sez. 1936/37 i 1938/39 pracował znów w T. Wielkim w Warszawie; w lipcu 1938 był z jego zespołem w Gdyni, a w sez. 1938/39 dyrygował gościnnie w Krakowie, Lwowie, Katowicach, Bydgoszczy, Chorzowie, Bielsku. Na pocz. okupacji niem. koncertował w kawiarniach. W 1940-42 dyrygował orkiestrami w jawnych t. warsz. Maska i Nowości, nast. do 1944 udzielał pryw. lekcji śpiewu. Potem ponownie grał w ka­wiarniach. Został wywieziony na przymusowe ro­boty do Niemiec. Tuż po zakończeniu wojny, w 1945, z S. Jarzębskim, zorganizował w Częstocho­wie orkiestrę symfoniczną. W sierpniu t.r. podjął pracę w rozpoczynającej właśnie działalność Operze Katowickiej (od 1949 Opera Śląska w Bytomiu) i był jej pierwszym dyrygentem do lutego 1953. Pod jego kierownictwem muz. odbyły się prem. z re­pertuaru wł., pol. i in.; były to: "Tosca", "Rycerskość wieśniacza", "Pajace", "Traviata", "Madame Butterfly", "Cyrulik sewilski", "Don Pasquale", "Rigoletto", "Napój miłosny", "Halka", "Straszny dwór", "Pan Twardowski", "Casanova", "Cagliostro w Warszawie", "Rapsod", "Janek", "Carmen", "Faust", "Lakme". Z "Carmen" pod jego dyr. Opera Katowicka gościła latem 1947 w Warszawie. W 1953-58 był dyrygentem Opery we Wrocławiu; 1 I 1954 objął jej kierownictwo artyst., a od 1 VI 1954 do 31 VIII 1957 był dyrektorem. Wystawił tu "Hrabinę" i "Halkę" oraz wydobyte z zapomnienia opery pol.: "Ijola", "Eros" i "Psyche". Uznanie zyskały prem. "Aidy", "Łucji z Lammermooru", "Giocondy". Chwalono dbałość o reżyserię i muz. stronę spe­ktakli, repertuar "adresowany do jak najszerszego kręgu odbiorców, noszący jednak rysy pewnej indy­widualności i ambicji" (Jankowski, Misiorny). W tym czasie współpracował też z Operetką Dolno­śląską we Wrocławiu (w 1955 przygotował prem. "Hrabiny Maricy"). W 1958 przeszedł na emeryturę, ale od 1959 podjął współpracę jako dyrygent z Operetką Śląską w Gliwicach (w sez. 1964/65 i 1965/66 pracował tam etatowo); prowadził np. "Ba­rona cygańskiego" (1959), "Nowego Don Kiszota" (1960), "Dziesięć lat naszej operetki" (1962). Był człowiekiem popędliwym i niełatwym we współpracy, ale doskonale znał t. operowy i rze­miosło dyrygenta. Bardzo starannie przygotowywał prem., a orkiestra pod jego batutą grała precyzyjnie, brzmiąc prężnie i lekko. Jesienią 1954 w Operze wrocł. obchodził jubileusz czterdziestolecia pracy artyst.; prowadził wtedy spektakl "Hrabiny".
Bibl.: Almanach 1977/78; Błaszczyk: Dyrygenci (il.); Cie­sielski: Teatr pol. w Gdańsku; Formanowicz; Jankowski, Misiorny (il.); Jasiński: Koniec epoki; Korolewicz-Waydowa; Opera Śląska 1945-55; Opera Wrocł. 1945-70; Kur. Warsz. 1927 nr 281, 282, 1930 nr 22, 75, 136; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 193; Ruch Muz. 1978 nr 13; Teatr 1954 nr 23; Afisze, IS PAN; Akta, Opera Śląska Bytom; Akta, ZASP; Programy, IS PAN, MTWarszawa.
Ikon.: S. Pękalski: Portret, pastel, 1948 - MTWarszawa.
Film.: Fragm. kroniki film. z 1955, Arch. WFD.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994