Edmund Borowski
BOROWSKI Edmund (15 listopada 1920 Wąbrzeźno – 24 kwietnia 1999 Szczecin),
kierownik muzyczny teatru, dyrygent.
Był synem Józefa i Antoniny Borowskich; mężem Stanisławy Marianny z domu Balcerak. Do 1934 pobierał prywatnie lekcje muzyki oraz uczył się w Instytucie Muzycznym im. Moniuszki w Grudziądzu. Później kształcił się w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Katowicach, a w 1938–39 w Państwowym Konserwatorium w Warszawie. Po wojnie kontynuował studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach: pianistykę pod kierunkiem Alaksandra Brachockiego (ukończył w 1949) i dyrygenturę u Zbigniewa Dymmka. Studiował w trybie zaocznym, bowiem od 1945 mieszkał w Szczecinie, gdzie imał się różnych zajęć. Grał w Orkiestrze Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie (1946), a także w innych zespołach (m.in. na fagocie), dokonywał aranżacji, podejmował próby dyrygenckie. Od 19 kwietnia 1949 był kierownikiem muzycznym Teatrów Dramatycznych w Szczecinie (najpierw Teatru Polskiego, a od 1950 też Teatru Współczesnego). Dla obu tych scen opracował oprawę muzyczną różnych przedstawień; były to na przykład: Dobry człowiek (1950), Wieczór Trzech Króli i Wesele Figara Beaumarchais’ego (1951), Świerszcz za kominem i Dwa tygodnie w Raju (1952), Faryzeusze i grzesznik oraz Pan Teodor Zrzęda (1953), Bosman z „Bajki” i Eugeniusz Oniegin Puszkina (1954), Cyrulik sewilski Beaumarchais’ego (1955). Niejednokrotnie sam komponował teatralną muzykę (Oberżystka, 1951; Konkurenci, 1952; Za tych co na morzu, 1953; Strachy, 1957), która bywała wykorzystywana na scenach innych miast, na przykład: do Wesela Figara w Teatrze Wielkim w Częstochowie w 1952; do Eugeniusza Oniegina w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze w 1956; do Cyrulika sewilskiego w Teatrze Ziemi Opolskiej w 1956. Był też do 1958 zatrudniony w Filharmonii Szczecińskiej jako instrumentalista.
Od 1 marca 1958 został dyrygentem Operetki w Szczecinie (od 1966 Teatru Muzycznego, od 1987 Opery i Operetki Szczecińskiej) i pozostał na tym stanowisku do 1991. Prowadził spektakle Zemsty nietoperza, inaugurujące działalność upaństwowionej 1 maja 1958 Operetki, a potem m.in. takie przedstawienia, jak: Wiktoria i jej huzar (1958), Tysiąc i jedna noc, Księżniczka czardasza, Bal w operze i Dorina (1959), Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale, Kwiat Hawajów i Zamek na Czorsztynie (1961, 1985), Farfurka królowej Bony (1966). Kierownictwo muzyczne premier powierzano mu początkowo przy wystawianiu komedii muzycznych (Rozkoszna dziewczyna, 1956; Ja tu rządzę, 1962; Serwus Pietrek, 1963; Ciotka Karola, 1964). Do kilku skomponował muzykę własną; były to: nieudana Wyspa Hibiskusów (współautor M. Dąbrowski; 1958), Roxy (1961; z powodzeniem zaprezentowana też w Warszawie), Nasze kochane żony (1965), oraz musicalowa, ciesząca się powodzeniem Inez (1970).
Stopniowo coraz częściej przygotowywał premiery operetek klasycznych i musicali; były to na przykład: Czarujący Giulio (1963), Can-Can i Wesoła wdówka (1964), Paganini (też autor muzyki baletowej, 1965), My Fair Lady, Ptasznik z Tyrolu i Jego Wysokość Bobasek (1966), Dziękuję ci, Ewo i Hrabina Marica (1967), Nitouche, Noc w Wenecji i Dama od Maxima (1968), Eksportowa żona (1969), Gejsza (1970), Hello! Dolly! (1972), Nicole (1973). Skomponował muzykę do komedii muzycznej Noc poślubna dla Teatru Muzycznego w Gdyni (1966).
Mimo zmieniających się dyrekcji, zachowywał mocną pozycję. Był dyrygentem bieżącego repertuaru. Prowadził reprezentacyjne koncerty, jak na przykład z okazji 50. rocznicy Rewolucji Październikowej (1967), podczas którego brzmiały wiązanki pieśni radzieckich w jego opracowaniu. Sprawował kierownictwo muzyczne długo eksploatowanych przedstawień, jak widowisko Dziś do ciebie przyjść nie mogę (1969), a także ważnych, jak: Człowiek z La Manchy (1971), czy Krakowiacy i Górale Józefa Stefaniego (1972), wystawionych na 15-lecie teatru. Z późniejszych przygotowanych przez niego premier wymienić należy takie, jak: W imieniu brawa (1975) i Machiavelli (1976). Współpracował przy opracowaniu muzycznym Kuligu, który dano na otwarcie nowej siedziby Teatru Muzycznego na Zamku Książąt Pomorskich (13 kwietnia 1978). Na tej scenie pod jego batutą odbyły się premiery takich przedstawień, jak: Słodka Irma (1978), Zbójecka oberża (1980), Dobranoc, Bettino (1981), Błękitny zamek (1982), Mój przyjaciel Bunbury (1984; w jego własnej muzycznej wersji). Współpracował z innymi instytucjami muzycznymi Szczecina. Otrzymał odznaczenia za działalność w dziedzinie kultury muzycznej regionu.
Bibliografia
Błaszczyk: Dyrygenci; 40 lat szczecińskiej sceny muz.; X-lecie T. Muzycznego w Szczecinie 1957–67 (il.); Jankowski, Misiorny; Komorowska: Kronika t. muz. 1944–89; Opera na Zamku, Szczecin 1998 s. 47–52; Panek: Droga na Zamek; Głos Szcz. 1999 (28 IV); Akt zgonu nr 1490/1999, Arch. USC Szczecin; Akta, Opera na Zamku Szczecin; Almanach 1944–59.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
