Juliusz Borawski
BORAWSKI Juliusz Antoni (6 III 1856 Warszawa - ok. 4 XI 1933 Warszawa), tancerz, aktor, reżyser. Był synem właściciela zakładu brązowniczego Jakuba B. i Wilhelminy z Ruhmerów. Od 1 IV 1872 uczył się u J. Chęcińskiego, debiutował zapewne 8 V 1874 w Lublinie u J. Grabińskiego w roli tytułowej w komedii "Hans Jurga" (wg własnej relacji w 1875 u A. Jaworskiego i J. Cybulskiego w warsz. t. ogr. Antokol w roli Heliodora w "Marcowym kawalerze"). W 1876 występował w "działówce" pod kier. H. Modzelewskiego (Kutno, Włocławek, Łowicz), potem w warsz. t. ogr.: 1876 - Eldorado, 1877 -Arkadia i 1878 -Belle Vue. W 1878-80 w zespole J. Puchniewskiego występował m.in. w Piotrkowie, Kaliszu, Lublinie i warsz. t. ogr. Alhambra. 7 X 1880 debiutował w t. krak. w roli Pawła ("Na ulicy") i pozostał tu do 5 XII 1880. Następnie 11 VIII 1881 debiutował w WTR w roli tyt. w komedii "Hans Jurga" i został zaangażowany początkowo do zespołu operetki, później zaś przeniesiony do zespołu dramatu WTR. Choć zapowiadał się dobrze, nie zajął na warsz. scenie wybitnego stanowiska, grając drugorzędne role charakterystyczne jak: Warchołek ("Czartowska ława"), Ksiądz ("Hamlet"), Fryderyk ("Jak wam się podoba"). W 1900 opuścił Warszawę i zaangażował się na sez. 1901/ 02 do T. Polskiego w Poznaniu. W sez. 1903/04 występował w Dąbrowie Górniczej u L. Munchheimera. W tym okresie kilkakrotnie ubiegał się o dyrekcję t. w Sosnowcu i w Lublinie. W 1905 występował z zespołem Cz. Janowskiego w Kijowie, a w 1906-13 należał stale do zespołu t. wileńskiego. Reżyserował tam m.in. sztukę patriotyczną "Przywódca" i został za to aresztowany. Jesienią 1913 występował i reżyserował w T. Miejskim w Płocku. Następnie wrócił do Warszawy i występował: w 1914 w t. Elizeum i Zjednoczonym, w 1915 w t. Wenus, Udziałowym i Współczesnym, w 1919-21 w T. Dramatycznym. Od kwietnia 1922 był reżyserem w T. Mokotowskim. 25 III 1925 obchodził w lokalu ZASP jubileusz czterdziestopięciolecia pracy. Grał role charakterystyczne, najczęściej czarne charaktery, później poważnych starców. Ważniejsze role: Franciszek Moor ("Zbójcy"), Wojewoda ("Mazepa"), Brabancjo ("Otello"), Derwid ("Lilla Weneda"), Wistowski ("Grube ryby"). Pisał również utwory dram., m.in.: "Czarne widma", "Prusacy", "Jan Kiliński". Udzielał lekcji dykcji i opracował podręcznik, którego rękopis zaginął. Zajmował się malarstwem, naprawiał antyki, którymi też handlował. Fragmenty swoich pamiętników drukował w "Scenie Polskiej" (1919 nr 1, 1920 nr 3, przedruk we "Wspomnieniach aktorów" - Warszawa 1963). Żoną jego była Pelagia z Koyagowskich.
Bibl.: Album teatr. II s. 51 (il.); Got: Teatr Koźmiana; Olszewski: Z kronik teatr.; Owerłło; Wspomnienia aktorów (il.); EMTA 1886 nr 139, 1900 nr 12; Gaz. lub. 1874 nr 35; Kur. warsz. 1933 nr 305; Chomiński; Jasiński; Mika.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), IS PAN, MHKraków, MTWarszawa, SPATiF, zb. S. Dąbrowskiego.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
